13 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 13 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
76 jyl buryn (1947) qoǵam qaıratkeri, qazaqstandyq «Ashyq tarıf» qaýymdastyǵy prezıdıýmynyń tóraǵasy Petr Vladımırovıch SVOIK dúnıege keldi.
Zelenogorsk qalasynda (RSFKR) týǵan. 1975 jyly Almaty energetıka ınstıtýtyn bitirgen, 1983 jyly Máskeý ekonomıkalyq ınstıtýtynyń «Jylý ınjeneri» mamandyǵy boıynsha aspırantýrasyn bitirgen, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty.
Eńbek joly: 1963-1969 jyldary Tuıyq geologııalyq barlaý partııasynyń jumysshysy, 1969-1971 jyldary Almaty jylý jelileriniń slesary, 1971-1975 jyldary «Promenergoproekt» Almaty fılıalynyń tehnıgi, ınjeneri, aǵa ınjeneri, 1975-1985 jyldary jobalaý ınstıtýtynda top jetekshisi, bas joba ınjeneri, 1985-1989 jyldary «Zapkazenergo» bas ınjeneriniń orynbasary, basqarma orynbasary, 1989-1990 jyldary Oral jylý elektr ortalyǵynyń dırektory, 1990-1993 jyldary QR Joǵarǵy Keńesi Ekonomıkalyq reforma, bıýdjet jáne qarjy komıtetiniń múshesi, hatshysy, «Demokratııalyq Qazaqstan» tobynyń teń tóraǵasy, 1993-1994 jyldary QR Monopolııaǵa qarsy saıasat jónindegi memlekettik komıtetiniń tóraǵasy, QR Baǵa jáne monopolııaǵa qarsy saıasat jónindegi memlekettik komıtetiniń tóraǵasy, 1996-1998 jyldary «Azamat» qoǵamdyq qozǵalysynyń teń tóraǵasy, 1998-1999 jyldary «Qazaqstan halyq maıdany» respýblıkalyq qoǵamdyq uıymdar birlestigi uıymdastyrý komıteti tóraǵasynyń orynbasary, 1999-2002 jyldary Qazaqstannyń demokratııalyq kúshteri forýmynyń teń tóraǵasy, 2002-2004 jyldary «Qazaqstannyń demokratııalyq tańdaýy» qoǵamdyq qozǵalysy saıası keńesiniń múshesi, 2005 jyly «Ádiletti Qazaqstan úshin» qoǵamdyq birlestigi Ortalyq keńesiniń múshesi, prezıdenttik saılaýdaǵy demokratııalyq oppozıtsııanyń biryńǵaı kandıdaty J.Tuıaqbaıdyń senimdi ókili, «Azamattyq keńes» qoǵamdyq qorynyń qamqorshylyq keńesiniń múshesi, 2007-2008 jyldary Almaty qalasynyń Monopolııaǵa qarsy qoǵamdyq komıssııasynyń tóraǵasy, Almaty qalasyndaǵy áleýmettik shıelenisterdiń aldyn alý jónindegi keńestiń múshesi boldy.
2017 jyldan beri qazirgi qyzmetinde.
58 jyl buryn (1965) Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń dırektory Zııabek Ermuhanuly QABYLDINOV dúnıege keldi.
Omby oblysynda (RF) dúnıege kelgen. Omby memlekettik ýnıversıtetin «tarıh» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.
Eńbek jolyn 1991 jyly «Qazaq tili» halyqaralyq qoǵamdastyǵy Omby bólimshesiniń qyzmetkeri retinde bastaǵan. 1994-1996 jyldary Qazaq quqyqtaný jáne halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń aǵa oqytýshysy bolǵan. 1996-2003 jyldary QR ІІM (ÁM) Pavlodar zań kolledjinde birqatar qyzmetter atqarǵan. 2003-2004 jyldary S. Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıtetiniń ejelgi jáne orta ǵasyr tarıhy kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetin atqarǵan. 2004-2011 jyldary L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde tarıh kafedrasynyń meńgerýshisi, rektor keńesshisi, Dúnıejúzi tarıhy jáne arheologııa kafedrasynyń meńgerýshisi, Áleýmettik ǵylymdar fakýltetiniń dekany jáne ákimshilik-sharýashylyq jumystar boıynsha prorektor qyzmetterin atqarǵan. 2011-2017 jyldary EUÝ bas ǵylymı qyzmetkeri, Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń professory jáne «Eýrazııa» ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń dırektory bolǵan.
