JOO-daǵy para, saılaý, BAQ-qa kúsh kórseter sheneýnik - «Nur Otan» Saıası keńesinde ne aıtyldy
Otyrys barysynda partııanyń saılaýaldy baǵdarlamasynyń júzege asyrylý barysy men sezd sheshimderiniń oryndalýy, partııalyq qaıta serpiltýdiń negizgi baǵyttary jáne Saıası keńes bıýrosy quramyn ózgertý máselesi qaraldy.
Jıynǵa tóraǵalyq etken Nursultan Nazarbaev partııanyń Táýelsizdik jyldarynda atqarǵan jumystaryna oń baǵa berip, onyń barlyǵyn halyq kórip otyrǵandyǵyn aıtty.
«Degenmen, ómir bir ornynda turmaıdy. Bári ózgeriske ushyrap jatyr. Búkil álemde de saıası partııalar búgingi kúni jańa mindettermen betpe-bet kelýde. Halyqaralyq tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, turaqsyzdyq kezeńinde alǵa ilgerileý úshin jetekshi saıası kúshtiń ishindegi, sonymen qatar qoǵamdaǵy birlik qajet. Onsyz úlken mindetterdi oryndaý múmkin emes. Jańa saıası jaǵdaıda partııanyń róli aıtarlyqtaı óse túsedi», - dedi Nursultan Nazarbaev.
«Nur Otan-nyń» halyqqa ýádesi qalaı oryndalýda
Osydan keıin partııanyń saılaýaldy baǵdarlamasynyń júzege asyrylý barysy jaıynda baıandama jasaǵan QR Úkimet basshysy Asqar Mamın Elbasy tapsyrǵan «Áleýmettik qamqorlyq» áleýmettik sharalarynyń qalaı júzege asyrylyp jatqanyna toqtaldy.
«Sizdiń tapsyrmańyz boıynsha, osy jyldyń 1 sáýirinen bastap AÁK kólemi artty. 1 shildeden bastap bala kezinen múgedek balalardy baǵý úshin memlekettik járdemaqynyń kólemi ulǵaıdy. 1 maýsymnan jalaqysy az bıýdjet qyzmetkerleriniń aılyǵy 30 paıyzǵa deıin kóterildi. Al jergilikti atqarýshy organdardaǵy qyzmetkerlerdiń jalaqysy 25 paıyzǵa kóbeıdi. «Nurly jer» baǵdarlamasyna ózgerister engizilip, Turǵyn úı jınaq banki arqyly az qamtylǵan otbasylarǵa jeńildetilgen nesıeleý júıesi iske qosyldy. Bul mehanızm osy jyldyń shildesinde bastap iske qosyldy, aldaǵy úsh jylda bul baǵytta 50 mlrd teńgeden bólinedi», - dedi Asqar Mamın.
Onyń atap ótýinshe, osy jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap joǵary kýrstardaǵy 100 myń stýdent tegin túrde JOO-lar janyndaǵy kásipkerlik negizin oqı alady. Kásipkerlik bastamalardy qoldaý maqsatynda mıkronesıeleý shyǵyndary 83 mlrd teńgege deıin artty. Al jańa bıznes ıdeıalardy iske asyrý úshin 18 myń azamatqa 18 mlrd teńge kóleminde memlekettik grant bólinedi. Azamattardy jumyspen qamtý baǵdarlamalaryna kóptep tartý úshin Nur-Sultan, Almaty, Shymkent qalalarynda 15 mobıldi jumyspen qamtý ortalyǵy ashylǵan. Jyl sońyna deıin ondaı ortalyqtar taǵy 15 jerde jumysyn bastaıdy.
«Ekonomıkadaǵy eńbek kúshi naryǵynda oń dınamıka baıqalady. Ortasha eseppen jylyna elimizde 300 myń jańa jumys orny ashylady. 1 tamyzdaǵy jaǵdaı boıynsha 227 myń jumys orny quryldy. Ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda bul 13 paıyzǵa artyq kórsetkish. Osynyń arqasynda 7 aıdyń ishinde jumyssyzdyq deńgeıi 4,8 paıyzǵa azaıdy», - dedi ol.
Kóptiń kóńilin kúpti etken saılaý
Otyrys kúntártibindegi partııalyq qaıta serpiltýdiń negizgi baǵyttary jaıynda «Nur Otan» partııasy Tóraǵasynyń birinshi orynbasary Baýyrjan Baıbek baıandama jasaýy tıis bolatyn. Alaıda sóz tizginin qolǵa alǵan Elbasy eń aldymen jurttyń arasynda júrgen áne-mine Májilis saılaýy ótedi degen jel sózge sońǵy núkte qoıyp, endigi ýaqytta «Saılaý týraly» zańǵa engizilgen ózgeristerge sáıkes máslıhat depýtattaryn saılaý da partııalyq tizimmen ótetindigin eskertti.
