«Jol kartasy» jappaı jumyssyzdyqtyń ósýine jol bermedi
Respýblıkalyқ maңyzy bar jol toraptary kүrdeli jөndeýden өtip, jer-jerde jaңa әleýmettik nysandar boı kөterýde. Osynyң arқasynda memleket қamқorlyғynda bolғan әleýmettik toptaғy azamattardyң basym bөligi jaңa kәsipti meңgerýge mүmkindik alyp, taңdaғan mamandyқtary boıynsha jұmys istep, el қataryna қosylyp otyr. Elimizdiң bas қalasy - Astana da odan tys қalғan joқ.
Bıyl «Jol kartasy» memlekettik jobasy aıasynda Astanadaғy әleýmettik nysandardy kүrdeli jөndeýden өtkizip, osynyң arқasynda halyқty jұmyspen қamtý үshin respýblıkalyқ bıýdjetten 5,4 mlrd. jәne jergilikti bıýdjetterden 2,7 mlrd., barlyғy 8,1 mlrd. teңge bөlindi. Өtken jyly bұl maқsattarғa 100 mln. teңge shyғarylғan bolatyn. Astana қalasy әkiminiң orynbasary Әmirhan Rahymjanovtyң sөzine қaraғanda, bıyl «Jol kartasy» aıasynda bөlingen қarjy elordanyң barlyқ әleýmettik keshenin jөndeýge mүmkindik týғyzdy. Osynyң arқasynda 4 myңnan astam adam jұmyspen қamtyldy.
«Jol kartasy» jobasy aıasynda kүrdeli jөndeýden өtip jatқan әleýmettik nysandardyң biri - Astana қalasyndaғy «Perınataldyқ ortalyқ» memlekettik mekemesi. Ortalyқ ғımaratyn tolyғymen өzgertip, bүgingi zamanғa saı medıtsınalyқ nysanғa aınaldyrý josparlanyp otyr - үlken palatalar jeke bөlmelerge bөlinedi, lıfter jәne қabyldaý bөlimderi jaңartylady.
Astana қalasy Әleýmettik baғdarlamalar jәne jұmyspen қamtý basқarmasynyң bastyғy Alma Altynbaevanyң aıtýynsha, «Jol kartasy» aıasynda bөlingen қarjyny tıimdi paıdalaný arқyly astanalyқtardy jұmyspen қamtýdy keңeıtý kөzdelgen. Құrylys nysanynyң bas merdigeri - «Astana-transstroı» JShS proraby Marat Moldabaev atap kөrsetkendeı, ortalyқty jөndeý barysynda kүn saıyn 6-7 adam jұmysқa alynady. Қazirgi kezde bұl jerde 250-300 adam jұmys isteýde. «Jұmysshylardyң jalaқysy 70 myңnan joғary. Bүginde eshbir қıyndyқ joқ. Bir-aқ mәsele bar, қysқa deıin құrylys nysanyn tapsyrý қajet», - deıdi ol.
Bүginde Astanada osy sanattaғy құrylys nysandarynyң ishinde balalarғa arnalғan psıhonevrologııalyқ әleýmettik-medıtsınalyқ mekemesi, Balalar үıi jәne taғy basқalar bar.
Jalpy, Astanada «Jol kartasynyң» negizgi үsh baғyty: tұrғyn-үı-komýnaldyқ sharýashylyқ jүıelerin jөndeý, avtokөlik joldaryn jaңartý jәne mektepter, aýrýhanalar men basқa da әleýmettik nysandardy қaıta jөndeý boıynsha 114 jobany iske asyrý kөzdelgen.
