2 aqpan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 2 aqpan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
86 jyl buryn (1938) jazýshy, qoǵam qaıratkeri Maral YSQAQBAI dúnıege keldi.
Jambyl oblysynyń Qordaı aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen.
1971-1977 jyldary Qazaq Sovet entsıklopedııasynda, Qazaq KSR Baspa, polıgrafııa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi memlekettik komıtetinde redaktor, respýblıkalyq «Qazaqkitap» birlestiginde bas redaktor bolyp istegen. 1977-1984 jyldary Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq komıtetinde jaýapty qyzmet atqardy, 1985-1988 jyldary «Mektep», «Jazýshy» baspalarynyń dırektory, 1991-1997 jyldary QR Avtorlyq quqyq jónindegi memlekettik agenttiginiń tóraǵasy boldy.
Jazýshynyń «Qyryq qyz», «Sulýtórdiń bókteri», «Uıat týraly ańyz», «Joıqyn tóbe», «Shilde bastalǵanda», «Kóńil jubanyshy», «Meniń kórshilerim», «Pende ǵumyr», «Ǵashyq bop kórmegen kelinshek» atty prozalyq, «Shyǵarma shyraıy - shyndyq», «Múıizdi Ótegen», «Baba urany» atty synı-zertteý kitaptary jaryq kórgen.
Jazýshynyń áńgime, hıkaıattary boıynsha «Qyryq qyzdyń aýyly», «Qııandaǵy qystaý» sııaqty teleqoıylymdar, «Tamshy» kórkem fılmi túsirilgen. Qazaqtyń 1100 ánin qurastyryp, «Qazaqsha Karaoke» degen atpen CD-ǵa jazdyrǵan.
Qazaqstan Respýblıkasy Qurmet gramotasymen marapattalǵan.
84 jyl buryn (1940) ǵalym-ádebıettanýshy, Qazaqstannyń halyq jazýshysy, aýdarmashy, qazaq falkloryn zertteýshi, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty Muhtar MAǴAÝIN dúnıege keldi.
Qazirgi ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin bitirgen. «Qazaq ádebıeti» gazetiniń bólim meńgerýshisi, «Jazýshy» baspasy, «Jalyn» jýrnaly bas redaktorlarynyń orynbasary, Ádebıet ınstıtýty jáne Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, dotsenti, «Jazýshy» baspasynyń, «Juldyz» jýrnalynyń bas redaktory qyzmetterin atqarǵan. «Keshqurym» atty alǵashqy áńgimesi 1964 jyly «Juldyz» jýrnalynda jarııalanǵan. «Aqsha qar», «Bir atanyń balalary», «Qııandaǵy qystaý», «Kók kepter» povester men áńgimeler jınaqtarynyń, «Kók munar», «Shaqan sheri» romandardyń, «Alasapyran» roman-dılogııanyń, «Qobyz saryny» atty monografııanyń, «Ǵasyrlar bederi», «Qazaq tarıhynyń álippesi» ǵylymı-zertteý eńbekteriniń, «Qazaq handyǵy dáýirindegi ádebıet» oqýlyqtarynyń, hrestomatııa jáne basqa da oqý quraldarynyń avtory. «Aldaspan», «Bes ǵasyr jyrlaıdy», «Aı zaman-aı, zaman-aı» aqyn-jyraý shyǵarmalary jınaqtarynyń antologııasyn qurastyrǵan. Kóptegen shyǵarmalary basqa elderdiń tilderine aýdarylǵan. Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵynyń ıegeri.
68 jyl buryn (1956) «QazMunaıGaz» UK Dırektorlar keńesiniń múshesi, táýelsiz dırektory Asqar Orazalyuly ShÁKІROV dúnıege keldi.
Qaraǵandy qalasynda týǵan. M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıteti janyndaǵy Azııa jáne Afrıka elderi ınstıtýtyn, KSRO Іshki ister mınıstrligi akademııasynyń adıýnktýrasyn bitirgen.