«Postkeńestik elderden bastap Afrıkaǵa deıingi elderdi qarap kórińiz. Saıası turaqsyzdyq kezinde birinshi kezekte kim zardap shegedi? Ekonomıka qulaǵandyqtan, halyqtyń ómir súrý sapasy da tómendeıdi. Jumys isteýge ýaqyt joq – shýlap, ortaǵa shyǵady. Demonstratsııa men sherýler... Tártip pen bılik joq jerde – problema sheshilmeıdi. Árbir adamnyń qaýipsizdigi, eldiń turaqtylyǵy buzylady. Ózekti máselelermen aınalysý shette qalady. Árqashan shýlap júretin adamdarǵa taǵy da bir aıta keteıin, barlyq saılaýlar konstıtýtsııalyq merzimde ótetin bolady. Osy taqyrypty jabaıyq», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Elbasy máslıhat depýtattarynyń kelesi saılaýy alǵash ret partııalyq tizim boıynsha ótkiziletindigin aıta kele saılaýdyń mundaı proportsıonaldy júıesi úzdik álemdik demokratııalyq tájirıbege tolyq saı keletindigine, saıası júıeni nyǵaıtýǵa, demokratııany damytýǵa septigin tıgizetine, tolyqtaı alǵanda saıası partııanyń qyzmetin jandandyratyndyǵyna nazar aýdartty. Sonymen qatar majorıtarlyq júıesine kóshýdi qoldap júrgenderdiń naqty usynystary joq ekendigin atap ótti.
«Bul jerde negizdi argýmentteri joq, ádettegideı tek áńgime. Bılikti synap sóılegenderi bos sóz ǵana. Tym bolmasa bireýi qalaı isteý kerektigin usynyp, qalaı jasaý kerektigin kórsetse ǵoı. Demokratııanyń shamshyraǵy dep júrgen Eýropadaǵy 30 damyǵan eldiń qataryna kiretin memleketterdiń 63 paıyzy saılaýdy proportsıonaldy júıemen ótkizedi», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Maqtaý estigen ákimder
Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti sóz sóıleýi barysynda halyqty tolǵandyratyn problemalardy jasyrmaı jurtshylyq aldyna ashyq shyǵyp jaýap berýge taısaqtaıtyn shendi-shekpendilerdiń de bar ekendigine qynjylys tanytty.
Sonymen qatar olarǵa eldiń aldyna qoryqpaı shyǵyp, kez-kelgen problemany sheshý jaýapkershiligin moınyna alýdan taısalmaýǵa keńes berdi.
«Menińshe, oryn alyp otyrǵan problema jaıynda úndemeı qalý – jumystyń eń nashar nusqasy. Adamdardan tyǵylmaı mán-jaıdy anyqtap, jaýapkershilikti moıynǵa alý kerek. Bizde halyqqa shyǵyp, bul suraqtarǵa jaýap berýden qoryqpaıtyn, problemalardy sheshetin ákimder de, mınıstrler de bar. Berdibek Máshbekuly (QR Úkimet basshysynyń orynbasary Saparbaev), vıtse-premer bolyp taǵaıyndalýyńmen quttyqtaımyn. Baıaǵydan beri osy jer seniń ornyń edi. Tórt oblysta ákim boldyń. Sonyń bárin kórdiń. Bastaǵan kezde halyqtyń arasynda júrdik sol ýaqytta. Elmen sóılesip júrdik. Aıtqanymyzdy el túsinip júrdi», - dedi QR Tuńǵysh Prezıdenti.
Elbasy shaǵyn problemalardy jedel sheshý qajettigine nazar aýdardy.
«Adamdardy ómirindegi eń kishkentaı máseleler tolǵandyrady. Máselen, sý joq. Bul ákim úshin deńgeı emes qoı, ıá? Sýmen aınalysýdyń qajeti qansha? Al adamdar úshin – bul ómiriniń máni. Aýylda jol joq. Bul ol úshin – ómiri, al bizder úshin – bolmashy nárse. Bizder jahandyq máselelerge qulash sermeımiz. Sondyqtan adamdarǵa jaqyn bolý kerek. Partııanyń qoǵamdyq qabyldaýlary jumys isteýi tıis», - dedi N.Nazarbaev.
