Belgııada Global Gateway forýmy ótti
ASTANA. KAZINFORM — Belgııa astanasy Brıýssel qalasynda Qazaqstan delegatsııasynyń qatysýymen ekinshi «Global Gateway» forýmy ótti.
«Global Gateway» strategııasy («Jahandyq portal») — 2021 jyly iske qosylǵan Eýropalyq odaq bastamasy. Ol EO men álem elderi arasyndaǵy ınfraqurylymdyq jáne ekonomıkalyq baılanysty nyǵaıtýǵa, sonymen qatar turaqty damý, sapa standarttary, demokratııalyq qundylyqtardy ilgeriletýge jáne táýeldilikti azaıtýǵa baǵyttalǵan.
«Jahandyq portal» seriktesteriniń geografııasy Afrıka, Latyn Amerıkasy, Azııa elderi men ásirese Ortalyq Azııany qamtıdy.
«Jahandyq portaldyń» negizgi maqsaty — EO-men seriktes elderde sandyq, energetıkalyq jáne kólik salalaryndaǵy «aqyldy, taza jáne qaýipsiz» baılanystardy kúsheıtý, sondaı-aq densaýlyq saqtaý, bilim jáne ǵylymı zertteýler júıelerin nyǵaıtý.
Bıyl forýmda Eýropalyq odaq pen atalǵan bastama aıasyndaǵy seriktes elderdiń kóshbasshylary bas qosty. Qazaqstannan Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov pen Kólik vıtse-mınıstri Talǵat Lastaev qatysty.
E.Aqkenjenov EO basshylyǵymen jáne Eýropanyń iri qarjy ınstıtýttary ókilderimen kelissózder júrgizdi. Ol EO-nyń halyqaralyq seriktestik jónindegi komıssary Iozef Sıkela jáne keńeıý men tatý kórshilik saıasaty máseleleri jónindegi komıssar Marta Kospen kezdesti. Kezdesýde taraptar energetıkalyq qaýipsizdik pen «jasyl» energetıkany damytýǵa bas nazar aýdardy.
Mınıstr Qazaqstannyń 2060 jylǵa deıin kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizýdi strategııalyq maqsat retinde ustanatynyn rastady. Ol elimizdiń «jasyl» energetıkaǵa kóshý protsesine syndarly jáne teńgerimdi kózqaras tanytyp otyrǵanyn atap ótti.
Sapardyń mańyzdy bóligi ınvestıtsııa máselelerine arnaldy. Mınıstr Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń (EQDB) prezıdenti Odıl Reno-Bassomen, Frantsııanyń damý agenttigi (AFD) dırektory Sırıl Belemen, ıtalııalyq Cassa Depositi e Prestiti (CDP) qarjy toby ókilderimen kezdesti.
- Kezdesýler nátıjesinde EQDB jáne Eýropalyq ınvestıtsııalyq bankpen (EIB) yntymaqtastyq týraly memorandýmarǵa qol qoıyldy. Qujattar Qambar ata SES-1 qurylysy, jańartylatyn energııa kózderin damytý jáne elektr jelilerin jańǵyrtý sııaqty óńirlik energetıkalyq jobalarǵa ınvestıtsııa tartýǵa baǵyttalǵan, - dep atap ótti Qazaqstannyń Energetıka mınıstrliginen.
Forým aıasynda Ortalyq Azııadaǵy seriktestik dıalogy ótti. Іs-sharany Germanııanyń halyqaralyq yntymaqtastyq qoǵamy uıymdastyrdy. Oǵan Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Tájikstan jáne Túrikmenstannyń energetıka salasynyń ókilderi qatysty. Onda Erlan Aqkenjenov Qazaqstannyń elektr energııasy saýdasyn aımaqtyq deńgeıde damytý, gıdroenergetıkalyq áleýetti birigip paıdalaný, jańartylatyn energııa kózderi úshin biryńǵaı tehnıkalyq standarttar jasaý máselelerindegi ustanymyn atap ótti.
