Jer úıdi saqtandyrý mindetti bola ma
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstanda 2026 jyldan bastap turǵyn úıdi tabıǵı apattardan mindetti saqtandyrý júıesi engizilýi múmkin. Qazir baspanany saqtandyrýdyń erikti túri ǵana bar. Erikti bolǵandyqtan ekiniń biri úıin jeke kompanııalarǵa senip saqtandyrýǵa daıyn emes. Memleket osy júıeni jetildirýdi kózdep otyr.
Resmı derekke súıensek, el aýmaǵynyń 75%-y jer silkinisi, tasqyn, orman órti sııaqty tabıǵı apattar qaýpi joǵary aımaqqa jatady. 2024 jyly tótenshe jaǵdaılardan kelgen shyǵyn 460 mlrd teńgege jetip, 2023 jylmen salystyrǵanda 2,6 ese ósken. Soǵan qaramastan, elimizdegi turǵyn úı qorynyń nebári 3,2%-y ǵana saqtandyrylǵan. Seısmıkalyq beldeýde delinetin Almatynyń ózinde bul kórsetkish – 7,7%.
Erikti saqtandyrýdyń ózi ıpoteka úshin ǵana
Qazirgi zań boıynsha turǵyn úıdi saqtandyrý múlikti erikti saqtandyrý tártibimen iske asady. Jumys istep turǵan 25 saqtandyrý uıymynyń 15-inde ǵana tıisti lıtsenzııa bar. Kóp jaǵdaıda azamattar saqtandyrýdy banktiń talaby boıynsha rásimdeıdi, ásirese ıpoteka alǵanda osylaı. Mundaı sharttardyń 96%-y bank talabymen jasalady, al shynymen saqtyq úshin dep saqtandyrýǵa júginetinder tym az.
Erikti saqtandyrýdyń artyqshylyǵy tańdaý erkindiginde. Azamat tek órt, sý basý sııaqty apattar men bógde adamdardyń áreketinen ǵana emes, barlyq múmkin qaýip-qaterden saqtandyrý fýnktsııasyn tańdaı alady. Baǵasyna qaraı aýqymy qubylyp otyrady.
Saqtandyrý qunyna ne kiredi?
- Baspana quny – qymbat múlikke saqtandyrý tólemi de joǵary.
- Aımaqtyń qaýiptilik deńgeıi – seısmıkalyq qaýip bar óńirlerde tarıf joǵary.
- Úıdiń salynǵan jyly men tehnıkalyq jaǵdaıy.
- Saqtandyrýdyń kólemi – bazalyq nemese keńeıtilgen polıs.
- Franshıza – tótenshe jaǵdaıda óz esebinen jabylatyn soma.
Mysaly, naryqtyq quny 30 mln teńge bolatyn páterge saqtandyrý jylyna 24 myńnan 90 myń teńgege deıin jetýimúmkin.
2026 jyly ne ózgeredi?
Úkimet ázirlep jatqan zań jobasy boıynsha, 2026 jyldan bastap búkil turǵyn úı ıeleri úshin tabıǵı apattardan mindetti saqtandyrý engiziledi.
Júıe qalaı jumys isteıdi?
- Memlekettik saqtandyrý uıymy (MSU) operator retinde jumys isteıdi. Bul saqtandyrý qorynyń ózin halyqaralyq deńgeıde saqtandyrýǵa múmkindik beredi.
- Jyldyq tólemniń mólsheri múlik salyǵyna baılanysty bolady – bazalyq jarna – 1 000 teńgeden 20 000 teńgege deıin.
- Bul jarna aımaqtyń qaýip-qater deńgeıine qaraı ózgerýi múmkin.
- Jer silkinisi men órtke tózimdi etip salynǵan baspanaǵa jeńildetilgen jarna qarastyrylǵan.
Memleket áleýmettik turǵydan osal toptarǵa jarnany tolyq nemese ishinara ótep beredi.
Saqtandyrý sharty qandaı qaterlerge júredi:
- Jer silkinisi
- Tasqyn
- Sel
- Tabıǵı orman órti.
Saqtandyrý ne beredi?
Apat bolǵan jaǵdaıda bastapqy kezeńde jedel kómek retinde ótemaqy qarastyrylǵan. Mólsheri – tólegen jarnanyń 500 esesi.
- 1 000 teńge tólegenderge – 500 000 teńge,
- 20 000 teńge tólegenderge – 10 mln teńge.
Bul júıe keıin úıdi jóndeý men jańa baspana alýǵa múmkindik beredi.
Baspanany mindetti saqtandyrý qaı óńirlerge aýadaı qajet?
Tótenshe jaǵdaılar mınıstrliginiń málimeti boıynsha elde sel men tasqyn qaýpi bar 2 respýblıkalyq mańyzdaǵyqala men 6 oblys bar.
Seısmıkalyq qaýip bar aımaqtar – 2 qala men 13 oblys;
Qaýip deńgeıi tómen óńirler: Astana qalasy, Aqmola, Qostanaı, Pavlodar jáne SQO.
Aıta ketsek, Premer-mınıstrdiń orynbasary Qanat Bozymbaev tabıǵı apattar táýekelderin basqarý jáne qarjylandyrý júıesin jetildirý máseleleri boıynsha keńes ótkizdi.