Jyl qorytyndylary: ekonomıkanyń ósýi jáne ınflıatsııanyń baıaýlaýy
Bıyl Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Saılaýaldy baǵdarlamasynda jáne Qazaqstan halqyna Joldaýlarynda belgilengen aýqymdy reformalardy iske asyrý jalǵasyn tapty. Jańa zańnamalyq normalar kúshine endi, birqatar iri memlekettik bastamalardy, sonyń ishinde «Jaıly mektep» jáne «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» ulttyq jobalaryn iske asyrý bastaldy, dep habarlaıdy Kazinform.
Sonymen qatar Úkimette daǵdarysqa qarsy sharalar qolǵa alyndy, bul syrtqy kúızelisterdiń áserin tómendetýge jáne aldaǵy kezeńge ekonomıkalyq damýdyń negizin qalaýǵa múmkindik berdi.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Úkimet aldyna ulttyq ekonomıka kólemin 2 esege arttyryp, $450 mlrd-qa deıin jetkizý mindetin qoıdy. Ol úshin jyl saıynǵy turaqty ekonomıkalyq ósimdi kem degende 6% deńgeıinde qamtamasyz etý úshin sharalar qabyldanady. Atap aıtqanda, strategııalyq maqsatqa qol jetkizýde óńdeý ónerkásibindegi jobalardy iske asyrý mańyzdy ról atqaratyn bolady.
Primeminister.kz redaktsııasy Qazaqstannyń 2023 jylǵy damý qorytyndylary týraly materıaldar toptamasyn jarııalaýdy bastady.
Negizgi ekonomıkalyq kórsetkishter
● El ekonomıkasy syrtqy jaǵdaılarǵa sátti beıimdelip, bıyl ornyqty ósý traektorııasyna shyqty. Qańtar-qarasha aılarynyń qorytyndysyna sáıkes ekonomıkanyń ósýi 4,9%-dy qurasa, ótken jyldyń sáıkes kezeńinde bul kórsetkish 2,7%-dy quraǵan. Jalpy respýblıka boıynsha jan basyna shaqqandaǵy JІÓ $11,5 myńnan $13,3 myńǵa deıin ósti.
● Jyldyq mándegi ınflıatsııa qarashada 2022 jylǵy jeltoqsandaǵy 20,3%-dan 10,3%-ǵa deıin tómendedi. Buǵan jedel jáne orta merzimdi 90 qadamdy qamtıtyn tıisti sharalar keshenin júzege asyrýdyń nátıjesinde qol jetkizildi.
● 6 aıdyń qorytyndysyna sáıkes $13,3 mlrd tikeleı sheteldik ınvestıtsııa tartyldy. Bul – óte joǵary kórsetkish. Sondaı-aq orta merzimdi kezeńde ekonomıkalyq ósýdi qoldaýǵa kepildik beredi. Jyl qorytyndysy boıynsha TShI shamamen $27 mlrd deńgeıine jetkizý josparlanǵan.
● Ekonomıkanyń barlyq salalarynda jalpy quny 967,7 mlrd teńgeni quraıtyn 210 jańa ınvestıtsııalyq joba iske qosyldy. Ol 19,5 myń jumys ornyn qurýǵa múmkindik berdi. Jalpy jyl qorytyndysy boıynsha 1,6 trln teńgege 291 joba paıdalanýǵa beriledi dep kútilýde.
Qostanaı qalasynda KIA avtokólikterin shyǵaratyn zaýyttyń qurylysy bastaldy. Memlekettik qoldaý sharasy retinde ındýstrııalyq aımaqtyń aýmaǵynan 70 ga jer telimi berildi.
● Mashına jasaý óndirisi 26,8% – rekordtyq qarqynmen ósti. Bul rette avtomobıl jasaý jáne elektr jabdyqtaryn óndirý salalarynda kórsetkishter odan da joǵary, sáıkesinshe shamamen 41% jáne 32%-ti qurady.
● Bıyl Qazaqstan $65 mlrd-tyń ónimin eksporttady, sonymen birge óńdelgen taýarlardyń eksporty $21 mlrd-qa jetti.
● IMD álemdik básekege qabilettilik reıtınginde Qazaqstan ótken jylmen salystyrǵanda 6 tarmaqqa kóterilip, álemniń 64 eliniń ishinen 37-shi orynǵa ıe boldy. Reıtıngti daıyndaý úderisinde ekonomıkalyq qyzmet, Úkimettiń tıimdiligi, bıznes pen ınfraqurylymnyń tıimdiligi sııaqty baǵyttar boıynsha keshendi zertteý júrgiziledi.
