30 tamyz. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 30 tamyzǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııa kúni
1995 jyly eldiń jańa Konstıtýtsııasy qabyldandy. Ata Zańymyzǵa sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratııalyq, zaıyrly, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrady, onyń eń qymbat qazynasy - adam jáne adamnyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary.
Halyqaralyq kúshtep joǵaltyp jiberý qurbandary kúni
2011 jyly qabyldanǵan BUU Bas Assambleıasynyń qararyna sáıkes jyl saıyn atap ótiledi. Bul ataýly kún qazirgi ýaqytta adamdardyń kúshtep joǵalyp ketý máselesiniń ózekti bolýyna baılanysty engizilgen.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1993 jyly Almatyda Halyqaralyq ıadrolyq jarylysqa qarsy kongress óz jumysyn bastady.
1995 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy Konstıtýtsııasy respýblıkalyq referendýmda qabyldandy. Daýys berýge 8 091 715 azamat nemese tizimge engizilgen adamdardyń jalpy sanynyń 90,58%-y qatysty. Konstıtýtsııaǵa 7 122 773 adam daýys berdi, bul daýys bergenderdiń 89,14%-yn qurady. Daýys berý barysyn sheteldik baqylaýshylar men qoǵamdyq birlestikterdiń ókilderi qadaǵalady.
1999 jyly Almaty oblysy Jambyl aýdanyndaǵy Jambyl kesenesiniń janyndaǵy sazger Nurǵısa Tilendıev (1925-1998) qabiriniń basyna eskertkish ornatyldy. Nurǵısa Tilendıev (1925-1998) - ataqty kompozıtor, bilikti dırıjer ári dombyrashy, Qazaqstannyń Halyq ártisi, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, KSRO Halyq ártisi, Halyq Qaharmany. 40-shaqty óleń men romanstyń avtory. Ol 100-ge tarta spektakl, kórkem jáne derekti, mýltıplıkatsııalyq fılmderge mýzyka jazǵan.
2009 jyly Astanada Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasy kúni merekesine arnalǵan alǵashqy áskerı parad bolyp ótti. Áskerı sherýge Qorǵanys mınıstrliginiń qurlyqtaǵy áskerleri, áýe qorǵanysy kúshteri, áskerı-teńiz kúshteri, sondaı-aq Іshki ister jáne Tótenshe jaǵdaılar mınıstrlikteriniń sarbazdary men Respýblıkalyq ulannyń ókilderi qatysty.
2011 jyly Aqtóbede Beıbitshilik dańǵylyndaǵy gúlzarda Chernobyl atom elektrostansasyna qatysýshylar men ony joıǵan aqtóbelikterge arnap eskertkish ornatyldy.
2012 jyly Petropavlda vokzal alańynda qazaqtyń uly aqyny Maǵjan Jumabaevqa arnalǵan eskertkishtiń saltanatty ashylý rásimi ótti.
2014 jyly «Merler beıbitshilikti qoldaıdy» uıymynyń bas hatshysy ıAsýeshı Komızo jáne Halyqaralyq ıadrolyq qarýǵa qarsy qozǵalys prezıdenti Oljas Súleımenov «Merler beıbitshilikti qoldaıdy» eskertkish tasynyń mańyna Hırosımadan ákelingen «Gıngko» aǵashynyń kóshetin otyrǵyzdy. Atalǵan kóshetti Japonııadan Hırosıma qalasynyń meri, «Merler beıbitshilikti qoldaıdy» uıymynyń prezıdenti Matsýı Kadzýmı jibergen.
2014 jyly Caviar zergerlik brendi Qazaqstannyń, Astananyń sımvoldary – Beıbitshilik jáne kelisim saraıy men Báıterek beılenegen altyn iPhone jasap, satylymǵa shyǵardy. Smartfondar quny 790 myń teńge boldy.
