Jer komıssııasy memleketke 12,8 mln gektar jerdi qaıtardy
ASTANA. KAZINFORM – Memleketke qaıtarylǵan jerler sharýalarǵa jaıylymǵa berilip jatyr jáne konkýrstyq negizde jalǵa beriledi. Paıdalanbaı jatqan jerdi memleketke qaıtarý jáne qaıta bólý máselesi týraly Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine saýal joldaǵan edik.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes 2022 jylǵy 28 sáýirde paıdalanylmaıtyn jáne zańnamany buza otyryp berilgen jerlerdi alyp qoıý jónindegi turaqty negizde jumys isteıtin komıssııa quryldy. Komıssııa qurylǵan sátten bastap barlyq oblysta múddeli quqyq qorǵaý jáne memlekettik organdardyń qyzmetkerlerin tarta otyryp, vedomstvoaralyq toptar iske kiristi.
Jalpy komıssııa qurylǵan sátten bastap qazirgi ýaqytqa deıin memleketke 12,8 mln ga jer qaıtaryldy.
- 2022 jyly – 5,4 mln ga
- 2023 jyly – 4,6 mln ga
- 2024 jyly – 2,2 mln ga
- 2025 jyly – 586,9 myń ga.
2022-2024 jyldary zańsyz paıdalanýǵa berilgen jáne paıdalanbaı jatqan jerdi memleketke qaıtarý boıynsha kósh bastap turǵan óńirler:
- Qaraǵandy (1,9 mln ga)
- Aqtóbe (1,1 mln ga)
- Qostanaı (1,06 mln ga).
Jer qandaı jaǵdaıda memleketke avtomatty túrde qaıtarylady?
Qazaqstan Respýblıkasy Jer kodeksiniń 81-babyna sáıkes jer ýchaskesine jeke menshik quqyǵy nemese jer paıdalaný quqyǵy:
- menshik ıesi - jer ýchaskesin nemese jer paıdalanýshy jer paıdalaný quqyǵyn ıelikten shyǵaryp basqa tulǵalarǵa bergen jaǵdaıda;
- menshik ıesi menshik quqyǵynan nemese jer paıdalanýshy jer paıdalaný quqyǵynan bas tartqan jaǵdaıda;
- jer ýchaskesine menshik quqyǵynan nemese jer paıdalaný quqyǵynan Qazaqstan Respýblıkasynyń zań aktilerinde kózdelgen ózge de jaǵdaılarda aıyrylǵan rette toqtatylady.
Sondaı-aq jer paıdalaný kelesi jaǵdaıda toqtatylýy múmkin:
- ýchaske berilgen merzimniń ótýi;
- jer ýchaskesi kepilde turǵan jaǵdaılardy qospaǵanda, jer ýchaskesin jalǵa berý shartynyń nemese óteýsiz ýaqytsha jer paıdalaný shartynyń merziminen buryn toqtatylýy;
- jer paıdalanýshyǵa qyzmettik jer telimin berýmen baılanysty týyndaǵan eńbek qatynastarynyń toqtatylýy (Jer kodeksiniń 41-baby);
- jer paıdalanýdyń bastapqy bes jyl merzimi ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirlerden turaqty turǵylyqty jerin aýystyrýy.
- Jaıylym tapshylyǵy máselesiniń ózektiligin eskere otyryp, birinshi kezekte memlekettik menshikke qaıtarylǵan jerler jaıylymǵa aýyldarǵa berilip jatyr. Memleketke qaıtarylǵan jer ýchaskeleri halyqty ortaq paıdalanylatyn jerlermen qamtamasyz etkennen keıin ǵana konkýrsqa shyǵarylady, - degen jaýap aldyq mınıstrlikten.
Jergilikti atqarýshy organdardyń málimetine sáıkes 2022 jyldan bastap memleket menshigine qaıtarylǵan jerlerdiń 5,3 mln ga jergilikti halyqqa qaıta berildi. Atap aıtqanda, aýyl turǵyndary úshin mal jaıýǵa 2 mln gektar jer bólindi, qalǵan 3,3 mln ga jer ýchaskesi konkýrstyq negizde qaıta paıdalanýǵa berildi.
Premer-Mınıstrdiń orynbasary – Aýyl sharýashylyǵy mınıstriniń 2018 jylǵy 20 jeltoqsandaǵy №518 buıryǵymen bekitilgen sharýa nemese fermer qojalyǵyn, aýyl sharýashylyǵymen aınalysýy úshin jerdi paıdalaný (jalǵa alý) quqyǵyn berý jónindegi konkýrsty uıymdastyrý men ótkizý qaǵıdalarynyń 23-tarmaǵyna sáıkes aýdanda, qalada, aýylda, kentte keminde 5 jyl turatyn adamdarǵa olardyń konkýrstyq usynystaryna qosymsha 10 ball berý túrinde artyqshylyq beriledi.
Jerdi maqsatsyz paıdalanǵan jaǵdaıda qandaı jaýapkershilik bar?
Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 339-babyna sáıkes jer ýchaskeleri menshik ıeleriniń jáne jer paıdalanýshylardyń jerdi nysanaly maqsatyna saı emes, aýyldarda fýnktsıonaldyq aımaqqa sáıkes emes paıdalaný jónindegi mindetterdi oryndamasa eskertý jasalady.
Zań buzýshylyq anyqtalǵan kezde, jeke tulǵalarǵa – 5 shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine nemese kommertsııalyq emes uıymdarǵa – 10, orta kásipkerlik sýbektilerine – 20, iri kásipkerlik sýbektilerine 50 aılyq eseptik kórsetkish mólsherinde aıyppul salýǵa ákep soǵady.
Ákimshilik jaza qoldanylǵannan keıin 1 jyl ishinde qaıtalanǵan jaǵdaıda, jeke tulǵalarǵa – 10, shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine nemese kommertsııalyq emes uıymdarǵa – 20, orta kásipkerlik sýbektilerine – 30, iri kásipkerlik sýbektilerine 60 aılyq eseptik kórsetkish mólsherinde aıyppul salynady.
Aıta ketsek, sáýirde Abaı oblysynda 64,2 myń gektar paıdalanylmaǵan jer memleket menshigine qaıtaryldy.
Sondaı-aq Qyzylordada memleket menshigine ótken jer sharýalarǵa berilip jatqanyn jazǵan bolatynbyz.
Eske salsaq, byltyr Jer resýrstaryn basqarý jónindegi komıtet júrgizgen tekserýlerdiń qorytyndysy boıynsha jer zańyn buzǵandardyń ústinen 3,7 myń ákimshilik is qozǵalyp, 500 mln teńge aıyppul salynǵan.
Ótken jyly elimizde jerdi adal paıdalanýshylardy anyqtaý úshin quqyqtyq negiz qurylatyny aıtyldy.