QR Úkimetiniń qaýlysymen 2048 jylǵa deıingi kezeńge Almaty oblysynda aýdany 30 myń gektardy quraıtyn «G4 City» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵy quryldy. 2048 jylǵa deıin AEA sheńberinde shamamen 3,7 trln teńge ınvestıtsııa tartý jáne 60 myńǵa jýyq jumys ornyn qurý josparlanyp otyr.
● Іskerlik ahýaldy jáne bıznesti júrgizý jaǵdaılaryn jaqsartý boıynshajańa bastamalar júzege asyryldy. Osylaısha iri ınvestorlarmen jeke sharttarda kelisimder jasaýǵa múmkindik beretin ınvestıtsııalyq kelisimderboıynsha qosymsha tetikter engizildi. Investıtsııalyq mindettemeler týraly kelisim jasaý kezinde salyq zańnamasynyń turaqtylyǵyna 10 jylǵa kepildik beriledi.
● «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» kásipkerlikti qoldaýdyń memlekettik baǵdarlamasy boıynsha sharttar jetildirildi: óńdeý ónerkásibiniń qosymsha túrleri engizildi; sýbsıdııalaý merzimi 7 jylǵa deıin uzartylǵan ekonomıkanyń 20 negizgi sektorynyń tizbesi anyqtaldy; áleýmettik kásipkerlik sýbektileri úshin qosymsha qoldaý sharalary engizildi jáne t. b.
Aqtóbe oblysynda qalalyq jolaýshy tasymaldaýshylardyń avtobýs parkin jańartý úshin «ÓDQ» AQ-nyń lızıngtik qarjylandyrý baǵdarlamasy arqyly jyldyq 7% syıaqy mólsherlemesimen 112 jańa avtobýs satyp alyndy.
● 10 myń artyq bıznes talaptary alynyp tastaldy. 2024 jyldyń 1 qańtarynan bastap taǵy 1 myń talap alynyp tastalady.
● Táýekelderdi basqarý júıelerin avtomattandyrý jumystary aıaqtaldy. Bul 2024 jyldan bastap kásipkerlikti tekserý sanyn 2 esege qysqartýǵa múmkindik beredi. Júıeni paıdalaný kezinde adam faktory tolyǵymen alynyp tastalady.
Aqmola oblysy Tselınograd aýdany. Qýattylyǵy táýligine 3 myń tonnaǵa deıin sút óndiretin zaýyt ashý. Investıtsııalyq joba «Damý» kásipkerlikti damytý ortalyǵynyń qoldaýymen júzege asyryldy.
● Kásipkerlik sýbektilerine memlekettik qoldaý kórsetý (sýbsıdııalaý jáne kepildik berý) jyl saıyn artyp keledi. Atap aıtqanda, bul maqsattarǵa «Báıterek» holdıngi jelisi arqyly 2,3 trln teńge bólindi. Shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaý 209 mlrd teńgeden 288 mlrd teńgege deıin ulǵaıdy.
Jalpy ınvestıtsııa kólemi shamamen 15 mlrd teńgeni qurady, onyń 5 mlrd teńgesi «Jetisý ÁPK» UK» AQ negizgi jabdyqtar lızıngi.
Jalpy, memleket qabyldaǵan sharalar ShOB ónimin shyǵarýdy 2022 jyldyń 6 aıynda 23 trln teńgeden osy jyldyń sáıkes kezeńinde 29 trln teńgege deıin arttyrýǵa múmkindik berdi. ShOB salasynda jumyspen qamtylǵan azamattardyń sany 500 myńǵa ósip, 4,3 mln adamdy qurap otyr. Bul rette eldiń JІÓ-degi ShOB úlesi 36,4%-ǵa jetti.
● Ekonomıkany monopolııadan aryltý jónindegi komıssııa jumysy bastalǵannan beri respýblıkalyq jáne kommýnaldyq menshikke 15 kompanııa, 7 ǵımarat, 160-tan astam temirjol men qurylystar jáne basqa da múlikterdiń (2 myń birlikten astam) aktsııalar paketi men qatysý úlesteriqabyldandy.
Sonymen qatar «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qoryna 1 mlrd teńge kóleminde qarajat jiberildi. Bilim berý ınfraqurylymyn qoldaý qoryna shamamen 2 mlrd teńge baǵyttaldy.
Jańadan jekemenshik operatorlardyń paıda bolýyna jol bermeýdiń aldyn alý sharasy retinde Jekeshelendirýdiń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparynan áleýmettik mańyzy bar, onyń ishinde strategııalyq mańyzdy 217 nysan alynyp tastaldy.