2014 jyly elimizdiń tarıhynda alǵashqy ǵylymı-tehnologııalyq maqsattaǵy ǵarysh júıesin (ǴTN ǴJ) qurý boıynsha tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy oryndaý úshin «Ǵalam» JShS qazaqstandyq ınjenerler toby Astanadan Gılfordqa (Ulybrıtanııa) attandy. Bul Jer ıonosferasyn zertteýge arnalǵan nano-klasty ǵarysh apparaty bolady. Ol Qazǵaryshtyń basqa kásiporny – «UǴZTO» AQ Ǵaryshtyq tehnıka jáne tehnologııalar ınstıtýtymen birlesip qurylady.
2015 jyly Mılandaǵy EKSPO-2015 kórmesindegi qazaqstandyq pavılonnyn aldyndaǵy alańda Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasy kúni atalyp ótti. Kóptegen kórme qonaqtaryna qazaqstandyq juldyzdardyń qatysýymen kontsert qoıylyp, elimizdiń qazirgi zamanǵy jáne dástúrli óneri pash etildi.
2019 jyly Qazaqstan ıadrolyq qarýǵa tyıym salý týraly shartty ratıfıkatsııalaǵany jóninde qujatty Birikken Ulttar Uıymynyń hatshylyǵyna tapsyrdy. Іs-sharaǵa BUU jáne 103 eldiń 500-den astam úkimettik emes uıymdarynyń koalıtsııasyn quraǵan «ICAN» ıadrolyq qarýǵa qarsy halyqaralyq qozǵalysynyń ókilderi qatysty. Olar Qazaqstanǵa ıadrolyq qarýsyzdaný isindegi kóshbasshylyǵy úshin alǵys bildirdi.
2020 jyly qazaqstandyq mektep oqýshylary onlaın rejımde European Geography Olympiad (EGEO) aıasynda ótken Eýropa geografııalyq olımpıadasynda kúmis jáne qola júldege ıe boldy. Jarysqa álemniń 14 elinen – Reseı, Belarýs, Latvııa, Lıtva, Polsha, Estonııa jáne Qazaqstan, Slovenııa, Túrkııa, Serbııa jáne taǵy basqa elderden 76 oqýshy qatysty.
2021 jyly Semeı qalasyndaǵy Qazaq gýmanıtarlyq-zań ınnovatsııalyq ýnıversıteti Alikhan Bokeikhan University (Álıhan Bókeıhan atyndaǵy ýnıversıtet) bolyp ózgertildi. Ýnıversıtet rektory, professor Shyryn Qurmanbaeva bul el men qalanyń tarıhyna, kórnekti qoǵam jáne saıası qaıratker, Alash qozǵalysynyń kósemi Álıhan Bókeıhannyń tarıhı qyzmetine degen qurmet ekenin atap aıtty.
2021 jyly Germanııanyń Vaıden qalasynda bıatlon jáne trıatlon boıynsha álem chempıonaty ótti. Qazaqstan quramasynyń sapynda 21 medal (4 altyn, 9 kúmis, 8 qola) jeńip alǵan 12 sportshy óner kórsetti. Bul - bizdiń komandanyń 2017 jyldan beri bıatlon jáne trıatlon boıynsha álem chempıonatyndaǵy eń tabysty kórsetkishi.
2023 jyly Qazaqstanda «Jol qozǵalysy týraly» zańǵa elektr samokattaryn miný erejelerin qarastyratyn túzetýler kúshine endi. Jolda elektr samokattaryn miný jyldamdyǵy 25 km/saǵ aspaýy kerek. Al, trotýar nemese jaıaý júrginshiler jolynda saǵatyna 6 km-den aspaıtyn jyldamdyqpen júrýge ruqsat etiledi. Bul jaǵdaıda elektr samokattaryna bir qatardaǵy avtobýs jolaǵyn qosa alǵanda, joldyń oń jaq jolaǵynda qozǵalýǵa ruqsat etiledi. Biraq bul jaǵdaıda júrgizýshi 18 jasqa tolýy, dýlyǵa jáne shaǵylystyratyn kıim kııýi jáne kez kelgen sanattaǵy lıtsenzııasy bolýy tıis.