Aıta keterligi, bılik partııasynyń Kóshbasshysy aýzynan maqtaý estigenderdiń biri qazirgi Nur-Sultan qalasynyń ákimi Altaı Kólginov boldy. Elbasy «Bolashaq» baǵdarlamasymen bilim alǵan jastardyń aýdan jáne oblys ákimderiniń orynbasary bolyp qyzmet etkendigin, ókinishke qaraı, búginde bul tájirıbe toqtap qalǵanyn aıtty.
«Olar aýdan jáne oblys ákimderiniń orynbasary boldy. Nelikten bul jumys toqtap qaldy? Mine, máselen, biz oqýǵa jibergenderdiń biri – Altaı Kólginov. Kezinde biz ony arnaıy oqýǵa jiberdik, al búgin ol qala basshylyǵynda otyr. Osyndaı azamattar kóp. Bárin ne úshin daıyndadyq? Qazir otyryp alyp, oryndyqty bergimiz kelmeıdi. Olardyń jaqsyraq jumys isteıtinin kórip otyrmyz. Áıtpese, bir jerge toqtap, damymaı qalamyz. Sol sebepti, kelesi jyldyń kókteminde ótetin «Jas Otan» sezinde bilimdi jastardy jumyldyrýdy talqylaýdy usynamyn», - dedi partııa Kóshbasshysy.
«Nur Otan-nanmyn» deýden buqpantaılaıtyn sheneýnik te bar
Alqaly jıyn barysynda Elbasy jastardy Májilis pen máslıhatqa depýtattyqqa tartý máselesine de aıryqsha toqtaldy.
«Jas Otan» – jastardy biriktirýshi ortalyqqa aınalýy qajettigine nazar aýdartty. Sonymen qatar QR Tuńǵysh Prezıdenti partııaǵa múshe ekendigin bildirgisi kelmeıtin mınıstrler men ákimderdiń áreketin synǵa aldy.
«Munan da jamany keıbir memlekettik organdardyń basshylary, mınıstrler, ákimder ózin partııamen birge ekendigin kórsetkisi kelmeıdi. Partııa bylaı, men bylaı, ózime ózim osy jerde bastyqpyn. «Nur Otan-nyń» barlyq múshesi jarııa túrde partııaǵa qatysy bar ekendigin pash etýi tıis. Partııa tósbelgisin búgingi otyrysqa ǵana taǵyp kelmeý qajet. Ońtústik Shyǵys Azııa elderiniń tájirıbesin zerdelep kórdim. Malaızııada mınıstrler, Premer-Mınıstr, orynbasarlary, barlyǵy tósbelgi taǵyp júredi. Kóshede adamdar memlekettik qyzmetshi kele jatqanyn kóredi. Al biz she? Partııa múshesi ekendigimizden qorqamyz ba? Onda shyǵyńyzdar, basqasyn tańdap alamyz», - dep eskertti Elbasy keıbir ákim-qaralarǵa.
Nursultan Nazarbaev ákimderdiń jergilikti jerdegi «Nur Otan» fılıalynyń tóraǵasy bolyp otyrǵanymen partııa jumysyna jete kóńil bóle bermeıtindigin ashyq aıtty.
«Qazir ákim men fraktsııa tóraǵasy bir adam bolǵan kezde tártip bolmaıtyndyǵy aıtylýda. Bólý qajet. Men qazaqtyń jaǵdaıyn bilemin ǵoı. Eki qoshqardyń basy bir qazanǵa syımaıdy. Sodan taǵy kelispeýshilikter týyndaıdy. Al eger ony jasamaıyq desek, ákimder nege jumys istemeısizder? Partııa óz aldyna, meniń jumysym myna jaqta óz aldyna. Eger ondaı bolatyn bolsa ber basqa adamǵa, partııanyń tóraǵasy emespin dep shyq», - dedi QR Tuńǵysh Prezıdenti.
Elbasy tarapynan sheneýnikterge qatysty kóterilgen taǵy bir syn olardyń buqaralyq aqparat quraldaryna qysym kórsetýi tóńireginde órbidi.
«Dástúrli BAQ pozıtsııasynan aıyrylyp barady. Dáýren Abaev osy másele boıynsha oılanyp, jumys júrgizýi kerek. «Telefondyq quqyq» bolmaýy tıis. Sheneýnikter redaktorlarǵa qysym kórsetedi. Ártúrli joldarmen synı materıaldardyń jolyn kesedi. Osydan keıin qoǵamdyq sanada balama shynaıylyq qalyptasady. «Nur Otan» sol sebepti, óziniń aqparattyq strategııasyn qaıta qaraýy kerek. Partııalyq BAQ shynaıy ári jedel aqparattyń kózine aınalyp, oza jumys júrgizýi tıis. Eń daryndy adamdardy tartyp, tıisti aılyq tólenýi kerek», - dedi Elbasy.
