Jyldar boıy qordalanǵan máseleler, jalpy toqyraýdyń bılik pen qoǵamdy azdyryp-tozdyrýy - Prezıdent Qańtardyń sebepterin atady
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Egemen Qazaqstan gazetine bergen suhbatynda Qańtar oqıǵasynyń basty sebebi jaıynda aıtty, dep habarlaıdy Kazinform.
«Men bul týraly kóp oılandym, áli de jıi oılanamyn. Menińshe, qasiretti Qańtar oqıǵasyna jyldar boıy qordalanǵan áleýmettik-ekonomıkalyq problemalar, jalpy toqyraýdyń bılik pen qoǵamdy azdyryp-tozdyrýy sebep boldy. Bul — aıtpasa da túsinikti jaıt. Men 2019 jyly Prezıdent bolyp saılanǵannan keıin memleketimiz saıası júıeni demokratııalandyrýǵa, qoǵamdyq ómirge erkindik sıpat berýge, ekonomıkany monopolııadan aryltýǵa bet burdy. Reformalardy ázirleýge jáne ony júzege asyrýǵa qoǵam ókilderi, belsendi azamattar, sarapshylar qatysty. Túrli dıalog alańdarynda, sonyń ishinde, meniń usynysymmen arnaıy qurylǵan Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń otyrystarynda kóptegen bastama kóterilip, jan-jaqty pysyqtaldy. Ashyǵyn aıtsam, osy jańa baǵdarymyz keıbir yqpaldy adamdarǵa múlde unaǵan joq. Olar bul ózgeristi elimizde ábden tamyr jaıǵan júıege jáne bılik qurylymyndaǵy ózderiniń „erekshe mártebesine“ tóngen qater dep qabyldady. Mundaı adamdar eldegi ózgeriske astyrtyn, keıde tipti ashyq qarsylyq bildire bastady. Aqyr sońynda reformanyń betin qaıtaryp, ózderine yńǵaıly burynǵy qalypqa oralý úshin bárin tas-talqan etýge sheshim qabyldady», — dedi Qasym-Jomart Toqaev Egemen Qazaqstan gazetine bergen suhbatynda.
Bul rette Memleket basshysy joǵary laýazymdy tulǵalardan turatyn bul toptyń kúshtik qurylymdarǵa da, qylmys álemine de orasan zor yqpaly bolǵanyn aıtty.
«Sondyqtan bılikti kúshpen basyp alýǵa bel býdy. Tergeý málimetterine júginsek, olar 2021 jyldyń ortasyna taman daıyndyqqa kirisken. Sosyn Úkimet suıytylǵan gazdyń baǵasyn kúrt ósirý týraly jan-jaqty oılastyrylmaǵan, quqyqtyq negizi joq sheshim qabyldady. Mańǵystaý oblysynda arandatýshylardyń aıtaǵyna ilesken jurt sherýge shyqty. Sol kezde Úkimet meniń tapsyrmammen arnaýly komıssııa qurdy. Onyń músheleri qoǵam ókilderimen kezdesip, ortaq mámilege kelý úshin birden aımaqqa bardy. Biraq narazylyq sherýleri ekstremıstik sıpat aldy. Ony qaskóıler dereý óz múddesine paıdalandy. Bas prokýratýranyń tergeýinen qańtar oqıǵasynyń birneshe tolqynmen órbigenin kórýge bolady. Sherýler aldymen Mańǵystaý oblysynda bastaldy. Kóp uzamaı basqa da óńirlerge jaıyldy. Ortalyq bılik jáne ákimdikter jaǵdaıdy retteýge tyrysqanymen, el ishindegi ahýal shıelenisip ketti. Ortaq mámilege kelý úshin júrgizilgen kelissózder men dıalogke tolqýdy uıymdastyrýshylar esh moıyn burmady. Kóptegen aımaqta alǵashqy qaqtyǵystar bastaldy. Munyń bári arnaıy daıyndalǵan jansyzdary arqyly jaǵdaıdy odan ári ýshyqtyrýǵa tyrysqan qaskóıler úshin „izdegenge suraǵan“ bolyp shyqty. Osyndaı asa kúrdeli jaǵdaıdyń ózinde quqyq qorǵaý organdary kúsh qoldanbaı, sabyr saqtady. Bul — ekinshi tolqyn. Jetekshileri ymyralasqan toptyń aıtqanyn eki etpeıtin jáne lańkestermen, onyń ishinde syrttan kelgen lańkestermen baılanysy bar qylmystyq toptar órshelene iske kiriskende úshinshi tolqyn bastaldy. Olar arnaýly tehnologııany, arandatýshylar men qaraqshylardy paıdalanyp, beıbit sherýlerdi jappaı tártipsizdikke ulastyrdy», — dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev sol kezde uryp-soǵý, qıratý, órteý, ózgeniń múlkin qasaqana joıý beleń alǵanyn eske saldy. Dúrbeleń kezinde qarýly radıkaldar men lańkester bir mezette, bir ǵana buıryqpen memlekettik organdardyń jáne kúshtik qurylymdardyń ǵımarattaryna, qarý-jaraq dúkenderine, quqyq qorǵaý mekemeleri men áskerı bólimderdiń qoımalaryna shabýyl jasady.
«Mundaı oqıǵa Almatyda ǵana emes, birqatar oblys ortalyǵynda da boldy. Qańtar oqıǵasy kezinde úsh myńnan astam qarý qoldy bolǵanyn aıta ketken jón. Onyń ishinde avtomat, pýlemet, tipti granatomet jáne basqa da atys quraldary bar. Oǵan qosa, kólik ınfraqurylymy jáne telekommýnıkatsııa nysandary shabýylǵa ushyrady. Qaraqshylar men lańkester ózara uıymdasyp, bir-birimen tyǵyz baılanysta áreket jasaǵanyn taǵy da qaıtalap aıtqym keledi», — dedi Prezıdent.
Memleket bashysy qaskóılerdiń memlekettik tóńkeris jasamaq bolǵan josparyn júzege asyrý úshin ekstremıster, qylmystyq toptar jáne ásire dinshilder birge qımyldaǵanyn atap ótti.
Olardyń maqsaty — el ishine úreı týǵyzý, memlekettik ınstıtýttardyń qyzmetin turalatý, konstıtýtsııalyq qurylymnyń irgesin shaıqaý, aqyr sońynda bılikti basyp alý edi.
«Sol kezdegi ahýal óte kúrdeli boldy, elimiz qurdymǵa ketýge shaq qaldy. Buǵan jol bermeý úshin barlyq is-áreketti kúndiz-túni jáne saǵat saıyn tikeleı ózim baqylap otyrdym. Іshki ister mınıstrligi arqyly Aqorda rezıdentsııasyna túrli shabýyl jasalǵaly jatyr, soǵan júk kólikteri paıdalanylady degen aqparat jetti. Maǵan bas saýǵalap, rezıdentsııadan ketý, tipti shetel asý týraly usynys birneshe ret aıtyldy. Biraq men buǵan úzildi-kesildi qarsy boldym. Teledıdar arqyly jasaǵan málimdemelerimniń birinde qandaı jaǵdaı bolsa da jumys ornymda qalatynymdy ashyq aıttym. Eki apta boıy tapjylmaı, Aqordada boldym, kún-tún demeı, shuǵyl jınalystar ótkizdim. Sol alasapyran kúnderde memleketimizdi saqtap qalý, eldegi zań men tártip ústemdigin qalpyna keltirý eń basty mindet edi», — dedi Qasym-Jomart Toqaev.
