MUSTAFIN ǴABIDEN
Burynǵy Aqmola oblysynyń Nura ózeniniń jaǵalaýyndaǵy Sarytóbe atty jerde (qazirgi Qaraǵandy oblysynyń Buhar jyraý aýdany) dúnıege kelgen. Aýyl moldasynan eskishe saýat ashyp, 14 jasynda Spasski zaýytynyń tabelshisinen bir jyl oryssha oqyp, sondaǵy orys-qazaq mektebin bitirgen. 20-jyldardan bastap aýyldaǵy keńes jumystaryna aralasty.
1925-1933 jyldary bilimin kóterý maqsatynda Qyzylordaǵa kelip, oqýǵa túse almaı, ólkelik sotta is-qaǵazdardy tirkeýshi bolyp istegen. Túsken shaǵymdardy esine ala otyryp, el ishindegi zańsyzdyqtar týraly maqalalar jazýdy úırendi. Jazýshylyqqa degen umytylysy da osy kezeńderde bastaldy. 1933-1938 jyldary Qaraǵandy qalasyndaǵy shahtada temir jonýshy (tokar), slesar. 1938-1940 jyldary - «Qaraǵandy proletarıaty» (qazirgi «Ortalyq Qazaqstan») gazetiniń jaýapty hatshysy, Novosibirde shyqqan «Qyzyl Tý» gazetiniń, «Ádebıet maıdany» (qazirgi «Juldyz») jýrnalynyń ádebı qyzmetkeri, redaktory. 1940-1948 jyldary - Ádebıet maıdany» (qazirgi «Juldyz») jýrnalynyń redaktory. 1953-1957 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Jazýshylar Odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy, 1961-1964 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Jazýshylar Odaǵy basqarmasynyń birinshi hatshysy qyzmetterin atqarǵan.
1927 jyly «Jyl qusy» jýrnalynda alǵashqy «Sársen men Boqash» tyrnaqaldy áńgimesi jarııalanyp, 1929 jyly tuńǵysh áńgimeler jınaǵy «Er Shoıyn» atpen shyqqan. 1940 jyly Qaraǵandy shahterleriniń ómirinen jazylǵan «Ómir ne ólim» atty tuńǵysh romany jarııalandy. Bul kitap úlken shyǵarmashylyq joldyń bastaýyn belgilegen aqyn eńbegi edi. Soǵys jyldarynda «Qulaǵan quz», «Alynǵan kek», «Basqa pále tilden», «Aıǵaq» (1942), «Tutqyn», «Kúlmegen adam», «Kerýen» sekildi shaǵyn týyndylyrdy ómirge ákeldi.
Soǵystan keıin ol keń kólemdi prozada qalam tartyp, dúnıejúzine tanymal bolǵan Shyǵanaq Bersıev ómirinen «Shyǵanaq» povesin jazdy (1945). Ol «Qaraǵandy» (1952), «Daýyldan keıin» (1960), «Kóz kórgen» (1963) romandaryn jazdy. Bul shyǵarmalar ıdeıalyq-kórkemdik qýatynyń moldyǵymen qazaq ádebıetine zor úles bolyp qosylyp, jazýshyny ádebıettiń asa kórnekti ókilderiniń qataryna kóterdi. Ǵabıden Mustafınniń shyǵarmalary kóptegen álem halyqtarynyń tilderine aýdarylyp, oqyrmandardan óz baǵasyn aldy. Onyń shyǵarmalary HH ǵasyr basyndaǵy dúrbeleń oqıǵalar men qoǵamdaǵy jańalyqty, el basynan ótkergen aýyrtpashylyqty keńinen sýretteýimen qundy. Munda ol ózi ómir súrgen dáýirdiń panoramalaq sýretterin jasap, qıynshylyqtardy jeńe otyryp, ilgeri umytylǵan qoǵamdy, ondaǵy adamdar qarym-qatynasyn kórkem beınelegen.
Ǵabıden Mustafın shyǵarmashylyq pen qatar qoǵamdyq-saıası ómirge belsene aralasty. Qazaqstan Kommýnıstik partııasy Ortalyq Komıtetiniń múshesi, 6-shy saılanǵan KSRO Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty, 4-5,8-10 saılanǵan Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty boldy.
Ol 2 márte Lenın, 2-dárejeli Otan soǵysy, Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen jáne kóptegen medaldarmen marapattalǵan.
KSRO Mınıstrler Keńesiniń 1986 jylǵy 31-shi naýryzyndaǵy qaýlysymen Almaty qalasyndaǵy bir kóshege, Qaraǵandy qalasyndaǵy № 83 orta mektep pen Buqar jyraý aýdanyndaǵy «Bereznıakı» aýylyna belgili jazýshy Ǵabıden Mustafın esimi berilgen.
2001 jyly Astana qalalyq ákimshiliginiń qaýlysyna sáıkes qalalyq máslıhatynyń 25.12.2001jylǵy №132/26-II sheshimimen Astana qalasyndaǵy jańa kóshelerdiń birine Ǵabıden Mustafınniń esimi berildi.
2002 jyly Qaraǵandy oblysynda Ǵabıden Mustafınniń týǵanyna 100 jyl tolýyna oraı torqaly mereıtoıy keń kólemde atap ótilip, Tokarevka kenti Ǵabıden Mustafın kenti bolyp ózgertilip, Qaraǵandy qalasyndaǵy kóshege aty berilip, jazýshynyń eskertkish-músini ornatyldy.
Derek kózi:
Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy 6 tom.
"QazAqparat"UK"AQ-nyń arnaýly jobalar bólimimen tolyqtyrylǵan.
