2025 jyldyń atyshýly oqıǵalary
ASTANA. KAZINFORM – 2025 jyly eldi eleń etkizgen atyshýly oqıǵalarǵa sholý usynamyz.
Nyǵmatýlınder isi
Bıyl Májilistiń burynǵy tóraǵasy Nurlan Nyǵmatýlınniń jaqyndaryn alańdatqan jyl boldy.
Áýeli naýryz aıynda Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi prokýrorlardyń bastamasymen Nurlan Nyǵmatýlınniń týǵan aǵasy, Qaraǵandy oblystyq máslıhatynyń depýtaty bolǵan Arǵyn Nyǵmatýlınge izdeý jarııalady.
Bas prokýratýranyń málimeti boıynsha, ol Qaraǵandy oblysynda hokkeı klýbyna bólingen bıýdjet qarajatyn jymqyrdy degen kúdikke ilingen.
Bul adamǵa izdeý jarııalanǵany habarlanǵan tusta el ishinde keshe ǵana minberde bolǵan azamattar qylmysy áshkere bolatyndaı qaýip tóngen kezde shetelge qashyp úlgeretini qyzý talqylandy. Antıkordyń málimetinshe, Arǵyn Nyǵmatýlın Qazaqstannan tergeý bastalǵanǵa deıin shyǵyp úlgergen.
Al sáýir aıynyń basynda Іshki ister mınıstrligi «Báıterek» holdıngi men «QazMunaıGaz-Aero» JShS-niń burynǵy dırektory Nurjan Nurlanovtyń ústinen qylmystyq is qozǵalǵany týraly aqparatty rastady. Resmı málimette Almaty qalasy polıtsııa departamenti Nurlan Nyǵmatýlınniń ulynyń ústinen «ózinshe bılik etý» baby boıynsha sotqa deıingi tergeý bastaǵany aıtylǵan bolatyn.
16 sáýirde Qarjylyq monıtorıng agenttiginiń resmı ókili Ernar Taıjan Almaty qalasy boıynsha Ekonomıkalyq tergep-tekserý departamenti reıderlik faktisi boıynsha qylmystyq isti tergep jatqanyn málim etti.
28 mamyrda osy agenttik ózderi taratqan aqparatqa naqtylaý engizip, qozǵalǵan iste Nurjan Nurlanovtyń kúdikti emes ekenin málim etti. Bul málimetti Bas prokýratýra da qostaǵandaı boldy. Biraq iste taǵy bir Nyǵmatýlın bar ekeni aıtyldy. Bas prokýrordyń orynbasary Ǵalymjan Qoıgeldıev ózderine Nurjan Nurlanov pen Erlan Nyǵmatýlınniń (Nurlan Nyǵmatýlınniń syńary, eks-senator – red.) ústinen reıderlik faktisi boıynsha shaǵym túskenin málimdedi.
- Nurjan Nurlanuly men Erlan Zaırollaulyna qatysty shaǵym tústi. Qazir biz ony qarastyryp jatyrmyz. Qandaı da bir jaıtty aıtýǵa áli erte, - dedi ol Senatta BAQ ókilderiniń saýalyna oraı.
Qaıta jańǵyrǵan LRT isi
Sybaılas jemqorlyqtyń sımvolyna aınala jazdaǵan áıgili LRT qurylysy logıkalyq túıinine jaqyndaǵan kezde Talǵat Ardannyń ustalǵany habarlandy.
«Astana LRT» JShS-niń basqarma tóraǵasy bolǵan kezde memleketke 85,9 mlrd teńge shyǵyn keltirdi dep aıyptalǵan kúdiktini Túrkııanyń quqyq qorǵaý organdary Qazaqstan Bas prokýratýrasynyń suraýy negizinde Antalııa qalasynda ustaǵan. Bul mamyr aıy bolatyn. Al tamyz aıynda Bas prokýratýra Kazinform saýalyna joldaǵan jaýapta Talǵat Ardandy ekstradıtsııalaý isi Túrkııanyń sheshimine tirelip turǵanyn málim etti.
Jalpy ol 2023 jyldyń mamyr aıynda syrttaı 7 jylǵa sottalǵan.
Qoǵam arasynda onyń elge ekstradıtsııalanýy LRT qurylysyna bólingen aqshanyń qyzyǵyn kórgen adamdardyń jaýapqa tartylýyna jol ashýy múmkin degen úmit bar.
Al LRT-niń ózine kelsek, elorda ákimi Jeńis Qasymbektiń aıtýynsha aspaly relsti kólik júıesi aldaǵy 1-2 aıda iske qosylmaq.
