Jumyssyz qalǵanda beriletin járdemaqy: Azamattar memleket tarapynan qansha soma ala alady
ASTANA. KAZINFORM – «Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory» AQ ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan azamattardy qamtamasyz etýmen aınalysady. Máselen, vedomstvo jumyssyz adam jumys izdep júrgen kezde qoldaý kórsetý úshin aısaıyn járdemaqy tólep otyrady. Degenmen, járdemaqy somasy ár adamǵa ártúrli taǵaıyndalady. Jumyssyz qalǵan el azamattaryy memleketten ortasha eseppen qansha járdemaqy ala alatynyn Kazinform agenttigi tilshiniń materıalynan oqyńyzdar.
Qor kelesi sanattar boıynsha járdemaqy tóleıdi:
– jumysynan aıyrylǵandarǵa;
– eńbekke qabilettiliginen aıyrylǵandarǵa;
– júktilik kezinde jáne bosanǵanda nemese bala asyrap alǵandarǵa;
– bir jarym jasqa deıingi bala kútimindegilerge;
– asyraýshysynan aıyrylǵandarǵa.
Olardyń barlyǵy ártúrli koeffıtsıent kómegi arqyly esepteledi. Jumysynan aıyrylǵandar úshin sońǵy 24 aıdaǵy kiris pen qorǵa aýdarymdar, asyraýshysynan aıyrylǵandar úshin asyraýyndaǵy adamdar sany mańyzdy tarmaq sanalady. Eńbekke qabilettiligin joǵaltqandar múgedektik dárejesine súıene alady. Bul rette birinshi toptaǵy azamat ekinshi toptaǵydan joǵary somany alady.
«Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory» AQ Astana qalalyq fılıaly dırektorynyń orynbasary Gúlmıra Aqbaeva Kazinform tilshisimen áńgimelesý barysynda jumysynan aıyrylǵan jáne qordan tólem alýǵa ótinish bergen qazaqstandyqtar orta eseppen 150 myń teńgege úmit arta alatyndyǵyn aıtady. Ol munan da az alatyndar bar ekenin de jetkizdi.
«500 teńge de taǵaıyndaýy múmkin, 300 myń teńgeni de taǵaıyndaýǵa bolady, bári tabysqa baılanysty. Aıtalyq, adam qorǵa júgingende sońǵy 24 aıdyń tek eki aıy ǵana jumys istedi. Esepke onyń osy eki aı ǵana alynady. Aıtalyq, ol 80 myń teńge boldy delik. Bul soma qatysý ótiliniń koeffıtsıentine jáne kiristi almastyrý koeffıtsıentine kóbeıtiledi. Mine, osydan tólem somasy shyǵady. Ol barlyǵyda ár túrli, turaqty emes», - dedi ol.
Qatysý ótiliniń koeffıtsıenti qorǵa aýdarymdar túsken aılar sanyna baılanysty:
– alty aıdan on eki aıǵa deıin - 0,7;
– on ekiden jıyrma tórt aıǵa deıin - 0,75;
– jıyrma tórt aıdan otyz alty aıǵa deıin - 0,85;
– otyz altydan qyryq segiz aıǵa deıin - 0,9;
– qyryq segizden alpys aıǵa deıin - 0,95;
– alpystan jetpis eki aıǵa deıin - 1,0;
– alpys jáne odan da kóp aıdan bastap 1,0-ge mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysý ótiliniń árbir on eki aıy úshin 0,02 qosylady, biraq 1,3-ten aspaıdy.
Qazaqstanda tabysty almastyrý koeffıtsıenti 0,45 quraıdy. Biz qazaqstandyqtardyń ortasha aılyq tabysyna baılanysty tólem retinde qansha ala alatynyn esepteýdi jón kórdik. Bul kórsetkishtiń ózin sońǵy eki jyldaǵy ár aıdaǵy kiristi qosyp, 24-ke bólý arqyly esepteýge bolady. Kórnekilik úshin qatysý ótilin de sol merzim dep alaıyq.
Eger azamattyń ortasha aılyq tabysy mynadaı bolsa, onda:
– 200 myń teńge bolsa, onda tek 67,5 myń teńge;
– 300 myń teńge bolsa, onda 101,2 myń teńge;
– 400 myń teńge bolsa, onda 135 myń teńge;
– 500 myń teńge bolsa, onda 168,7 myń teńge ala alady.
Bul rette qor tóleıtin eń joǵary soma jeti eń tómengi jalaqydan aspaıdy – 595 myń teńge. Tólem merzimi ár alty aı úshin aılyq ótiline baılanysty. Eń kóbi – 6 aı.
«Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory» AQ málimetterine sáıkes, 2024 jyldyń 1 tamyzyna áleýmettik saqtandyrýmen 6,9 mıllıon adam qamtylǵan. Onyń ishinde osy jyldyń birinshi jartysynda mıllıonnan astam adam tólem alady. Qordyń ózi osy kezeńde azamattarǵa 539 mlrd teńge tólep, áleýmettik aýdarymdar retinde 355 mlrd teńge aldy. 2005 jyldan beri qor 4,1 trıllıonnan astam teńge tóledi.
