Jıhadty qarýmen emes, bıznespen jasaý beleń alyp barady
Sondaı qoı terisin jamylǵan qasqyr sıpat alǵan qubylystardyń biri ekstermızm desek te bolady. Óıtkeni, qazirgi damyǵan zamanda eshkim ekstremızmdi ashyqtan ashyq bóten elge kelip nasıhattaı almaıdy. Biraq, destrýktıvti kúsh ıeleri ony basqa qyrynan boılatýdyń qyr syryn meńgere bastaǵan.
Nur-Múbárak Egıpet ıslam mádenıeti ýnıversıtetiniń Dinı ekstremızmge qarsy ortalyǵynyń dırektory Asqar Sabdın búgingi tańda dinı ekstremızmdi júrgizýdiń bir quraly retinde bıznesti atady.
Nege búginde qoǵamdy dúrliktirý maqsatynda ekstremıstik kúshter ekonomıka arqyly kire bastady, shyndyǵyna kelgende ıslam dini kúnkóristiń qamynan áldeqaıda joǵary tur emes pe ?
Dinı ekstremızmdi eshbir kúshter ashyqtan ashyq júrgize almaıdy. Qazir ony taratýdyń basqa tásili paıda boldy. Ol ekonomıkalyq turǵyda jasyryn qarjylandyrý arqyly keledi. Máselen adam belgili bir destrýktıvti aǵymǵa kirdi delik, onyń kósemderi shetelde. Olar jaqtastaryn materıaldyq qajettilik jaǵynan tusaýlaıdy. Eń bir ereksheligi - aqshany tikeleı aýdarmaıdy. Mysaly, ol óziniń elinde 1 mln qalam satyp alady. Qaıyrymdylyq qory retinde. Siz kelesiz, qalamnyń naryqtaǵy quny 500 teńge, al ol sizge 100 teńgege satady. Ar jaǵyndaǵy 400 teńgesin jasyryn qarjylandyryp jatyr. Siz básekelesterińizden áldeqaıda kóp tabasyz.
Bunyń bári básekeni qoldaý organdarynyń nazarynan tys qala ma, qalaısha buǵan tusaý salýǵa bolady?
Keden, salyq organdary eshqandaı ýáj aıta almaıdy. Negiz joq. Telefonnyń bólshekteri solaı keledi. Mashına saımandary da jasyryn qarjylandyrý arqyly kelip jatyr. Quqyq turǵysynan eshqandaı qaqtyǵysa almaısyz. Al sol satýshylarǵa ustanymy basqa kásipker barsa, birinshi aqıdań qandaı dep suraıdy. Eger aqıdań basqa bolsa, sizge qalam 400 teńgeden satylady. Muny zań boıynsha áshkereleý múmkin emes. Qazaqstandaǵy aǵymdar jıhadty qarýmen emes, bıznespen jasaý kerek degen ishki sheshimge kelgen. Bıznes arqyly qarýǵa, korrýptsııaǵa kelemiz. Osydan baryp dinı mazmundalǵan sybaılas jemqorlyq degen sóz shyǵady.
Bıyldyń ózinde birqatar belgili tulǵalar osy is boıynsha isti boldy. Shymkentte, BQO-da osyndaı oqıǵalar kópshilikke belgili. Tipti bul jolda jat aǵym ókilderi sybaılas jemqorlyqtyń ózin aqtap alady. Sheneýniktkerge syılyq berse de, Alla jolynda berilgen syılyq dep sanaıdy. Oryssha aıtqanda, «tsel opravdyvaet sredstva». Belgili adamdarǵa jaqyndap, óz aǵymyn Qazaqstanǵa kirgizedi. Munyń bári qazir barlyq organdarǵa belgili dúnıe. Qoǵam da bárin bilip otyr. Shyndap kelgende korrýptsııanyń sol túri túbi lańkestikke aparady.
Sonda Islamdy jamylyp, qylmysty jaqtaýǵa da bola ma?
Ia, qazir solaı bolyp tur, jastar arasynda qylmysty zańdastyrýǵa bolady. Ne oqýy, ne jumysy joq jastar kóp. Ózara jigitter amalııaǵa baryp keleıik, áreket qyp keleıik deıdi de mysaly munaı qubyryna tesik jasap, munaı urlaıdy. Taksı júrgizýshilerin, bıznesmenderdi esepke otyrǵyzady. Ideologııany taratady. Jaqtastaryn kóbeıtedi.
Suhbatyńyzǵa rahmet !
