Joldyń sapasyz salynýynyń bir sebebi – bilikti mamannyń jetispeýshiligi
Soltústik Qazaqstan oblysynda bıyl respýblıkalyq mańyzy bar joldarda 24 nysan iriktelip alynyp, 420 synama jasaldy, sonyń 121-i normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna saı bolmaı shyqty. «Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy» RMK fılıaly sapa jáne memlekettik esep bóliminiń basshysy Arman Turasımov Kazinform tilshisine joldyń sapasyz salynýyna ne sebep ekenin tizip berdi.
SQO-da salynǵan joldardyń sapasy kóńil kónshitpeıdi. «Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy» RMK oblystyq fılıaly bıyl jol-qurylys maýsymynda atqarylǵan jumys pen materıaldardyń sapasyn baqylaý maqsatynda óńir boıynsha shamamen 163 jóndeý nysanyn iriktep aldy. Onyń ishinde respýblıkalyq, oblystyq, aýdandyq joldar jáne eldi mekender men qala kósheleri bar, 434 ınspektsııalyq tekseris júrgizdi. Nátıjesinde talapqa saı kelmeıtin 190 olqylyq anyqtaldy, olardyń 112-si qazirgi ýaqytta joıyldy jáne 78-i boıynsha jumys júrip jatyr. Al jol-qurylys materıaldarynyń 1555 synamasy iriktelip alynsa, sonyń 559-y - synalǵan synamalardyń 36% normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkes kelmeıdi.
«Respýblıkalyq jeli boıynsha 24 nysandy qamtydyq, osy nysandarǵa 151 tekseris júrgizilip, 420 synama alyndy, onyń 121-i normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkes kelmeıdi, budan basqa tekserilgen aýmaqta 61 olqylyq anyqtaldy. Búgingi kúni onyń barlyǵy joıyldy.
Oblystyq avtojoldar boıynsha da atqarylǵan jumys pen materıaldardyń sapasyn tekserý maqsatynda 14 nysandy iriktep aldyq, nátıjesinde 331 synama alyndy, olardyń 121-i normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkes kelmeıdi. Olardyń ishinde parametrleri boıynsha negizgi sáıkessizdikter: sýǵa qanyǵýy, tyǵyzdyq koeffıtsıenti, syǵymdaý beriktiginiń shegi. Inspektsııalyq tekseris nátıjeleri boıynsha 79 aqaý anyqtaldy. Búgingi tańda onyń 47-si boıynsha olqylyq joıyldy.
Aýdandyq avtojoldarda iriktelip alynǵan 28 nysanda jumys pen materıaldardyń sapasy tekserildi. 45 tekseris júrgizip, 302 synama aldyq, olardyń 102-si normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkes kelmeıdi, anyqtalǵan 24 olqylyqtyń tek úsheýi ǵana joıyldy», - deıdi Arman Turasımov.
Kóshe-jol jelisi boıynsha da talapqa sáıkessizdik anyqtalǵan. Mamannyń aıtýynsha, Petropavlda jáne eldi mekenderde jóndelgen kóshelerden alynǵan 502 synamanyń jartysyna jýyǵy normadan alshaqtap ketken. Al ınspektsııalyq tekserý kezinde 26 olqylyq anyqtaldy. Sonyń ishinde asfalttiń tıisti negizsiz tóselýi, ústinen basý tehnologııasynyń buzylýy, jańadan tóselgen jabynnyń tegis bolmaýy, shógýi jáne basqalary. Búgingi tańda barlyq 25 eskertý boıynsha jumys júrgizilip jatyr.
«Normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkessizdik kóbine qajetti tehnıka men jabdyqtardyń bolmaýynan, bilikti mamandardyń jetispeýshiliginen, merdiger uıymnyń bul salada tıisti tájirıbesiniń joqtyǵynan bolady.
Sonymen qatar, qurylys-montaj jumystary kezinde normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptarynyń saqtalýyn tehnıkalyq qadaǵalaý ınjenerlik qyzmeti baqylaýy tıis. Mundaǵy mamandar operatsııalyq baqylaýdy da júzege asyrady. Alaıda bul ınjenerler árdaıym óz oryndarynda bola bermeıdi, óıtkeni olar birneshe uıymda qatarynan jumys isteıdi, munyń bári ınjenerlik qyzmettiń sapasyz jumys isteýine ákeledi. Bıyl fılıal osy faktiler boıynsha quzyrly mekemelermen birge 1 531 500 teńge mólsherinde ákimshilik aıyppul túrinde ákimshilik jaza qoldandy», - deıdi bólim basshysy.
Joldyń sapasyna materıal da birinshi kezekte áser etedi. Jumys talapqa saı oryndalýy úshin fraktsııalyq qıyrshyq tas, bıtým, tsement jáne t.b. sapaly ınertti materıaldar bolýy kerek.
«Asfaltbeton qospasyn jasaýda eń mańyzdy materıal - bıtým. Bıtým Qazaqstanda da, TMD elderinde de shyǵarylady. Osy qurylys materıalyn shyǵaratyn Qazaqstannyń barlyq zaýyttary kedendik standarttardy ustanady. Ol asfaltbeton qospasynyń negizgi quramdas bóligi bolǵandyqtan, sapasyna baılanysty bıtým parametrlerine qatań baqylaý júrgiziledi. Osy jyly bizdiń fılıal jergilikti Asfalt-beton zaýytynan 9 synama aldy, onyń 7-i talaptaryna sáıkes kelmeıdi, bul ótken jylmen salystyrǵanda 11% az», - deıdi Arman Turasımov.
2019 jyldan bastap osy kúnge deıin fılıalda eskirgen aspaptar aýystyryldy, sondaı-aq jol belgilerin tekserý jáne tańbalaý úshin jańa press jabdyqtar, retroreflektometor satyp alyndy. Sonymen qatar, mekemede jyljymaly jol zerthanasy bar, ol kameralarmen jáne kompıýtermen jabdyqtalǵan, bul tehnıka avtojoldyń geometrııalyq parametrleri boıynsha jumysty oryndaıdy, sonyń ishinde joldyń tegistigin, uzyndyǵyn, beriktigin anyqtap, olqylyqtyń beınejazbasyn júrgizedi.
«Avtomobıl joldary týraly Zańǵa sáıkes fılıalǵa respýblıkalyq, oblystyq, aýdandyq joldardy, qalalar men eldi mekenderdiń kóshelerin ortasha jóndeý jobalarynyń normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna sáıkestigine vedomstvolyq saraptama júrgizý ókilettigi berildi. Búgingi deıin 97 ótinim oryndaldy.
Osylaısha, fılıal normatıvtik-tehnıkalyq qujattama talaptaryna saı kelmeıtin jobalardy vedomstvolyq saraptama barysynda anyqtap, 6,5 mlrd teńge únemdedi. Jobalaýshylar negizsiz kólemderdi ulǵaıtyp jibergen», - deıdi Arman Turasımov.