Qarashada áleýmettik jelide LRT vagonynyń ishinen túsirilgen beınejazbalar taraı bastaǵan edi.
Ákim Jeńis Qasymbek LRT jelisin Qosshyǵa qaraı keńeıtý josparda bar ekenin aıtyp júr.
Keshe minberde, búgin izdeýde
QR Prezıdentiniń kómekshisi, Qaýipsizdik keńesiniń hatshysy (2013-2014 j.j.), Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń tóraǵasy (2014-2015, 2016-2017 j.j.), Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosynyń tóraǵasy (2015-2016 j.j.), Bas prokýror (2017-2019 j.j.), Senat depýtaty (2019-2023 j.j.). Munyń bári – qazir Reseıde boı tasalap júr delinetin Qaırat Qojamjarov atqarǵan eń iri qyzmetterdiń tizimi. Qazir ol laýazymdyq ókilettigin asyra paıdalandy jáne túrli kezeńde qylmystyq jolmen alynǵan aqshany zańdastyrdy degen kúdikke ilinip otyr. Bas prokýratýra onyń «Qorǵas isine» qatysy baryn da rastady. Bul is boıynsha 45 adamǵa resmı aıyp taǵylyp, sot olarǵa 5 jyldan 17 jylǵa deıin merzim kesken. Sottalǵandardyń ishinde Ulttyq qaýipsizdik komıteti men keden organdarynda jetekshilik qyzmet atqarǵandar da bar.
BAQ ártúrli derekkózge súıenip, Qaırat Qojamjarovtyń Reseıge qashyp barǵanyn, tipti sol eldiń azamattyǵyn alyp úlgergenin jazdy.
Eki apta buryn Almatynyń Medeý aýdandyq soty Qaırat Qojamjarovtyń týystaryna tıesili 2,6 mlrd teńgeniń múlkine shekteý qoıǵany habarlandy. Buǵattalǵan aktıvtiń ishinde Dýlat (inisi – red.) jáne Gúlnaz Qojamjarovtardyń múlki, «Oıl Snab kompanııalar toby» JShS, HILL Resources, HILL Invest jáne AvtoTechMas Ltd kompanııalarynyń aktıvteri bar. Buǵattaý týraly sheshim «Halyq bank» ótinishi boıynsha shyǵarylǵany belgili boldy.
Qaırat Qojamjarovtyń senimdi adamy delinetin Talǵat Tatýbaev shilde aıynda ustalǵan bolatyn. Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosynyń burynǵy basshysyna azaptaý faktisi boıynsha aıyp taǵyldy.
Osydan 10 kún ótkende osy bıýrodaǵy Tergeý departamenti basshysynyń orynbasary bolǵan Olesıa Keksel de azaptaý faktisimen kúdikke ilindi.
Aıta ketý kerek, 2019 jyly da Olesıa Kekseldiń ústinen Arnaıy prokýrorlar qyzmetin basqaryp turǵan kezinde tergeý tártibine jatpaıtyn tásil qoldanǵany úshin is qozǵalǵan bolatyn. Bul kezde Qaırat Qojamjarov Senat depýtaty bolyp júrgen. Kóp ótpeı O. Kekseldiń isi toqtatylǵan edi.
Qyrkúıekte Bas prokýrordyń orynbasary Ǵalymjan Qoıgeldıev Talǵat Tatýbaev qamaýda ekenin, al Olesıa Kekseldiń jas sábıi bolǵandyqtan onyń statýsy anyqtalyp jatqanyn málim etti. Al qazan aıynyń aıaǵynda onyń eki aılyq qamaýǵa alynǵany belgili boldy.
Qaırat Qojamjarovtyń taǵy bir senimdi adamy Maqsat Dúısenov qazir Germanııanyń Nıýrnberg túrmesinde qamaýda otyr. Interpol ony Qazaqstan tarapynyń suraýy boıynsha ustaǵan. O. Keksel men T. Tatýbaev sııaqty ol da Qaırat Qojamjarov qaı salada basshy bolsa, sol tóńirektegi laýazymdy qyzmetti ıelenip otyrǵan. Sońǵy qyzmeti – Kóliktegi bas prokýror. Qazir ol Germanııa sotyna óziniń «saıası bosqyn» ekenin dáleldeýge tyrysyp jatyr. Ózin Qazaqstandaǵy laýazymdy tulǵalardyń qýdalaýyna tap bolǵan adam retinde tanystyryp, ekstradıtsııadan qutylyp ketýdi kózdep otyr.