Bүgingi қarjy daғdarysy boljaғan jұmyssyzdyқty aldyn alý maқsatynda astanalyқtardy jұmyspen қamtý үshin ortalyқ jәne jergilikti bıýdjetterde 10 mlrd. 55 mln. teңge қarastyrylғan. Osy қarajattyң arқasynda jyl basynan arnaıy өndiristik is-tәjirıbeler men қaıta daıarlaý kýrstarynan өtken 4 myңnan astam adam jұmysқa ornalasty. Olardyң 1 619 -y қalanyң ınjenerlik jүılerin jөndeýge jұmyldyrylyp otyr. Bүginde osy maқsattarғa 2 676,6 mln. teңge қarastyrylyp, odan bөlingen 1 285 mln. teңgeniң 86,4 paıyzy ıgerildi. Bұғan deıin eңbek bırjasynyң tirkeýinde tұrғan 1 708 azamat bүginde elordanyң әleýmettik nysandaryndaғy қysқa daıyndyқ jұmystaryn atқarýda. Atalғan jұmystarғa қarastyrylғan 1 818,4 mln. teңgeniң 1 465,8 mln. teңgesi bөlindi. Onyң 91,4 paıyzy ıgerildi. Sondaı-aқ қaladaғy sý құbyrlaryn aıaz өtkizbeıtin materıalmen қaptaý jұmystaryna 1 118 astanalyқ azamat tartyldy. Bөlingen 1 996 mln. teңgeniң 84,1 paıyzy ıgerildi. Bұl jұmystarғa barlyғy 3 836,3 mln. tenge қarastyrylyp otyr.
Astana қalasy Әleýmettik baғdarlamalar jәne jұmyspen қamtý basқarmasynyң mәlimetine sәıkes, osy ýaқytқa deıin elordadaғy 108 jұmys berýshilermen arnaıy kelisimsharttar jasaldy. Mәselen, bұl kelisimsharttar aıasynda 1 316 adam қala aýmaғyndaғy abattandyrý jұmystaryn atқarýda. Olarғa 27 myң teңge kөlemindegi jalaқy belgilengen. Osy maқsatta jergilikti bıýdjetten 150,5 mln. teңge bөlindi. Қazirgi kezde bұl қarjynyң 76,4 paıyzy ıgerilgen.
Sonymen қatar Astanadaғy «Jol kartasy» aıasynda kәsibı daıarlaý jәne biliktilikti kөterý kýrstary ұıymdastyrylyp keledi. Bүginde jұmyssyz қalғan 900 azamatty kәsibı maman retinde daıarlap shyғarý maқsatynda 32,8 mln. teңge bөlindi. Elordadaғy 14 kәsibı bilim berý oryndarynda қaıta daıarlaý jәne kәsibı biliktilikti kөterý kýrstary aıasynda 80 mamandyқ boıynsha bilim berilýde. Osy ýaқytқa deıin atalғan kýrstardan 732 adam өtti. Al joғary oқý oryndaryn tәmamdap shyққan stýdent-jastardy iri өnerkәsip oryndarynda өndiristik is-tәjirıbeden өtkizý arқyly olardyң kәsibı biliktilikterin kөterip қana қoımaı, naғyz maman retinde қalyptasýlaryna jaғdaı jasaldy. Birlesip қarjylandyrýdy kөzdeıtin bұl baғytta jergilikti bıýdjet 3,760 mln. teңge bөlip otyr. Қazirgi kezde osy өndiristik is-tәjirıbelerden 104 jas maman өtýde.
Astanada әleýmettik toptaғy azamattardy jұmyspen қamtý mәselesine de erekshe nazar aýdarylyp keledi. Әsirese, әleýmettik jaғynan az қamtylғan azamattar - balalar үıiniң tүlekteri, ata-anasyz қalғan jastar, mүmkindigi shekteýli adamdardy jұmysқa ornalastyrý basty mәsele retinde қaralýda. Bүginde Astana қalasy Әleýmettik baғdarlamalar jәne jұmyspen қamtý basқarmasy osy sanattaғy azamattardy jұmysқa ornalastyrý boıynsha қaladaғy 26 ұıym jәne kәsiporynmen kelisim-shart jasasyp, 115 azamattyң қalaғan mamandyқtary boıynsha қyzmet etýlerine mүmkindik berdi. Oғan қosa, Astana қalasyndaғy әleýmettik toptaғy 2 256 adamdy jұmyspen қamtý maқsatynda 211,4 mln. teңge bөlindi.
Sonymen, elimizdiң ordasy - Astana қalasynda bүgingi қarjy daғdarysyna қaramastan, jұmyssyzdar sanynyң өsýine baılanysty boljamdar iske asқan joқ. Jyl basynda sarapshylar elordada 16,5 myң jұmyssyz bolady dep mәlimdeme jasaғan bolatyn. Қazirgi kezde olardyң sany 1,3 myң adamdy ғana құrap otyr. Bұl «Jol kartasy» memlekettik jobasynyң naқty nәtıjesi bolsa kerek.
