Túrkistanda tropıkalyq jemis baǵy bar
TÚRKІSTAN. KAZINFORM – Túrkistan oblysynda alǵash ret jylyjaı jaǵdaıynda tropıkalyq jemis – banan ósirilip otyr.
Saıram aýdanyna qarasty Qaınarbulaq aýyldyq okrýgindegi keshen búginde aýyl sharýashylyǵynyń tyń baǵytyna jol ashyp, jergilikti turǵyndar úshin óndiristik ári demalys ornyna aınaldy. Munda kelýshiler banan baǵyn aralap, tropıkalyq jemisterdi tamashalaı alady. Kirý baǵasy – eresekter úshin 1 000 teńge, balalar úshin 500 teńge. Al, jylyjaıdan shyǵarda Túrkistanda ósirilgen banannyń kelisin 750 teńgeden satyp alýǵa bolady.
Banan baǵyna kirgende aldymen bıik aǵashtar birden kózge tústi. Jylyjaı ishindegi jolmen júrip, jasyl jelekti aralap shyǵýǵa múmkindik bar. Ár aǵash túbinde sýarý qondyrǵylary ornatylǵan. Japyraqtary kólemdi, sabaǵy jýan bul aǵashtardyń basynda salbyrap turǵan banandar kelýshilerge erekshe áser qaldyrady. Kóptegen qonaq munda sýretke túsip, tańdanysyn bildirip jatty.
Taskeshý eldi mekeninde ornalasqan «Gen Group Kazakhstan» JShS-niń jylyjaı kesheni jalpy 5,3 gektar aýmaqty qamtıdy. Bul – TMD aýmaǵynda alǵashqylardyń biri bolyp tropıkalyq jemisti óndiristik deńgeıde ósirýdi qolǵa alǵan tyń joba. Qazirgi tańda munda jylyna 1 myń tonnaǵa jýyq ónim alynyp, ishki naryqqa jetkizilip keledi.
Keshen dırektory Tımýr Ýteshevtiń aıtýynsha, 2023 jyly iske qosylǵan jobanyń alǵashqy kezeńiniń quny 1 mlrd 56 mln teńgeni quraǵan. Barlyq qural-jabdyqtar Túrkııadan ákelingen. Qazirdiń ózinde kásiporynda 15 adam turaqty jumyspen qamtylyp, qosymsha 15 turǵyn maýsymdyq eńbekke tartylǵan.
Aldaǵy ýaqytta jylyjaı aýmaǵy keńeıtilip, qosymsha 4,8 gektarǵa banan, 5,4 gektarǵa qyzanaq, 1 gektarǵa qulpynaı jáne 2,7 gektarǵa qııar ósirý josparlanyp otyr. Joba tolyq júzege asqan jaǵdaıda jyl saıyn 1 500 tonna banan, 120 tonna qulpynaı, 3 153 tonna qyzanaq jáne 1 125 tonna qııar óndirilmek. Jobanyń jalpy quny – 13,4 mlrd teńge. Nátıjesinde 150 adam turaqty jumyspen qamtylady.
Memleket tarapynan ınfraqurylymdyq qoldaý kórsetilip, jylyjaı kesheni sýmen, elektr qýatymen jáne gazben jabdyqtalǵan. Sondaı-aq jer asty sýyn tıimdi paıdalaný maqsatynda uńǵyma qazý jumystary júrgizilgen.
Alǵashqy kezeńde tájirıbe retinde aýmaqqa banannyń «Anamýz» sortynan 7 400-den astam kóshet otyrǵyzylǵan. Arnaıy agrotehnıkalyq ádister qoldanylyp, tropıkalyq jemistiń jersinýine bar jaǵdaı jasalǵan.
– Bul ónim eń aldymen Qazaqstannyń ishki naryǵyna baǵyttalady. Baǵasy syrttan ákelinetin bananǵa qaraǵanda áldeqaıda qoljetimdi bolady. Sebebi tasymaldaýǵa ketetin shyǵyn joq, - deıdi joba jetekshisi Tımýr Ýteshev.
Munda zamanaýı qural-jabdyqtarmen qatar tájirıbeli agronom mamandar da Túrkııadan arnaıy shaqyrylǵan.
– Banan aǵashy 10-15 jylǵa deıin ónim beredi. Alǵashqy ónimdi alyp úlgerdik. Qazirgi tańda lımon men qurma sııaqty ózge de tropıkalyq jemisterdi synaq retinde egip jatyrmyz. Aldaǵy ýaqytta olardyń túrin kóbeıtýdi josparlap otyrmyz, - deıdi sharýashylyq ıeleri.
Aıta keteıik, budan buryn qýańshylyqtan Túrkistan oblysynyń qaı aımaǵy kóp zardap shekkenin jazǵan bolatynbyz.