Jol ınfraqurylymyn damytý ekonomıkaǵa tyń serpin beredi

ASTANA. QazAqparat - Uly Jibek jolyn jańǵyrtý 2011 jyly Memleket basshysy alǵa qoı­ǵan Qazaqstannyń «múmkindikter terezesin» ashý arqyly, jahandyq kúr­deli úderister nátıjesinde paıda bol­ǵan, álemdik óndiristik geografııalyq ózgerister jáne qosym­sha qun salyǵy salynǵan taýarlar úle­si­niń tutyný qurylymynda artýy­na berilgen jaýap retindegi stra­te­gııa­lyq tapsyrma bolyp tabylady.

Qytaıdyń batys jáne orta­lyq aımaqtarynyń jyldam damýy, olardyń shyǵaratyn taýar­lary­nyń úshten biri suranysqa qajet­ti joǵary tehnologııalyq ónim­der eken­digi belgili. Sondyq­tan da ony Qazaqstan aýmaǵymen trans­qur­lyqtyq qurǵaq jol arqyly jetkizý ońtaıly ári jyldam, ıaǵnı Qytaı­dyń shy­ǵys jaǵalaýyndaǵy port­tardyń qashyqtyǵymen salys­tyr­­ǵan­da, teńiz joldaryna qaraǵan­da jet­kizý merzimi úsh esege azaıady. Sony­­men qatar, jıiligi de artady.

Infraqurylymdyq ınves­tıtsııalar tikeleı jáne janama túrdegi mýltıplıkatıvtik tıim­dilikke jetkizip, elimizdiń uzaq merzimdik damýyn qam­tamasyz etýde mańyzdy ról at­qarady. Ekonomıkalyq sarapshylar kóliktik ınfraqurylymdy kapıtaldy tıimdi paıdalanýdyń úsh mańyzdy faktorynyń biri dep esepteıdi. Germanııa kásip­oryndarynyń 56%-yn óndiristi ınvestıtsııalaýda sheshim qabyldaý máselesi boıynsha aımaqaralyq kólik túrlerin damytýdy 15 fak­tordyń ishin­degi 3-shi orynǵa shyǵaryp otyr.

Qazaqstannyń kóliktik-lo­gıstıkalyq salasyna ınvestıtsııa tartý men ınfraqurylymdaǵy aýqymdy jańǵyrtý jumystary el ekonomıkasynyń mýltı- p­lıkatıvtik tıimdiligine jetkizip qana qoımaıdy. Sonymen qa­tar, Eýrazııa qurlyǵyndaǵy kólik baǵdarlarynyń arhıtektýrasyn ózgertedi. Qazaqstan aýma­ǵy arqy­ly ótetin júkterdiń ja­handyq logıstıkalyq tizbegi baǵdaryn túbegeıli qaıta qurýdy qamtamasyz etedi.

Sońǵy alty jylda Shyǵys - Batys, Soltústik - Ońtústik halyq­aralyq kólik dálizderin oń­taılandyryp, jaqyndata túsetin 1700 shaqyrym jańa jol salyndy. Paıdalanýǵa berilgen Jezqazǵan - Beıneý jáne Arqalyq - Shubarkól jańa temirjol jelisi arqyly alǵashqy 22 aıda 15,7 mıllıon tonna júk ótkizildi. Bul jol arqyly belgilengen jobalaý ekonomıkalyq-tehnıkalyq qujattarǵa sáıkes, alǵashqy bes jylda 12 myń júk poıyzy ótkizilýi tıis bolsa, qazirdiń ózinde 8 myń júk poıyzy ótkizildi. Búgingi tańda mańyzdy tranzıttik jeliniń ótkizý qabiletin arttyrý úshin 111 shaqyrymdyq Al­maty - Shý ekinshi temirjol telimi qurylysy júrgizilip, elek­tr­lendirilýde.

«Nurly Jol» memlekettik baǵ­dar­lamasy aıasynda aýqymdy «Ortalyq - Ońtústik», «Ortalyq - Shyǵys», «Or­talyq - Batys», «Astana - Petropavl» avtojol jobalary júzege asyrylýda. Bıylǵy jyly «Batys Eýropa - Batys Qytaı» transqurlyqtyq avto­magıstralynyń 2787 shaqyrymdyq qazaqstandyq bóligi ashylatyn bolady. 2020 jyldarǵa deıin jalpy uzyndyǵy 7 myń shaqyrymdyq avtojoldy qaıta jóndeýden ótkizý josparlanýda. Qazaqstan aýmaǵy men odan syrt elderde de Eýrazııa qurlyǵyndaǵy júk aǵynyn shoǵyrlandyryp, dıstrıbýtsııalyq qyzmet jónindegi logıstıkalyq ortalyqtarynyń tirek jelileri salynýda. Ótken jyly kompanııa seriktesterimen birlesip Astana qalasynda Ortalyq Azııadaǵy eń iri «A» synybyndaǵy kóliktik-logıstıkalyq ortalyq turǵyzdy. Ol búgingi tańda qyzmet kórsete bastady. Bıylǵy jyldyń 4-shi toqsanynda osyndaı ortalyqty Shymkent qalasynda paıdalanýǵa berý josparlanǵan. Qytaıda, Or­talyq Azııada, Kavkazda, Túr­kııada, Parsy shyǵanaǵy el­deri men Eýropada júk aǵyn­daryn shoǵyrlandyrý jáne dıs­trıbýtsııalyq ortalyqtardyń syrtqy termınaldyq jelileri salynýda.

Qazirgi kezde kompanııanyń Qytaıdyń shyǵys jaǵalaýyndaǵy Lıanıýngan portynda ter­mı­naldyq ınfra­qurylymy ju­mys isteıdi. Termınaldyń qýat­tylyǵyn odan ári damytý úshin, Lıan­ıýngan porty mańyndaǵy ShYU lo­gıstıkalyq aımaǵynda 450 gektar jerde daıyndyq ju­mystary júrgizilýde. Onyń qurylysy aıaqtalǵan soń 2020 jyly 2,2 mln. JFE kólemindegi júkti shoǵyrlandyrýǵa qol jetki­ziledi.

Qazirgi tańda, Qazaq­­stannyń kedendik tazalaý úde­risi tıimdiliginiń (shekaralyq) reıtıngi 35 deńgeıge jaqsardy. Kóliktik ınfraqurylym kórsetkish nátıjesiniń reıtıngi jaqsaryp 41 orynǵa kóterildi. Kompanııanyń tapsyrys berýshige qolaıly jaǵdaı kórsetý men tasymaldaýdy uıymdastyrý úderisi de órge basty. Básekelestikke saı baǵamen halyqaralyq tasymaldaýdy turaqty baqylap otyrý múmkindigi jasaldy. Osyndaı sharalardy atqarý arqyly Qazaqstannyń logıstıkalyq tıimdilik ındeksi jańa deńgeıge kóterildi. Nátı­jesinde Qazaqstannyń aımaqtaǵy logıstıkalyq jáne iskerlik hab retinde qalyptasýyna yqpal etti. Sonymen qatar, ınvestıtsııalyq ahýaly jaqsardy. Endigi maqsat 2020 jyly elimizdi álemdegi úzdik logıstıkalyq ahýaly ornyqty 40 memlekettiń qataryna qosý bolyp tabylady.