Ózbekstanda týý kórsetkishi 2017 jyldan beri alǵash ret tómendedi

TAShKENT. KAZINFORM - Ózbekstanda 2024 jyly 926,4 myń bala dúnıege keldi, bul ótken jylmen salystyrǵanda 3,7 paıyzǵa az. Ózbekstanda 2017 jyldan beri alǵash ret týǵandar sany azaıdy, dep habarlaıdy eldiń Statıstıka agenttigi. 

Qalalarda týǵandardyń úlesi 49,1 paıyzdy (454,5 myń náreste), aýyldyq jerlerde 50,9 paıyzdy (471,9 myń) qurady. 2024 jyly 479,5 myń (51,8%) ul jáne 446,9 myń (48,2%) qyz bala dúnıege keldi.

2024 jyly týǵandar sanyn taldaý kezinde kelesideı jaıt belgili boldy: týǵandardyń 97,7 paıyzy bireý, 2,2 paıyzy egiz, 0,1 paıyzy úshem jáne odan da kóp bala.

Jańa týǵan nárestelerdiń ákeleri jasyna qaraı kelesi araqatynasta bólindi: 10,7% - 25 jasqa deıin, 82,5% - 25-39 jas, 6,8% - 40 jas jáne odan joǵary. Jańa týǵan nárestelerdiń 39,3 paıyzynda 25 jasqa deıingi analar, 59,5 paıyzynda 25-39 jasta, 1,2 paıyzynda 40 jastan asqandar bolǵan.

Týýdyń eń joǵary kórsetkishi Samarqand oblysynda (12%) baıqaldy, odan keıin Ferǵana oblysynda – 11,1%, Qashqadarııa oblysynda – 10,9%, Ándijan oblysynda – 9,3%, Sýrhandarııa oblysynda – 9,1%.

Bala týý kórsetkishi Syrdarııa oblysynda (2,4%), Naýaı oblysynda (2,8%), Jyzaq oblysynda (4,2%), Qaraqalpaqstanda (4,5%) jáne Buhara oblysynda (5%) salystyrmaly túrde tómen.
Ólim-jitim

2024 jyly qaıtys bolǵandardyń jalpy sany 174,4 myń adamdy (2023 jylǵa qaraǵanda 0,9%-ǵa kóp), onyń ishinde erler – 96 myń (55,04%) jáne áıelder – 78,4 myń (44,96%) qurady. 98,2 myń adam (56,3%) qalalarda, 76,2 myń adam (43,7%) aýyldyq jerlerde qaıtys boldy. Qaıtys bolǵandar sany ekinshi jyl qatarynan ósti, biraq 2020 jáne 2022 jyldarmen salystyrǵanda tómen.

Ólimniń negizgi sebepteri: 57,6% - qan aınalym júıesi aýrýlary, 9,4% - isikter, 6,3% - tynys alý júıesi aýrýlary, 5,8% - jazataıym oqıǵalar, ýlanýlar jáne jaraqattar, 4,1% - as qorytý júıesiniń aýrýlary, 1,1% - ınfektsııalyq jáne parazıttik aýrýlar, 15,7% - basqa aýrýlar.

Qaıtys bolǵandardyń eń kóp úlesi Samarqand oblysynda (10,8%), odan keıin Ferǵana oblysynda – 10,3%, Ándijan oblysynda – 10,2%, Tashkent qalasynda – 9,6%, Tashkent oblysynda – 9,4%.

Syrdarııa (2,6%), Naýaı (2,8%), Jyzaq (3,5%), Horezm (5,2%) jáne Buhara (5,5%) oblystarynda ólim-jitim deńgeıi salystyrmaly túrde tómen.

2024 jyly tirkelgen nekelerdiń sany 271,8 myńdy qurady, bul 2023 jylmen salystyrǵanda 12 myńǵa az. Bul 2022 jyly bastalǵan nekeni tirkeýdegi tómendeý úrdisin jalǵastyrdy.

Aıta keteıik, pandemııaǵa baılanysty karantındik shekteýler engizilgen 2020 jyly nekege turý sany 25 myńǵa ósken. Sondaı-aq 2024 jyly sońǵy 10 jyldaǵy nekelerdiń eń az sany baıqaldy.
Jańa otbasylardyń jalpy sanynan 50,3 paıyzy (136,7 myń) qalalarda, 49,7 paıyzy (135,1 myń) aýyldyq jerlerde qurylǵan.

Nekede turǵan áıelderdiń ortasha jasy 22,3 jasty, al erlerdiń ortasha jasy 27,1 jasty qurady. Tirkelgen nekelerdiń eń kóp úlesi 25 jasqa deıingi áıelderge tıesili – barlyq nekelerdiń 81,9 paıyzy.

Ajyrasýlar sany 45,1 myńdy qurady, bul 2023 jylmen salystyrǵanda 8,3%-ǵa az, biraq 2021 jylǵa deıingi jylmen salystyrǵanda áli de aıtarlyqtaı kóp.

Ajyrasýlardyń 28 myńy (62 paıyzy) qalalarda, 17,1 myńy (38 paıyzy) aýyldyq jerlerde tirkelgen. 2024 jylǵy qańtar-jeltoqsanda bir balaly otbasylardaǵy ajyrasýlar sany — 12 906, balasyz nekelerde — 21 726, eki jáne odan da kóp balasy bar otbasylardaǵy ajyrasýlar sany 10 503 boldy.

Ajyrasqan erlerdiń ortasha jasy 35,4 jasty, áıelderdiki 32,1 jasty qurady. Ajyrasýlardyń eń kóp úlesi 35 jasqa deıingi áıelderge tıesili, bul jalpy ajyrasýdyń 64,6 paıyzyn quraıdy.
Ajyrasýlardyń eń joǵary paıyzy Tashkent qalasynda (13,1%), sondaı-aq Ferǵana jáne Ándijan oblystarynda (10,6%) tirkeldi. Ajyrasqandar sany salystyrmaly túrde Naýaı (2,8%), Syrdarııa (3,3%) jáne Jyzaq (3,8%) oblystarynda tómen.

Eske sala keteıik, Ózbekstanda turaqty turǵyndardyń sany 37,5 mıllıonnan asty.