Haırettın Ivgın: Astana - Qazaqstannyń Ystanbuly
Onyń paıymynsha, elorda - álemde qala qurylysy turǵysynan qazirgi ýaqytpen úndesetin, mádenı kórinisi men sáýlettik sıpaty joǵary jáne tehnıkalyq talaptarǵa saı salynyp, kún saıyn keńeıip kele jatqan megapolısterdiń biri hám biregeıi. Tipti, Astana 14 jyl ishinde-aq adam tanymastaı ózgerip, 2012 jyly «Túrki áleminiń mádenı astanasy» atanǵan edi.
Astana - qazaq memleketiniń teńdessiz jaýhary, Aq ordasy. «Astana» uǵymy «bas qala» degen maǵynany bildiredi. Bul ataýdy iri memlekettik qaıratker, túrki áleminiń ulyq kóshbasshysy, qadirmendi tulǵa Nursultan Nazarbaev enshiledi.
«Astana» sózi - parsydan tarap, barlyq túrki elderiniń tiline enip, erkin sińip ketken. Túpnusqasy - «Asıtane». Túsindirme sózdikterde birneshe nusqada kezdesedi. «Tabaldyryq, dárgeı, úlken zikirhana, memleket qaqpasy, bas qala, aq orda» tektes mazmunǵa ıe. Keıbir ádebı týyndylarda «asıtan», «pánı» tirkesteri birge atalyp, «dúnıe» maǵynasynda paıdalanylatynyn baıqaımyz. Shyntýaıtynda, «asıtane» sózin «Ystanbul» retinde Osman memleketinde qoldanǵan jáne qarsylyqsyz qabyldaǵan.
«Asıtane» Ystanbuldyń bet-beınesimen jarastyq taýyp, ajaryn aıshyqtaý úshin dóp basa aıtylǵan. Osydan 150 jyl burynǵy Osman memleketinen qalǵan týyndylar men jazylǵan hattarda Ystanbuldy «Asıtane» dep ataǵan dáıekti dálelder bar. Ol az deseńiz, aıbyny men aıdynyn pash etý maqsatynda «Asıtaneı saadet» (Baqytty astana), «Asıtaneı alııe» (Uly astana) dep te áspettegen.
Ystanbul - búgingi sátte álem kóz tikken qala jáne dúnıe júzindegi eń sulý, kórikti mekenniń biri. Sondyqtan Ystanbul syndy zańǵar kókpen boı talastyrǵan Astanaǵa bul ataý ábden jarasady degen oıdamyz. Shyraıly shaharǵa at qoıyp, aıdar taqqan Qazaqstannyń tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaevqa qurmet, yqylasymyz sheksiz.
Astana - Qazaqstannyń da, Túrkııanyń da, kúlli túrkiniń de qazirgi Ystanbuly. «Túrkilik rýhty balalarymyzdyń boıyna sińirip, kúlli álemge tanytýǵa tıispiz», «Qazaq jurtynyń arǵy túbi - ǵundardan bastalady, kóktúrikterden jalǵasyp, Altyn ordaǵa ulasady. Keıin Táýelsizdikke tireledi. Biz keshe ǵana paıda bola qalǵan halyq emespiz» degen uly qaıratker Nursultan Nazarbaev Astanany óz qolymen ornyqtyrdy. Bizder bul máńgilik amanatty kózimizdiń qarashyǵyndaı saqtaımyz jáne árdaıym ulyqtap ótemiz.
Astana dáýir aǵymymen, jaratylystyń jalǵasýymen damyp, órkendeı túsedi. Azııanyń ǵana emes, álemniń eń qadirli bas qalasy atanaryna senim mol. Ult lıderi Nursultan Nazarbaevtyń eldiń ekonomıkalyq damýyna qatysty kóregendilikpen, kemeńgerlikpen alǵa qoıǵan maqsat-ıdeıasy men jobalarynan óz úlesin ala bermek. Erekshe maqtanyshymyz retinde júrek túkpirimizden de berik oryn tabary haq.
Álem sóz akademııasynyń tóraǵasy Haırettın IVGIN
Maqala Qazaqstannyń Túrkııadaǵy elshiliginiń kómegimen daıyndaldy
