JI 3,3 mıllıard jyl burynǵy tirshilik izderin anyqtaýǵa kómektesedi
ASTANA. KAZINFORM — Geohımıkter jasandy ıntellekt kómegimen Ońtústik Afrıka men Esvatını (Svazılend) shekarasynda qazylǵan 3,3 mıllıard jyldyq taý jynystarynda jerdegi tirshiliktiń eń kóne izderi bar ekenin dáleldedi, dep habarlaıdy Velta.
— Biz bul taldaý arqyly ejelgi ómirdiń artynda tek qazba qaldyqtaryn ǵana emes, sonymen qatar hımııalyq izderdi anyqtadyq. Bul izdi alǵash ret mashınalyq oqytý júıesi arqyly tanı aldyq jáne ony durys túsindirdik, — dedi Karnegı ǵylym ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri Robert Heızen.
Ǵalymdar mundaı qorytyndyǵa geohımııa, JI jáne gaz hromatografııasy ádisterin biriktiretin biregeı júıeni jasaý kezinde keldi.
Eki jyl buryn ǵalymdar qazbalar men tiri jasýshalardyń quramyndaǵy bul erekshelikterdi geohımııalyq derekterdiń úlken kólemine úıretilgen jasandy ıntellekt júıeleri arqyly anyqtaýǵa bolatynyn anyqtady. Mamandardyń abıogendik taý jynystaryna, onyń ishinde quramynda organıkalyq zattary bar úlgilerge júrgizgen tájirıbeleri jansyz zattardan tirshiliktiń izin 90% dáldikpen taba alatynyn kórsetti.
Osy tásildi qoldana otyryp, zertteýshiler 400 úlgini, onyń ishinde Jerdiń ártúrli dáýirlerinde paıda bolǵan taý jynystaryn, sondaı-aq qazirgi janýarlar men ósimdikterdiń súıekteri jáne dene tinderin, ártúrli qazbalar men meteorıt synyqtaryn zerttedi. Bul taldaý jańa ádistiń joǵary dáldigin kórsetip, ǵalymdarǵa ómirdiń eń ejelgi hımııalyq izderin, sondaı-aq alǵashqy fotosıntezdeýshi organızmderdiń izderin ashýǵa múmkindik berdi.
Birinshisi Ońtústik Afrıka men Esvatını shekarasyndaǵy Iozefsdal aımaǵynda óndirilgen 3,3 mıllıard jyldyq taý jynystarynyń úlgilerinen tabyldy. Al ekinshisi Ońtústik Afrıkanyń soltústik múıisindegi Kýrýman qalasynyń mańynda tabyldy. Munda taý jynystary 2,5 mıllıard jyl buryn paıda bolǵan.
— Buryn geohımıkter 1,7 mıllıard jyl burynǵy tirshiliktiń hımııalyq izderin tapsa, biz tapqan olja eń kóne, burynǵy izden eki esege artyq jyl buryn ómir súrgen. Bul ǵalymdardyń fotosıntezdiń qashan paıda bolǵany týraly túsinigin aıtarlyqtaı ózgertedi, — dep qorytyndylady ǵalymdar.
Eske salaıyq, sheteldik ǵalymdar mıllıon jyldyq bas súıekti zerttep, adam evolıýtsııasy týraly túsinik berdi.