JOO-daǵy paraqorlyq Qaýipsizdik keńesinde qaralady
Elbasy sybaılas jemqorlyqpen kúresti barynsha kúsheıtý qajettigine de aıryqsha nazar aýdardy.
«Bul týraly kóp aıtyp kelemiz. Saılanǵan Prezıdent te jaqynda osy másele týraly aıtyp ketken bolatyn. Álbette, biz de, agenttik te jumys istep jatyr. Alaıda biz bul kúreske halyqty tartqan joqpyz. Sıngapýrda tártip bar: eger men óz áriptesterimmen bir kabınette jumys istesem, bireý jemqorlyqqa barǵaly jatsa, ol týraly men aıtpasam – sol úshin meni jazalaıdy. Bizde tipti ondaı psıhologııa da joq», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Osy oraıda partııa Kóshbasshysy joǵary oqý oryndarynda stýdentterdiń synaq tapsyrý úshin para berýi jıilep ketkendigine alańdaýshylyq tanytyp, bul máseleni ýnıversıtetterdi ishinara irikteý arqyly tekserýge tapsyrma berdi.
«Kóptegen joǵary oqý oryndarynda emtıhandy aqshalaı syılyqaqyǵa tapsyratyndyǵyn barlyǵymyz da bilemiz. Oqýǵa túsetin kezde bolǵanyn biletin edik. Ádette sessııa kezinde synaq pen baǵany satyp alatyn edi. Stýdentterge jataqhanada oryndardy bólý, basqa da ómirlik problemalardy sheshý barysynda para berýge májbúrleıdi. Bul jastar tarapynyń barynsha narazylyǵyn týyndatady. Qaýipsizdik keńesiniń tóraǵasy retinde Qaýipsizdik keńesine arnaıy toptarmen birge ýnıversıtetterdi ishinara iriktep alyp, osy máseleni zerdeleýdi jáne ony Qaýipsizdik keńesiniń talqylaýyna shyǵarýdy tapsyramyn», - dedi Elbasy.
Saıası keńes Bıýrosyndaǵy ózgerister, jańa fraktsııa jetekshisi
Keńeıtilgen otyrysty qorytyndylaı kele QR Tuńǵysh Prezıdenti partııanyń Saıası keńesi Bıýrosynyń quramyna ózgeris engizýdi usyndy.
«Buryn aıtqanymdaı, halyqqa barynsha jaqyn bolý kerek. Sheneýnikke tán sıpattan arylǵan jón. Jastarǵa qoldaý bildirip, ásirese, aýyl jastaryn qolpashtap, ıntellıgentsııamen turaqty dıalogty jolǵa qoıǵan abzal. Sol sebepti, Saıası keńes Bıýrosynyń quramyna ózgeris engizý usynylyp otyr. Máýlen Saǵathanuly Áshimbaev memlekettik qyzmetke ótti. Oǵan sáttilik tilep qoıalyq. Baqyt Turlyhanuly Sultanov memlekettik qyzmetke baryp, mınıstr atandy. Oǵan da rahmet!», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Elbasy sózin jalǵastyra kele, Bıýro quramynan shyǵyp qalǵan múshelerdiń ornyna «Egemen Qazaqstan» respýblıkalyq gazeti» AQ Basqarma tóraǵasy Darhan Qýandyquly Qydyráli men «Jas Otan» jastar qanatynyń tóraǵasy Dáýlet Káribekti engizýdi usyndy. Usynysty partııalastary biraýyzdan qoldady.
Aıta keterligi, osy jıyn barysynda Elbasy partııanyń Májilistegi fraktsııasyn kúsheıtý máselesine aıryqsha nazar aýdardy jáne onyń sheshimder qabyldaý barysyndaǵy salmaǵyn arttyryp, bedelin nyǵaıtyp, tegeýirinin nyqtaı túsý úshin Májilis tóraǵasy Nurlan Nyǵmatýlın basqarýy tıis degen oıyn jetkizdi.
«Isimbaeva (QR Parlamenti Májilisindegi «Nur Otan» partııasy franktsııasynyń jetekshisi Gúlmıra Isimbaeva) basqaratyn búgingi fraktsııa jaman jumys istep jatqan joq. Biraq, álemniń basqa elderinde bar erejege arqa súıeı otyryp, bizdiń Májilistegi fraktsııamyzdyń jetekshisi laýazymyna Májilis tóraǵasy Nurlan Nyǵmatýlınniń kandıtatýrasyn usynamyn, eger ol qarsy bolmasa. Ol partııa jumysyn kúsheıtip, Májilis spıkeri retinde fraktsııa jumysyn jumyldyra alatyndyǵyna senimdimin», - dedi N.Nazarbaev.