Sherzat soty
Bıyl Almaty oblysynyń Talǵar aýdanyn búkil elge qylmystyń ordasy retinde tanytqan Sherzat isine núkte qoıyldy. 2024 jyldyń 4 qazanyna qaraǵan túni kámeletke tolmaǵan bozbalany óltirgen bir top jigit 2025 jyly sot aldynda jaýap berdi. Bul sot protsesi de Qýandyq Bıshimbaevtyń isi sııaqty onlaın rejımde ótti.
Sot sheshimi boıynsha Sherzat Polattyń ólimine kináli dep tanylǵan Abzal Shynasyl 23 jylǵa, Ravıl Sakıev 20 jylǵa, Azamat Toqtaýbaev 15 jylǵa, Nurqııas Іlııasov 9 jylǵa, Shyńǵys Belǵojaev pen Darhan Áskentaı, Nurbol Toqtaýbaev pen Dıdar Qalıahmet 7 jylǵa, Dýman Ysqaq (kámeletke tolmaǵan) 1 jyl 6 aıǵa bas bostandyǵynan aıyryldy.
Al osy iste kýáger bolǵan D. Jaqsygeldi men E. Nurbekovanyń ústinen júrgizilgen qosymsha tergeý qorytyndysy boıynsha qyzdardyń áreketinde qylmys quramy joq degen sheshim qabyldandy.
Atyshýly is tergelip jatqan kezde áýeli Sherzat Polattyń ákesine tıesili úı órtengen bolatyn. Biraq bul epızod boıynsha qozǵalǵan qylmystyq is toqtatyldy. Advokat Meıirman Shekeev Qarjaýbaı Nurymovtyń (Sherzat Polattyń ákesi – red.) otbasyna jańa úı salyp beretin demeýshi tabylǵanyn málimdedi. Sot protsesi jaqyndaǵan kezde Sherzat Polattyń nemere aǵasy Nurqanat Ǵaıypbaev óli tabylǵan. 8 tamyzda tergeýshiler onyń ólimine sýıtsıd sebep boldy degen toqtamǵa keldi.
Áleýmettik jelide Talǵardaǵy bir kósheni Sherzat Polattyń esimimen ataý usynylyp júr.
Almasbek Sadyrbaı qamaýda
6 qarashada «Shańyraq» qoǵamdyq birlestiginiń basshysy Almasbek Sadyrbaıdyń qamaýda jatqanyna týra bir jyl toldy. Ony tergeý ızolıatorynda ustaý merzimi eki aı saıyn uzartylyp keledi. Agrarlyq saladaǵy qoǵam belsendisine sýbsıdııa shemalary arqyly 1,2 mlrd teńge jymqyrdy degen aıyp taǵylǵan.
Halyq senimin ámııanǵa aınaldyrǵan «qaıyrymdy bloger»
«Halyqtyń senimi – ámııan emes».
Bul – «Biz birgemiz» qaıyrymdylyq qorynyń burynǵy jetekshisi Perızat Qaırattyń sotynda memlekettik aıyptaýshy bolǵan prokýror Mádına Orazalınanyń sózi. Tasqynnan zardap shekken qazaqstandyqtarǵa, Palestına men Sırııadaǵy hali múshkil musylmandarǵa kómek jınaý jeleýimen halyqtan qyrýar aqsha jınaǵan Perızat Qaırat 2025 jyly sottalyp tyndy.
Qarjylyq monıtorıng agenttigi tergegen is 100 tomnan asyp, qor jetekshisi men onyń anasy Ǵaını Alashbaevaǵa alaıaqtyq jasap, 3,5 mıllıard teńge jymqyrdy degen aıyp taǵyldy.
Bul iste 47 adam jábirlenýshi dep tanylǵanyn aıta ketý kerek.
Sot barysynda Perızat Qaırattyń joǵary bilimi bolmaǵany, mınıstrdiń kómekshisi bolyp taǵaıyndalý úshin daıyn dıplom satyp almaq bolǵany málim boldy.
«Orta bilimmen bizdi osylaı san soqtyrsa, joǵary bilimi bolsa qaıter edik», - dep ázildedi áleýmettik jeli qoldanýshylary.
Aqyry sýdıa Perızat Qaıratty 10 jylǵa, anasyn 7 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý týraly úkim shyǵardy. Elorda soty Perızat Qaıratty «Shapaǵat» memlekettik nagradasynan aıyrdy. Sondaı-aq, Perızat Qaırat pen Ǵaını Alashbaeva 50 jábirlenýshiniń paıdasyna 1 mıllıard 582 mıllıon 649 myń 591 teńge kóleminde materıaldyq shyǵyndy birlesip óteýge mindetteldi.
