14 qańtar. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 14 qańtarǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Dúnıejúzilik logıka kúni
ıÝNESKO fılosofııa jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar máseleleri jónindegi halyqaralyq keńespen birlesip, 2019 jylǵy qarashada jarııalady. Onyń basty mindeti – pánaralyq ǵylymı qoǵamdastyqtar men qalyń jurtshylyqtyń nazaryn zııatkerlik tarıhqa, logıkanyń tujyrymdamalyq máni men praktıkalyq qoldanylýyna aýdarý.
Dúnıejúzilik logıka kúni 14 qańtarda atalyp ótedi. Óıtkeni bul HH ǵasyrda logıkanyń damýyna yqpal etken kórnekti matematıkter men logıkter Kýrt Gedeldiń qaıtys bolǵan kúni jáne Alfred Tarskııdiń týǵan kúni.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1935 jyly Qazaq memlekettik fılarmonııasy quryldy. 1938 jyly oǵan Jambyldyń esimi berildi. Fılarmonııanyń alǵashqy kórkemdik jetekshisi belgili ǵalym, kompozıtor, qazaq mýzykasy men qazaqtyń halyq áýenderi týraly kóptegen kitaptardyń avtory Ahmet Jubanov boldy.
1992 jyly Qyzylorda pedagogıka ınstıtýtyna ejelgi túrkilerdiń uly aqyny ári kompozıtory Qorqyt Ata esimi berildi.
1992 jyly KIMEP ýnıversıteti quryldy. Respýblıkadaǵy naryqtyq ekonomıkany damytý úshin bilikti jumys kúshine qajettilik maqsatynda quryldy. KIMEP Ýnıversıteti oqytýshylyq quramy qazaqstandyq jáne sheteldik oqytýshylardan turady, olardyń kópshiligi ózderiniń magıstrlik jáne doktorlyq dárejelerin Eýropa men Soltústik Amerıkanyń joǵary oqý oryndarynan alǵan.
1993 jyly Qazaq memlekettik ýnıversıtetine óziniń ıntellektýaldyq áleýetin tolyq paıdalaný maqsatynda ózin-ózi basqaratyn avtonomdy memlekettik joǵary oqý orny mártebesi berilip, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıteti dep ataldy.
1994 jyly prezıdent Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Arhıvi quryldy.
1998 jyly Belarýs astanasy Mınsk qalasynyń bir kóshesine jazýshy Muhtar Áýezovtiń esimi berildi.
2006 jyly Máskeýdiń «Rýsskıı rarıtet» baspasy «Ǵasyrlar danalyǵy» serııasy aıasynda qazaqtyń uly aqyny Jambyl Jabaevtyń óleńder jınaǵyn shyǵardy. Jınaqty baspaǵa ádebıet zertteýshisi Sáýle Mansurova daıyndaǵan.
2013 jyly alǵash ret qazaqstandyq pıanıst qyz Hadısha Ońalbaeva Steinway Artist qurmetti ataǵyna ıe boldy.
2017 jyly Qyzylorda oblysyndaǵy Syǵanaq, Jankent, Kesken-kúıik, Shirik-Rabat, Bábish-mola, Jent, Balandy qalashyqtary, Jetiasar mádenı eskertkishteri jáne Saýysqandyq petroglıfteri ıÝNESKO-nyń dúnıejúzilik muralarynyń aldyn ala tizimine engizildi.
2017 jyly Astana – Kókshetaý kúre jolyndaǵy jan túrshigerlik apatta janyn pıda etse de, eki jasar balany qutqaryp qalǵan Qumarbek Jáketaıulynyń týystaryna «Batyl júrek» syılyǵy berildi. Marapat «Halyqtyń súıiktisi» ulttyq syılyǵynyń aıasynda taǵaıyndaldy.
2018 jyly qazaqstandyq aktrısa, «Muraǵa qalǵan mahabbat» jáne «Saıahatshy» sııaqty fılmderdegi rólderi arqyly elge tanylǵan Móldir Mekenbaeva Birikken Arab Ámirlikterinde brazılııalyq djıý-djıtsýdan ótken Halyqaralyq Úlken Dýlyǵa jarysynda altyn medaldy jeńip aldy.
2019 jyly Birikken Arab Ámirlikteriniń astanasynda Halyqaralyq jańartylatyn energııa kózderi agenttiginiń (IRENA) assambleıasy jáne Dúnıejúzilik bolashaq energııasynyń sammıti (World Future Energy Summit) ótti. Assambleıanyń plenarlyq bóligindegi otyrysta Qazaqstan Ókilettikti tekserý jónindegi komıtettiń quramyna endi. IRENA-nyń 9 músh-memleketinen turatyn bul komıtet negizgi basqarý organdarynyń biri bolyp tabylady.
2020 jyly Shveıtsarııada paralleldi mogýldan Eýropa kýbogy jarysynda qazaqstandyq Anastasııa Gorodko altyn júldeger atandy.
2021 jyly Trakıa (Túrkııa) ýnıversıtetinde «Abaı buryshy» ashyldy. Onda qazaq aqyny Abaıdyń ómiri týraly aıtylyp, onyń shyǵarmalary qoıylǵan.
2023 jyly Ortalyq saılaý komıssııasynyń ınternet-resýrsy arqyly saılaýshylardy tirkeýdi jáne daýys berýdiń aldyn ala qorytyndysyn shyǵarýdy onlaın-baıqaý servısteri jumysyn bastady.
