Jyl basynan beri 23 myńǵa jýyq ınternet alaıaqtyǵy tirkelgen
ASTANA. KAZINFORM — Elimizde alǵashqy 10 aıdaǵy ınternet alaıaqtyǵy derekteri byltyrǵy nátıjeden asyp ketti. Bıyl kıberqylmystardyń artýyna jasandy ıntellektiniń yqpaly áser etken. Bul týraly QR ІІM ókili Beıbit Birjanov Jibek Joly telearnasynyń «Búgin LIVE» baǵdarlamasyna bergen suhbatynda aıtyp berdi.
— Aǵymdaǵy jyldyń 10 aıynyń nátıjesinde JI kómegimen alaıaqtyq áreketterin jasaǵan 28 myńnan astam paraqsha men beınematerıaldar buǵattaldy. Mundaı alaıaqtyqtar kóbine ınvestıtsııalyq qorlarǵa shaqyrý úshin jasalady. Odan bólek balalar pornografııasy, jalǵan aqparattardy jarııalaý, lańkestik aktiler boıynsha da kóptegen derekter tirkeledi, — deıdi mınıstrlik mamany.
Ótken jyly elimizde 22,5 myńnan astam ınternet alaıaqtyǵy deregi tirkelgen.
— 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha QR aýmaǵynda 22,5 myńnan astam ınternet alaıaqtyǵy faktisi tirkelgen. Al bıyl bul kórsetkishke 10 aıdyń ishinde jettik. Jyl basynan beri jasalǵan ınternet alaıaqtyqtarynyń sany 22,5 myńnan asty. Olardyń 27 paıyzynda is ashyldy, — deıdi ol.
Stýdııa qonaǵy qylmyskerlerdi áshkereleýge kedergi keltiretin máselelerge toqtaldy.
— Bizge is ashýǵa alaıaqtar tarapynan óz is-áreketterin jasyrý tehnologııalaryn qoldanýy kóp kedergi keltiredi. Oǵan JI-diń de áseri kóp. Odan bólek VPN, ózderiniń shynaıy mekenjaılaryn jasyrý maqsatynda qoldanylatyn proksı-serverler de aıtarlyqtaı qıyndyq týǵyzyp, ýaqytymyzdy alady. Jáne jábirlenýshiler aryzdy tym kesh, qylmystyń izi sýyǵan soń baryp jazyp jatady. Bul da qylmystyń ashylýyna ájeptáýir kedergi keltiredi, — deıdi Beıbit Birjanov.
Al Maqsut Nárikbaev atyndaǵy ýnıversıtettiń aǵa oqytýshysy Almabek Erbolatuly JI arqyly jasalǵan vıdeolardy qalaı anyqtaýǵa bolatynyn túsindirdi.
— Eń birinshi, JI arqyly jasalǵan jalǵan aqparatty anyqtaý úshin qarapaıym ǵana suraq qoıý kerek. Bul aqparattyń artynda ne bar? Negizgi maqsaty qandaı? Bul aqparatty kim taratyp jatyr? degen suraqtarǵa jaýap izdeý kerek. Ony taratqan akkaýnttyń qashan, nelikten ashylǵanyn anyqtasa, ol adamda aqparattyq ımmýnıtet qalyptasady. Sosyn vıdeolardy kórgen kezde adamdardyń betindegi mımıkasyna, sóıleý ıntonatsııasyna nazar aýdarý kerek. Mysaly, adam robot sekildi ıntonatsııamen sóılep turǵan bolsa, jalǵan aqparatty ajyratý jeńilirek bolady. Aqparattyń ras-ótirigin anyqtaý úshin detaldarǵa asa mán berý kerek, — deıdi faktcheker.
Stýdııa qonaǵy jasandy ıntellektiniń kómegimen jasalǵan fotolardy anyqtaýǵa bolatyn birneshe tásilderge toqtaldy.
— Fotosýretter men vıdeo materıaldardy tekserýge arnalǵan arnaıy quraldar bar. Eń qarapaıym nusqasy — Google men Yandex izdeý júıelerinen fotosýretterdi tekserip alý. Odan keıin bizde TinEye degen qosymsha bar; oǵan fotony salsańyz, ony kim túsirdi, avtory kim, qaı jerde jarııalandy — sonyń bárin kórsetip beredi. Odan bólek FotoForensics degen bar. Ol túsirilgen sýrettiń qaı jeri montajdalǵanyn tabady, — deıdi maman.
Almabek Erbolatuly beınematerıaldarǵa da faktchekıng jasaý joldaryn aıtty.
— Al vıdeo formatyna toqtalsaq, qazir YouTube DataViewer degen óziniń bólek formaty bar. Bul saıt arqyly YouTube-ta kórgen vıdeolardyń aqparatyn taba alasyz. Eger ózińizge qajetti vıdeonyń siltemesin kóshirip, YouTube DataViewer-ge qoısańyz, ol vıdeo qashan jarııalandy, kim jarııalady degen sııaqty derekterdi anyqtap bere alady. Odan basqa DeepFake-o-meter nemese Deepfake Detector degen qosymsha bar. Sol qosymshaǵa Instagram-daǵy vıdeonyń siltemesin salsańyz, aqparattyń ras-ótirigin anyqtap beredi, — deıdi ol.
Aıta keteıik, birer kún buryn Májilis depýtaty Ashat Raqymjanov halyqty alaıaqtardan qorǵaý máselesin kóterdi.
Odan bólek Elordada polıtseıler alaıaqtar urlaǵan 39 mıllıon teńgeni zeınetkerge qaıtardy.