Júz tomdyq folklorymyz Eýropa jurtyna tańdaı qaqqyzdy - FOTO
Qazaq ádebıetiniń kóne jaýharlary jınaqtalǵan bul júz tomdyqty kórgen sátte kóptegen memleketter qyzyǵa da qyzǵana qaraǵany ras. Olardyń arasynda Germanııanyń Maındaǵy Frankfýrt qalasynda ótken halyqaralyq kitap kórmesine qatysýshylar da bar.
Astana qalasyndaǵy «Folıant» baspasy bıylǵy jylǵy qazan aıynyń ortasynda ótken osy halyqaralyq kórmede «Babalar sózi» kitaptar serııasynyń tusaýkeserin ótkizdi.
Igi sharaǵa QR Qazaqstan Respýblıkasynyń Germanııa Federatıvtik Respýblıkasyndaǵy Elshiliginiń Frankfýrt qalasyndaǵy keńesshisi Erlan Tájibaev, QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń jaýapty hatshysy Qýatjan Ýálıev, f.ǵ.d. akademık, professor Seıit Qasqabasov, Germanııanyń mádenıettanýshysy Tomas Vırvol, orys jazýshysy, reseılik «Hýdojestvennaıa lıteratýra» baspasynyń dırektory Georgıı Prıahın, t.ǵ.d., professor, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ rektory Ǵalymqaıyr Mutanov, Ázerbaıjan eliniń tanymal aqyny Shyńǵys Álıoǵly, jazýshy, QR Ulttyq kitaphanasynyń dırektory Álibek Asqar, t.b. qatysty. Júz tomdyǵymyzdy kórgen Eýropa halqy erekshe tańdanys bildirdi. Olardyń arasynda Germanııa, Albanııa, Reseı, Belarýs elderinen kelgen ókilder de bar.
Aıta keteıik, Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń bastamasymen qolǵa alynǵan «Mádenı mura» baǵdarlamasy jalpyulttyq rýhanııat áleminde zor jańalyq ákelgeni barshamyzǵa málim. Osy baǵdarlama aıasynda qolǵa alynyp, urpaqtyń qolyna jetken uly qundylyqtarymyzdyń biregeıi osy «Babalar sózi» júz tomdyǵy.
«Babalar sózi» kitaptar serııasyn akademık Seıit Qasqabasovtyń jetekshiligimen 2004 -2014 jyldar aralyǵynda M. Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýty daıyndaǵan. «Mádenı mura» memlekettik baǵdarlamasy boıynsha Qoǵamdyq keńes otyrysynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev: «Akademık Seıit Asqaruly Qasqabasov basqaratyn «Babalar sózi» serııasymen shyqqan kitaptar da qazaq halqynyń asa baı aýyz ádebıeti murasyn jınaqtap, urpaq qolyna tabystaýda úlken ról atqaratyn joba dep bilemin. Endeshe, osy baǵytta alǵan qarqyndy joǵaltpaı alǵa basa bergen abzal» degen bolatyn.
Iá, elimizdiń ǵalymdary babalar sózin shashaý shyǵarmaı qoldan kelgenshe urpaqqa jetkizýge barynsha tyrysty, ol ońaı sharýa da emes. Sebebi ulttyq folklordy jınaqtaý kezinde mátinderdiń kóbi qoljazba kúıinde nemese arabsha, tóte jazýmen, keıbiri latyn áripterimen jazylǵan shyǵarmalar edi. Ol qoljazbalardyń keıbiriniń tipti eskiligi sondaı, sarǵaıyp ketken, jazýlary kórinbeıdi, tipti jyrtylǵan jerleri de kezdesken .
Shań basqan arhıvterdi qoparyp, kerek dúnıeńdi tabý, ony oqýdyń ózi qıynǵa túskeni anyq. Osyndaı úlken eńbekpen, mańdaı termen álem mádenıetinde buryn-sońdy bolmaǵan kólemdi dúnıe - júz tomdyq «Babalar sózi» jaryqqa shyqty. Májilis depýtaty Aldan Smaıyl osy júz tomdyq jaıly: «Dúnıe dıdarynda folklory júz tomdy quraıtyn basqa ult bar bolsa bar da shyǵar, biraq folkloryn júz tomǵa jınap, bastyryp shyǵarǵan álemdegi jalǵyz ult - qazaq ekeni anyq» degen bolatyn.
Qalaı bolǵanda da qazaq halqynyń máńgilik murasyn jınaqtaǵan «Babalar sózi» júz tomdyǵynyń jaryq kórýi álemdegi eń iri jańalyqtardyń biri boldy. Endigi mindetimiz - babalardan qalǵan uly dúnıeni kózdiń qarashyǵyndaı saqtap, qalyń jurtqa nasıhattap, ultymyzdyń mártebesin arttyrý. Germanııada ótken halyqaralyq kitap kórmesinde ultyq muramyzdyń nasıhattalýy ıgi istiń bastamasy dep bilemin.
Akademık Seıit Qasqabasovtyń aıtqanyndaı, «Máńgilik Elmen» birge «Máńgilik til» sııaqty «Máńgilik folklor» da bolady. Endeshe, babalarymyzdyń máńgilik sóziniń mártebesin bıikte ustap júreıik.
Gúlden Ospanova