1978-1987 jyldary KSRO Іshki ister mınıstrligi akademııasynyń adıýnkty, ınspektory, aǵa ınspektory, ǵylymı qyzmetkeri, 1987-1989 jyldary KSRO Іshki ister mınıstrligi syrtqy baılanys bóliminiń, 1989-1992 jyldary KSRO Іshki ister mınıstrligi Búkilodaqtyq ǵylymı-zertteý ınstıtýty bóliminiń bastyǵy, 1992-1995 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrliginiń Kelisimshart-quqyq basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, basqarma bastyǵy. 1995-1996 jyldary QR Koreı Respýblıkasyndaǵy Ýaqytsha Senimdi Ókili, 1996 jyly QR Syrtqy ister mınıstrliginiń Erekshe tapsyrmalar jónindegi Elshisi, 1996-1998 jyldary QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary, 1998-2004 jyldary QR Úndistan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, 2004-2006 jyldary QR Syrtqy ister vıtse-mınıstri, 2006-2007 jyldary QR Qarjy mınıstrligi Keden komıtetiniń tóraǵasy qyzmetterin atqarǵan. 2007-2019 jyldary QR Adam quqyqtary jónindegi ýákil boldy.
2023 jyldyń qańtar aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
KSRO-nyń ІІІ dárejeli «Za bezýprechnýıý slýjbý» medalimen, Qazaqstan Respýblıkasynyń «Astana», «Eren eńbegi úshin», «QR táýelsizdigine 10 jyl», «QR Parlamentine 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Halyqaralyq áskerı dostastyqty damytqany úshin» medalimen marapattalǵan.
66 jyl buryn (1958) «Astana ІT Ýnıversıteti» JShS-niń birinshi prorektory, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, professor Serik Máýlenuly ÓMІRBAEV dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysynda týǵan.
Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin bitirgen, ekonomıst.
Eńbek joly: 1982-1985 jyldary Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetinde oqytýshy, 1985-1988 jyldary Máskeý qarjy ınstıtýtynyń aspıranty, 1989-1999 jyldary Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, dotsenti, qarjy kafedrasynyń meńgerýshisi, ekonomıka fakýltetiniń dekany, QR Premer-Mınıstri Keńsesiniń keńesshisi, 1999-2001 jyldary QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Memlekettik standarttar jáne memlekettik tapsyrysty qalyptastyrý departamentiniń bastyǵy, Joǵary jáne orta arnaýly bilim departamenti dırektorynyń orynbasary, Memlekettik standarttar jáne testileý ulttyq ortalyǵy dırektorynyń orynbasary QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim departamentiniń dırektory, 2001-2003 jyldary L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń oqý isi jónindegi prorektory, 2003-2007 jyldary QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń Memlekettik bilim berý standarttary jáne testileý ulttyq ortalyǵy dırektorynyń orynbasary, 2007-2010 jyldary QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim departamentiniń dırektory, 2010-2011 jyldary QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Bilim berýdi damytý strategııasy jáne halyqaralyq yntymaqtastyq departamentiniń dırektory, 2012-2015 jyldary S.Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıtetiniń rektory, Bilim berý sapasyn qamtamasyz etý táýelsiz qazaqstandyq agenttiginiń oqý isi jónindegi dırektory. 2017-2019 jyldary M.Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń rektory qyzmetterin atqardy.
«Qurmet» ordenimen, ; «Astanaǵa 10 jyl» mereıtoılyq medali, «Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý isiniń úzdigi», «QR ǵylymyn damytýǵa sińirgen eńbegi úshin», «QR qarjy polıtsııasyna 15 jyl» tós belgilerimen marapattalǵan.
57 jyl buryn (1967) Qazaqstan Respýblıkasynyń Birikken ulttar uıymyndaǵy turaqty ókili Aqan Aqasuly RAHMETÝLLIN dúnıege keldi.