2017 jyldyń shilde aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
55 jyl buryn (1968) QR Parlamenti Senatynyń Qyzylorda oblysynan saılanǵan depýtaty Rýslan Rústemuly RÚSTEMOV dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysy, Qarmaqshy aýdany, T.Kómekbaev aýylynda týǵan. 1994 jyly Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń «Fılologııa, qazaq tili men ádebıeti muǵalimi» mamandyǵyn bitirgen.
Eńbek joly: 1994 jyly Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýty «Fılologııa» oqý-ǵylymı kesheni dırektorynyń orynbasary, 1997-2002 jyldary Qyzylorda qalasy ákimdiginde jaýapty qyzmetter atqardy, 2002-2014 jyldary Qyzylorda oblysynyń mádenıet basqarmasy basshysynyń orynbasary, Qyzylorda oblysy ákimi apparatynyń qoǵamdyq-saıası bóliminiń meńgerýshisi, Shıeli aýdany ákimi apparatynyń basshysy, ákimniń orynbasary. Qyzylorda oblysynyń ishki saıasat, tilderdi damytý basqarmasynyń basshysy, Qyzylorda qalasy ákiminiń orynbasary qyzmetin atqardy. 2014-2022 jyldary Qyzylorda oblysynyń ishki saıasat basqarmasynyń basshysy, Qyzylorda oblysy ákiminiń orynbasary, Syrdarııa jáne Jańaqorǵan aýdandarynyń ákimi boldy.
2023 jyldyń qańtar aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalǵan.
49 jyl buryn (1974) Abaı oblysy energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshysy Serik Tóleýǵalıuly TÓLENBERGENOV dúnıege keldi.
Semeı oblysy Shar qalasynda týǵan. 2002 jyly Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin «Qarjy jáne nesıe» mamandyǵy boıynsha, 2006 jyly Qazaqstan-Amerıka erkin ýnıversıtetin «Quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha, 2013 jyly S.Amanjolov atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin «Memlekettik jáne jergilikti basqarý» mamandyǵy boıynsha bitirgen, ekonomıka jáne bıznes magıstri.
Eńbek joly: 1995-1996 jyldary «ARJ» JShS esepshisi, 1997 jyly QR Qarjy mınıstrligi Qarjy-valıýtalyq baqylaý komıtetiniń Semeı oblysy boıynsha basqarmasynyń baqylaýshy-revızory, 1997-1998 jyldary QR Qarjy mınıstrligi Qarjylyq baqylaý komıtetiniń Óskemen qalasy boıynsha fılıalynyń memlekettik kásiporyndardyń baqylaýshy-revızory, 2000-2002 jyldary «Ast-Prom» JShS dırektory, 2002-2005 jyldary «Qurmysh LTD» JShS dırektory, 2005-2006 jyldary «Qaz-Tıýmen» AQ atqarýshy dırektorynyń orynbasary, «Vostok Holdıng LTD» JShS dırektory, 2007-2008 jyldary ShQO jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń temir jol, áýe jáne sý kóligi bóliminiń mamany, 2008-2009 jyldary «Qurmysh LTD» JShS bas dırektory, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń kásipkerlik jáne ónerkásip basqarmasynyń ınvestıtsııalardy tartý bóliminiń bas mamany, 2009-2010 jyldary Óskemen qalasynyń kásipkerlik bóliminiń basshysy, Óskemen qalasynyń kásipkerlik, aýyl sharýashylyǵy jáne veterınarııa bóliminiń basshysy, 2010-2011 jyldary Rıdder qalasy ákiminiń orynbasary, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń basshysy, 2012-2013 jyldary ShQO Ulan aýdanynyń ákimi, ShQO qurylys basqarmasynyń basshysy, 2013-2016 jyldary ShQO qurylys, sáýlet jáne qala qurylysy basqarmasynyń basshysy, «Aqtóbe oblysynyń qurylys, sáýlet jáne qala qurylysy basqarmasy» memlekettik mekemesiniń basshysy, 2017-2019 jyldary Aqtóbe oblysy ákiminiń orynbasary, 2019-2020 jyldary «Báıterek» UBH» AQ basqarma tóraǵasynyń keńesshisi, 2021-2022 jyldary «Tenshı TrS» JShS dırektorynyń keńesshisi, 2022-2023 jyldary «Teplokommýnenergo» MKQK dırektory qyzmetin atqardy.
