SQO-da mal terisinen proteın óndiretin zaýyt ashyldy
Soltústik Qazaqstan oblysynda iri qara mal men jylqy terisin kádege jaratyp, olardan jemazyqqa qosatyn joǵary proteındi qospa shyǵaratyn zaýyt ashyldy. Erekshe jobany júzege asyrý úshin jergilikti ýnıversıtet 350 mln teńge mólsherinde grant aldy, dep habarlaıdy Kazinform.
Jobaǵa arnalǵan qarjyny «Ǵylym qory» AQ Manash Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan ýnıversıtetine 3 jylǵa berdi. Joǵary oqý orny ony «SK Proteın» JShS birge júzege asyrmaq. Sharýashylyq bul isti jolǵa qoıý úshin qosymsha 105 mln teńge óz qarjysyn quıyp otyr.
Joba avtory, ýnıversıtettiń agrotehnologııalyq fakýltetiniń oqytýshysy, aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń kandıdaty Aqan Júnisovtiń aıtýynsha, álem boıynsha aqýyzdyń jetispeýshilgi 20 %. Jylyna myńdap iri qara mal men jylqy soıylǵanymen, sonyń tek 5 % ǵana iske jaratylady. Eshkimge keregi bolmaı, shirip jatqan sıyr men jylqy terilerin tereń óńdeý arqyly joǵary suranysqa ıe ónim alýǵa bolady.
«Eń birinshi, Almaty tehnologııalyq ýnıversıtetiniń ǵylymı zertteý zerthanasynda biz alynǵan daıyn ónimdi tekserdik. Quramynda qansha mólsherde aqýyz bar, qansha amın qyshqyldary bar degen sııaqty, jalpy qorektiligin anyqtadyq. Osydan keıin biz qus, etti qara maldy bordaqylaý alańdarynda synaqtan ótkizdik. Qustarǵa 3,5,7 % berdik, qara malǵa da azyqqa qosyp berdik. Sonda jalpy alynǵan nátıjemiz, ásirese qus óz salmaǵyn 25 % ósirdi. Mysaly aıtalyq, qus táýligine 80 gramm qosymsha salmaq qosyp otyrǵan. Bul qus fabrıkasy úshin úlken tabys», - deıdi Aqan Júnisov.
Ǵalymnyń aıtýynsha, bir sıyrdyń 10 keli terisinen 1 keli qundylyǵy joǵary jem qospasyn alýǵa bolady. Al qusqa azyǵyna qosyp berýge onyń 3-5 gramy jetkilikti bolsa, malǵa 15-20 gramm ǵana proteın beriledi. Qazirgi ýaqytta jańadan ashylǵan zaýyt saǵatyna 500 kg osyndaı untaq óndire alady.
Mamandardyń pikirinshe, bul jobany tolyq iske qosý úshin keminde 4 jyl ýaqyt kerek. Nátıjesinde qunarly qospa óndirisin jylyna 7 myń tonnaǵa deıin jetkizbek.