Almatyda týǵan. 1991 jyly Almaty energetıkalyq ınstıtýtyn bitirdi. Dıplomatııalyq qyzmetin 1993 jyly Qazaqstan Syrtqy ister mınıstrliginiń Konsýldyq basqarmasynyń referenti, sodan keıin attashesi bolyp bastady. 1994-1996 jyldar aralyǵynda Qazaqstannyń Pákistandaǵy Elshiliginiń attashesi, úshinshi hatshysy boldy. Qazaqstanǵa oralǵannan keıin jáne QR SІM Bas konsýldyq basqarmasynyń úshinshi, ekinshi hatshysy laýazymdarynda jumys istegennen keıin 1999 jyly QR SІM Dıplomatııalyq Akademııasynyń birinshi jıynynyń tyńdaýshysy bolyp, ony úzdik bitirgen. Dıpakademııany aıaqtaǵannan keıin ekinshi, birinshi hatshy, odan keıin Almatydaǵy QR SІM ókildiginiń keńesshisi laýazymynda jumys istedi, onda Qazaqstannyń halyqaralyq uıymdarmen yntymaqtastyq máselelerine jetekshilik etti. 2002 jylǵy jeltoqsanda birinshi hatshy laýazymynda Qazaqstannyń BUU janyndaǵy Nıý-Iorktegi Turaqty ókildigine jiberilgen. Onda BUU Bas Assambleıasynyń úshinshi komıteti, BUU túrli organdaryna saılaý máselelerin júrgizgen. 2004 jyly Qazaqstanǵa oralǵannan keıin Qazaqstan SІM ortalyq apparatynda jumysyn jalǵastyryp, onda halyqaralyq gýmanıtarlyq-ekonomıkalyq yntymaqtastyq departamentiniń keńesshi laýazymynan bastap dırektordyń orynbasaryna deıingi mansaptyq ósý kezeńderinen ótti. 2007-2011 jyldary Venada Keńesshi-Ýákil, Qazaqstannyń EQYU janyndaǵy Turaqty ókiliniń orynbasary laýazymynda jumys istedi. Qazaqstannyń EQYU-ǵa tóraǵalyq etýi kezinde uıymnyń ekinshi ólsheminiń (ekologııa jáne ekonomıka máseleleri boıynsha) jumysyn úılestirdi. 2011-2015 jyldary Nıý-Iorkte BUU janyndaǵy Qazaqstannyń Turaqty ókiliniń orynbasary qyzmetin atqardy. Islamabadqa qyzmetke taǵaıyndalǵanǵa deıin 2015 jylǵy jeltoqsannan bastap QR SІM Kópjaqty yntymaqtastyq departamentiniń dırektory qyzmetin atqardy. 2019-2021 jyldary QR Pákistan Islam Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, 2022 jyly QR Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary boldy.
2022 jyldyń qazan aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
56 jyl buryn (1968) Qyzylorda oblystyq sotynyń tóraǵasy Ádilhadı Jumabaıuly ShIǴAMBAEV dúnıege keldi.
Qyzylorda qalasynda týǵan. 1994 jyly Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetin bitirgen, zańger.
Eńbek joly: 1985 jyly QHA MTS Qyzylorda oblystyq bazasynyń qyzmetkeri, 1985-1994 jyldary Áýezov aýdany prokýratýrasynda stajer, aǵa tergeýshi, 1994-1996 jyldary Almaty qalasy prokýratýrasynyń asa mańyzdy ister jónindegi tergeýshisi, 1996-1998 jyldary quqyq qorǵaý organynyń qyzmetkeri, 1998-2007 jyldary Aqtaý qalalyq sotynyń sýdıasy, tóraǵasy, 2007-2012 jyldary Aqtóbe oblysynyń mamandandyrylǵan aýdanaralyq ekonomıkalyq sotynyń tóraǵasy, 2012-2017 jyldary Atyraý oblystyq sotynyń azamattyq jáne ákimshilik ister jónindegi apellıatsııalyq sot alqasynyń tóraǵasy, 2017-2022 jyldary Qyzylorda oblystyq sotynyń azamattyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy qyzmetin atqardy.
2022 jyldyń shilde aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
47 jyl buryn (1977) Qazaqstan Respýblıkasy Іshki ister mınıstriniń orynbasary Sáken Seıitjapparuly SÁRSENOV dúnıege keldi.
Shymkent oblysynda týǵan. Máskeý memlekettik avıatsııalyq ınstıtýtyn bitirgen, «Aqparat óńdeý jáne basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıesi» mamandyǵy boıynsha ınjener.