- Brıýsselge saparymyz energetıkalyq seriktestikti tereńdetýge ekijaqty qyzyǵýshylyqtyń joǵary ekenin rastady. Qazaqstan senimdi energııa resýrstary jetkizýshisi jáne Eýropa úshin «jasyl» energetıka, mańyzdy materıaldar men «jasyl» sýtegi óndirisi boıynsha strategııalyq seriktes bolýǵa daıyn. EIB jáne EBRD-men qol qoıylǵan kelisimder eýropalyq bıznesi úshin Qazaqstannyń turaqty bolashaqta uzaqmerzimdi ınvestıtsııalarǵa keleshegi zor ári qaýipsiz alań ekendiginiń tikeleı belgisi sanalady», — dedi Energetıka mınıstri.
Al Kólik vıtse-mınıstr Talǵat Lastaev eýropalyq áriptesterimen kezdesýde Qazaqstannyń kólik ınfraqurylymyna 35 mlrd dollar ınvestıtsııa salǵanyn, 2030 jylǵa deıin taǵy 15 mlrd dollar ınvestıtsııa quıý josparlanǵanyn aıtty. Shyǵys-Batys baǵytyndaǵy júk tasymalynyń 58 paıyzy Qazaqstan arqyly ótetindigine nazar aýdartty.
Qazaqstannyń EO-daǵy elshisi Roman Vasılenko elimizdiń bul bastamalarǵa qatysýynyń mańyzyn atap ótti.
- Qazaqstan men búkil Ortalyq Azııa aımaǵy «qurlyqpen tuıyqtalǵan» emes, «qurlyqtardy baılanystyrýshy» óńirge aınalýǵa múddeli. Sondyqtan Uly Jibek jolyn jańǵyrtý men osyndaı bastamalarǵa qatysý — elimizdiń strategııalyq maqsaty», — dedi elshi.
R.Vasılenkonyń aıtýynsha, osydan 2 jylǵa jýyq ýaqyt buryn Brıýsselde Ortalyq Azııa ınfraqurylymyn damytýǵa arnalǵan ınvestıtsııalyq forým ótti. Onda EO aldaǵy ýaqytta 10 mlrd eýroǵa deıin qarjy salýǵa ýáde bergen. Búginde EO qoldaýymen bólingen nesıe kólemi shamamen 800 mln dollarǵa jetip otyr.
Onyń atap ótýinshe, barlyq tarap protsestiń jyldamdaýyna múddelik tanytyp otyr. Óıtkeni, Eýrazııa arqyly qurlyqpen júk tasymaldaý geosaıası turaqsyzdyq jaǵdaıynda mańyzdy bola túsýde.
- Sol sebepti Orta dálizdiń quny birneshe ese artty jáne de bul baǵyttaǵy júk tasymalynyń eselene túsýi kezdeısoqtyq emes — dep túıindedi ol.
Aıta keteıik, Eýrokomıssııa prezıdenti Ý. Lıaıen «Global Gateway» bastamasyna 2027 jylǵa deıin 400 mlrd eýrodan astam ınvestıtsııa tartý kózdelgenin málim etken bolatyn. Al 2021 jyly, bastapqyda bul jobaǵa 300 mlrd eýro ınvestıtsııa quıý josparlanǵan edi.
- Bizdiń bastapqy maqsatymyz 5 jylda 300 mlrd eýro jumyldyrý bolǵan edi. Degenmen, búginde bul mqsatqa qol jetkizdik. 4 jyldyń ishinde 306 mlrd eýrodan astam ınvestıtsııa jumyldyra aldyq. Endi 2027 jylǵa deıin 400 mlrd eýrodan da kóp qarjy tartatynymyzǵa senimdimin, — dedi EK prezıdenti.
Sonymen qatar, ol «Global Gateway» ınvestıtsııalyq ortalyǵy qurylatynyn jarııa etti. Ol ınvestor kompanııalar úshin biryńǵaı platforma retinde jumys istemek.
Osyǵan deıin Qazaqstan men Eýropalyq Odaq «jasyl» energetıka salasyndaǵy jańa kelisimderge qol qoıǵany týraly jazdyq.