24 qyrkúıekte appelıatsııalyq sot úkimdi sol kúıi qaldyrdy.
Sot úkimimen Perızat Qaırat pen onyń anasy Ǵaını Alashbaevadan memleketke tárkilengen múlik tizimi jáne qarjy kólemi mynandaı:
- «Vela Village» kottedj qalashyǵyndaǵy jeke úı;
- «Akbulak Riviera», «Sensata Plaza», «Highvill Ishim Gold», «Kók Jaılaý» turǵyn úı keshenderindegi páterler men avtoturaqtar;
- «Mercedes-Benz S450» 2024 j., «Lexus LX 600» 2024 j;
- «Rebel Flowers» JShS-niń jarǵylyq kapıtalyndaǵy 100% úlesi;
- 97 mln teńgeden astam qarajat jáne 22 myń AQSh dollary.
Perızat Qaırat keısi qaıyrymdylyq qyzmet týraly zańnamany jetildirýge túrtki bolýy múmkin.
Eks-depýtattyń Shymkenttegi shytyrman oqıǵalary
Respublica partııasynyń teń tóraǵasy bolǵan sátinen bastap búkil elge tanylǵan kásipker Rýslan Berdenov Májilistiń jetinshi shaqyrylymynda depýtat bolyp saılanǵan. 24 aqpanda ol Shymkent qalasy ákiminiń orynbasary bolyp taǵaıyndaldy. Osydan keıin onyń Májilistegi ókilettigi toqtatyldy. Alaıda Respublica partııasynyń teń tóraǵasy laýazymynda 26 maýsymǵa deıin qaldy.
21 sáýirde oǵan Shymkent qalasy ákimdiginiń aldynda qastandyq jasalǵan edi. Aldyn ala málimetterden kúdikti sheneýnikke úsh ret oq atqany belgili boldy. Sotta Ernar Jıembaıǵa Qylmystyq kodekstiń 24-baby 3-bóligi jáne 99-baby 2-bóligi 6-tarmaǵy boıynsha aıyp taǵyldy. Shymkent qalasynyń Qylmystyq ister jónindegi aýdanaralyq soty 20 tamyzda ony 9 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrdy. Osydan 9 kún ótken soń Rýslan Berdenov Shymkent ákimdigindegi jumysynan bosatyldy. Al 4 qazanda Almaty qalasyn damytý ortalyǵynyń basshysy bolyp taǵaıyndaldy.
Sara Alpysqyzynyń tóńiregindegi shý
Mamyr aıynda birqatar BAQ-ta Nursultan Nazarbaevtyń jary Sara Alpysqyzynyń ómirden ozǵany týraly aqparat tarady. Biraq bul málimetti eks-prezıdenttiń baspasóz hatshysy teriske shyǵardy.
- Kóptegen BAQ-tyń saýalyna jaýap retinde habarlaımyn: Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń jubaıy Sara Alpysqyzy aýrýhanada em qabyldap jatyr. Onyń qaıtys bolǵany týraly aqparat shyndyqqa sáıkes kelmeıdi, - dep jazdy ol H áleýmettik jelisine.
Al shilde aıynda Prezıdent Іs basqarmasy Medıtsınalyq ortalyǵynyń Ulttyq gospıtali Kazinform saýalyna joldaǵan jaýapta Sara Alpysqyzynyń em alyp jatqanyn rastady.
Qazan aıynda Aıdos Úkibaı Sara Alpysqyzynyń emi áli jalǵasyp jatqanyn málim etti.
Kaspıı aspanyndaǵy dron shabýyly
Bıyl Reseı men Ýkraına arasyndaǵy shıelenis jalyny Qazaqstan eksporttaıtyn munaıdyń 80 paıyzyn tasymaldap turǵan Kaspıı qubyr konsortsıýmyn da sharpydy. 17 aqpanda «Kropotkınskaıa» munaı aıdaý stansasyna dron shabýyldap, Novorossıısk portyna munaı aıdaý kólemi ýaqytsha qysqarǵan bolatyn. Energetıka mınıstrligi apatqa qaramastan Qazaqstan munaıy kaspıı qubyrynan shekteýsiz jóneltilip jatqanyn habarlady. Al Syrtqy ister mınıstrligi máseleni Ýkraına tarapymen talqylaıtynyn málim etti.
- Qazaqstan ekonomıkasy úshin óte mańyzdy másele jáne biz árıne bul jaǵdaıdy ýkraınalyq seriktesterimizben dıplomatııalyq arnalar arqyly talqylaımyz, - degen edi Syrtqy ister mınıstrliginiń sol kezdegi resmı ókili Aıbek Smadııarov.