Ár jyldary QR Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginde jumys istegen, QR radıojıilik spektrin paıdalanýdy baqylaý máselesimen aınalysty, QR Qarjy mınıstrligi «Qarjylyq júıelerdi aqparattandyrý ortalyǵy» RMK aqparatty qorǵaýdy uıymdastyrý bóliminiń meńgerýshisi bolyp jumys istedi. 2003 jyly «Ulttyq aqparattyq tehnologııalar» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary qyzmetine taǵaıyndaldy, 2008-2009 jyldary «Qazaqtelekom» AQ elektrondyq qyzmetter boıynsha Basqarýshy dırektory laýazymyn atqardy, 2009-2010 jyldary QR Bas prokýratýrasy Quqyqtyq statıstıka jáne arnaýly esep jónindegi komıteti tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqardy, 2010-2012 jyldary QR Baılanys jáne aqparat vıtse-mınıstri laýazymyn atqardy, 2012-2014 jyldary QR Kólik jáne kommýnıkatsııa vıtse-mınıstri qyzmetinde boldy. Sonymen qatar QR Baılanys jáne aqparat agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary, QR Investıtsııalar jáne damý mınıstrliginiń aqparattandyrý jáne aqparat komıtetiniń tóraǵasy boldy. 2016-2017 jyldary QR Investıtsııalar jáne damý vıtse-mınıstri, 2017-2020 jyldary «Qazposhta» AQ basqarma tóraǵasy qyzmetin atqardy.
2020 jyldyń tamyz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» medalimen marapattalǵan.
44 jyl buryn (1980) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi Málik Nurjanuly OTARBAEV dúnıege keldi.
Jambyl oblysy, Aqjar aýylynda týǵan. Eńbek jolyn 2001 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń Halyqaralyq qatynastar fakýltetinde stajer-zertteýshi bolyp bastaǵan. 2003-2016 jyldar aralyǵynda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń Halyqaralyq qatynastar fakýltetinde aspırant, «Dıalog» Eýrazııa-Qazaqstan» jýrnalynyń jaýapty hatshysy, bas redaktory, bas úılestirýshisi, Qazaqstan Jazýshylar odaǵyna qarasty «Qalamger» jýrnalynyń bas úılestirýshisi. Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń Halyqaralyq túrki mádenıetin damytý TÚRKSOI uıymyndaǵy ókili bolyp qyzmetter atqarǵan. 2016-2018 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Túrkııa Respýblıkasyndaǵy elshiliginiń Úshinshi hatshysy. 2018-2020 jyldary Túrkistan oblysy ákiminiń orynbasary.
2022 jyldyń sáýir aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
91 jyl buryn (1933-2015) áıgili qazaq hırýrgi, medıtsına ǵylymdarynyń doktory, akademık Muhtar Álıuly ÁLIEV dúnıege kelgen.
Qyzylorda oblysyndaǵy Jańaqorǵan aýdanynyń Tómenaryq stansasynda týǵan. 1957 jyly Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýtyn bitirgen, emdeýshi-dáriger. Medıtsına ǵylymdarynyń kandıdaty, doktory, professor.
QazKSR ǴA, Halyqaralyq shyǵarmashylyq akademııasynyń, Halyqaralyq aqparattandyrý akademııasynyń, Nıý-Iork ǵylym akademııasynyń, GFR Medıtsınalyq bilim berý akademııasynyń akademıgi. QR hırýrgteri ǵylymı mektebiniń jetekshisi. 800 ǵylymı eńbektiń avtory, sonyń ishinde 58 monografııa, ǵylymı-tanymdyq jáne oqý kitapshalary bar. QR men KSRO patentteri men aldyn ala patentteriniń 151 óner tabysy avtorlyq kýáligine ıe. 30 ǵylymı eńbekter jınaǵynyń bas redaktory.