2023 jyldyń tamyz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
43 jyl buryn (1980) QR Prezıdent ákimshiliginiń basshysy Oljas Abaıuly BEKTENOV dúnıege keldi.
Qazaq memlekettik zań akademııasyn támamdaǵan, zań ǵylymdarynyń kandıdaty.
Eńbek jolyn 2002 jyly ádilet organdarynda bastady. 2005 jáne 2009 jyldar aralyǵynda QR Premer-Mınıstri Keńsesinde, keıin QR Prezıdenti Ákimshiliginde ártúrli laýazymdar atqardy. 2009-2012 jyldary QR Ádilet mınıstrliginiń Tirkeý qyzmeti jáne quqyqtyq kómek kórsetý komıteti tóraǵasynyń orynbasary boldy. 2012-2014 jyldary QR qarjy organdarynda qyzmet etti. 2015-2016 jyldary Astana qalasy Memlekettik satyp alý basqarmasynyń basshysy, Astana qalasy ákiminiń apparat basshysy, QR Prezıdenti Hatshylyǵynyń meńgerýshisi. 2016-2017 jyldary Jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosy departamentiniń basshysy qyzmetin atqardy. 2017 jyly Aqmola oblysy ákiminiń orynbasary bolǵan. 2018-2019 jyldary - QR Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi tóraǵasynyń orynbasary. 2019-2022 jyldary – QR sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary.
2023 jyldyń sáýir aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
ІІ dárejeli «Aıbyn», ІІ dárejeli «Dańq» ordenderimen marapattalǵan.
99 jyl buryn (1924-2019) túrkitanýshy, Qazaqstan Ulttyq Ǵylym Akademııasynyń akademıgi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri Ábdýálı Týǵanbaıuly QAIDAR dúnıege keldi.
Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan. Almaty oblysynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtet), Qazaqstan Ǵylym Akademııasynyń aspırantýrasyn bitirgen.
1954-1995 jyldary QR Ǵylym Mınıstrligi – Ǵylym akademııasy A. Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń uıǵyr-dúngen mádenıeti sektorynyń kishi ǵylymı qyzmetkeri, shyǵystaný sektorynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, uıǵyr fılologııasy bóliminiń meńgerýshisi, dırektordyń ǵylymı jumystar jónindegi orynbasary, dırektory qyzmetterin atqarǵan. 1995 jyldan – QR Ǵylym Mınıstrligi – Ǵylym akademııasy A. Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń qurmetti dırektory. Negizgi ǵylymı izdenisteri qazaq jáne uıǵyr tilderi jáne jalpy salystyrmaly túrkitaný, sóztaný, etımologııa, onomastıka, termınologııa, semasıologııa, frazeologııa, paremıologııa máselelerin zertteýge arnalǵan. Eldegi til saıasatyna belsendi aralasyp, qazaq tiliniń memlekettik deńgeıde qoldanylýyna qatysty eleýli at salysty. Sh. Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń ıegeri. Halyqaralyq «Qazaq tili» qoǵamynyń qurmetti prezıdenti. Bashqurtstan Ǵylym Akademııasynyń qurmetti akademıgi. «Izvestııa NAN RK», «Sovetskaıa tıýrkologııa» ǵylymı, ǵylymı-tanymdyq jýrnaldarynyń redaktory, redaktsııalyq alqasynyń múshesi.
3 dárejeli «Dańq», eki márte «Qyzyl Juldyz», eki márte «Otan soǵysy», «Halyqtar dostyǵy», «Otan», «Qurmet belgisi» ordenderimen, «Ana tiliniń aıbary» altyn belgisimen, medaldarmen marapattalǵan.