Qarashanyń aıaǵynda KQK taǵy shabýylǵa ushyrady. Bul joly termınalǵa ekıpajsyz qaıyqtar shabýyldap, saldarynan VPÝ-2 júk tıeý-qabyldaý qurylǵysy zaqymdandy. Tosyn oqıǵa Qazaqstannyń munaı eksporttaý jónindegi mindettemelerine qaýip tóndirip, Energetıka mınıstrligi jedel jospardy iske qosty. Osy jospar aıasynda Qashaǵan kenishinen shaıqalǵan munaı Qytaıǵa baǵyttaldy.
- Qazir mınıstrlik júk jóneltýshilermen birlesip, munaı kólemderin jedel túrde qaıta bólý jumystaryn júrgizip jatyr. Sonyń ishinde Qashaǵan munaıynyń belgili bir bóligi Qytaıǵa baǵyttaldy. Ahýal Energetıka mınıstrliginiń turaqty baqylaýynda bolady, - dep málim etti Energetıka mınıstrligi. Vedomstvo KQK-ǵa shabýyl saldarynan kelgen shyǵyndy áli eseptep bolǵan joq.
Orynbor gaz óńdeý zaýyty
Qazan aıynyń ortasynda Ýkraına áskeri «Gazpromnyń» Orynbordaǵy gaz óńdeıtin zaýytyna da drondaryn baǵyttady. Bul zaýyt «Gazpromǵa» tıesili bolǵanmen Qarashyǵanaq kenishinen alynǵan gazdyń negizgi bóligi osynda óńdeledi. Tosyn oqıǵadan keıin Orynbor Qazaqstannan keletin shıki gazdyń kólemin azaıtty degen málimet tarady. Energetıka mınıstrligi soǵan qaramastan Qazaqstan gazsyz qalmaıtynyn aıtty.
Úsh kún ótkende Orynbor zaýyty qaıtadan Qazaqstan gazyn qabyldaı bastady. Bul tosyn jaıttan Qazaqstannyń sala basshylary qandaı sabaq alǵany belgisiz. Óıtkeni «QazaqGaz» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamynyń basqarma tóraǵasy Álibek Jamaýov «Gazpromnyń» Orynbordaǵy zaýyty Qarashyǵanaq gazyn 2050 jylǵa deıin óńdeıtinin málim etti.
- 8 qazan kúni «Gazprom» jarııa aktsıonerlik qoǵamy men Qazaqstan Respýblıkasy arasynda mindetter júkteıtin kelisimderge qol qoıyldy. Qarashyǵanaqtan alynǵan gazdy aldaǵy 25 jyl boıy Orynbor zaýytynda óńdeý máselesi osy kelisim aıasynda pysyqtalǵan. Orynbordan óńdep ákeletin taýarlyq gaz halyqtyń úshten bir bóligin kógildir otynmen qamtamasyz etedi. Bul – 7,3-7,5 mlrd tekshe metr gaz degen sóz. Iá, óńdeý aqysy biraz artady. Biraq ózimizdiń basqa jobalarmen salystyrǵanda Orynbor usynyp otyrǵan baǵa anaǵurlym qonymdy. Mysaly, Jańaózende salynatyn zaýyt qazirdiń ózinde 1 tekshe metr gaz óńdeýge 85 dollar surap otyr. Al Orynbor zaýyty usynǵan baǵany birden engizbeımiz. Aldaǵy 25 jylǵa «jumsaqtap» bólip tastadyq. Iá, bul kelisim QazaqGaz úshin taýarlyq gazdyń ózindik qunyna áser etedi. Biraq energetıkalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etedi. Shıki gaz baǵasy ózgerissiz qalady, - dedi ol.
Sondaı-aq...
2025 jyly 16,3 mln qazaqstandyqtyń deregi urlandy.
Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is qımyl agenttigi UQK quramyna kirgizildi.
Astanada UQK laýazymdy tulǵasynyń denesi tabyldy.
Bas prokýratýranyń Aktıvterdi qaıtarý jónindegi komıteti Investorlar quqyǵyn qorǵaý komıteti bolyp ózgerdi.
Zeınetaqy qarjysyn tis emdeý úshin jumsaýǵa shekteý qoıyldy.
Magnum saýda jelisiniń qazaq tildi qyzmetkeri qýdalaýǵa ushyrap, bul oqıǵa qoǵamdyq boıkotqa ulasty. Al Magnum-nyń Óskemendegi sýpermarketi merzimi ótken taýarlar satyp kelgeni anyqtaldy.