1950 jyldan Shymkent oblysy Tımýr aýyly 7 jyldyq mektebiniń oqytýshysy, 1951-1957 jyldary Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýtynyń stýdenti, 1957-1958 jyldary Shymkent oblysy «Tımýr» keńsharynda ýchaskelik aýrýhana hırýrgi jáne bas dárigeri, 1958-1960 jyldary Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýtynda klınıkalyq ordınator, 1960-1961 jyldary Respýblıkalyq kpınıkalyq aýrýhanasynyń hırýrg-dárigeri, 1961-1963 jyldary Onkologııa jáne radıologııa QazǴZI kishi ǵylymı qyzmetkeri, 1963-1969 jyldary Almaty ekinshi qalalyq aýrýhanasy hırýrgııa bóliminiń meńgerýshisi, Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýtynyń aspıranty, 1969-1976 jyldary Almaty dárigerlerdiń bilimin jetildirý ınstıtýty kafedrasynyń meńgerýshisi, dotsent, 1976-1980 jyldary Almaty memlekettik medıtsına ınstıtýty hırýrgııa kafedrasynyń meńgerýshisi, 1978-1982 jyldary QazKSR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń bas hırýrgi, 1980-1985 jyldary Á.N. Syzǵanov atyndaǵy Klınıkalyq jáne eksperımentaldy QazǴZI dırektory, 1982-1987 jyldary QazKSR densaýlyq saqtaý mınıstri, 1997-2001 jyldary Á.N. Syzǵanov atyndaǵy Hırýrgııa ǵylymı ortalyǵynyń dırektory, 2001 jyldan beri Á.N.Syzǵanov atyndaǵy Hırýrgııa ǵylymı ortalyǵynyń qurmetti dırektory.
1983,1985 jyldary 11-shi, 12-shi shaqyrylǵan QazKSR Joǵarǵy Keńesiniń depýtaty. 1978 jyly «KSRO-Frantsııa» Dostyq qoǵamdastyǵy Qazaq bóliminiń tóraǵasy, 1978-1982 jyldary Búkil odaqtyq hırýrgter qoǵamynyń basqarma múshesi, 1988-1989 jyldary QazKSR ǴA tóralqasynyń múshesi, Halyqaralyq gastroıntestıanaldy hırýrgter klýbynyń, N.I. Pırogov atyndaǵy hırýrgter assotsıatsııasynyń múshesi.
90 jyl buryn (1934-2004) ekonomıka ǵylymynyń doktory, Qazaqstan Respýblıkasy Injenerlik akademııasynyń akademıgi, Halyqaralyq ınjenerlik akademııanyń akademıgi Qarataı Turysuly TURYSOV dúnıege kelgen.
Jambyl oblysynyń Jambyl aýdanynda týǵan. Máskeý geologııa-barlaý ınstıtýtyn, KOKP OK janyndaǵy Joǵary partııa mektebin, KSRO Mınıstrler Keńesi janyndaǵy Halyq sharýashylyǵy akademııasyn bitirgen. 1974-1978 jyldary Qazaqstan Kompartııasy Torǵaı oblystyq komıtetiniń hatshysy. 1980-1981 jyldary Qazaq KSR Ónerkásipte jumys isteýdiń qaýipsizdigin baqylaý men ken baqylaý jónindegi memlekettik komıtetiniń tóraǵasy. 1981-1984 jyldary Qazaq KSR Kásipodaqtar keńesiniń tóraǵasy. 1984-1986 jyldary Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq Komıtetiniń hatshysy. 1990-1991 jyldary Qazaq KSR Mınıstrler Keńesi tóraǵasynyń orynbasary, Qazaq KSR Ekonomıkalyq reformalar jónindegi memlekettik komıssııasynyń tóraǵasy, Qazaq KSR Premer-Mınıstriniń orynbasary. 1991-1993 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Týrızm, dene tárbıesi jáne sport mınıstri. 1993-1994 jyldary QR Ortalyq saılaý komıssııasynyń tóraǵasy. 1995-2004 jyldary QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Ekonomıka, qarjy jáne bıýdjet jónindegi komıtetiniń tóraǵasy bolǵan. Ekonomıka máselelerine arnalǵan birneshe kitaptyń avtory. 2-shi dárejeli «Barys» jáne eki márte «Eńbek Qyzyl Tý» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.
