Jer astyndaǵy názik kúsh: Qarmet kompanııasynyń marksheıder qyzdary erlermen teń qyzmet etip júr
QARAǴANDY. KAZINFORM — Shahta — tek erlerdiń mekeni emes. Qarmet kompanııasynyń áıel-marksheıderleri kún saıyn júzdegen metr tereńdikke túsip, kenshilerdiń qaýipsizdigin qamtamasyz etedi.
Jer astyndaǵy aýyr eńbektiń qaq ortasynda, tehnıka men tastyń únin biriktirip, óz isine berilgen jandar jumys isteıdi. Solardyń biri — Qarmet kompanııasyna qarasty Lenın atyndaǵy shahtanyń marksheıderi Darıa Patrakeeva. Ol segiz jyldan beri kún saıyn shahtaǵa túsip, kenjar baǵytyn eseptep, uńǵymashylardyń qaýipsiz jumys isteýin qamtamasyz etip keledi.
— Biz kún saıyn shahtadamyz, — deıdi Darıa. — Mindetimiz — kenjardyń qozǵalys baǵytyn dál anyqtaý. Bul qatelikke jol bermeýdi, ıaǵnı kenshilerdiń qaýipsizdigin qamtamasyz etýdi bildiredi. Bizdiń esepter men ólsheýlersiz kómir óndirý protsesi toqtap qalar edi.
Darıa árdaıym taheometr men shtatıvin arqalap, aldyn ala belgilengen núktelerde ólsheý júrgizedi. Árbir santımetr mańyzdy.
— Bir kishkentaı esep qateligi úlken saldarǵa ákelýi múmkin. Sondyqtan biz ár syzbany, ár derekti birneshe ret tekseremiz, — deıdi ol.
Lenın atyndaǵy shahtada Darıa — taptaýryn kózqarasty buzǵandardyń biri. Munda uzaq jyldar boıy tek erler eńbek etse, qazir áıelder de shahtaǵa erkin túsip júr.
— Bizdiń ujym tatý. Erler árqashan kómektesedi, qurmetpen qaraıdy. Mańyzdysy — óz isińdi bilý. Sonda jynysyńnyń aıyrmashylyǵy emes, kásibıligiń baǵalanady, — deıdi ol.
Darıa — naǵyz shahterler áýletiniń ókili. Ákesi — «Qazaqstan» shahtasynda, anasy — «Abaıda» tehnolog, jubaıy da osy salada eńbek etedi.
— Men ózimdi úshinshi býyn shahterimin dep aıta alamyn, — deıdi ol. — Alǵash ret jer astyna túskende qorqynysh bolǵan joq. Sebebi bul orta maǵan bala kezimnen tanys.
Marksheıder mamandyǵyn tańdaýy — kezdeısoq emes. Darıa naqty ǵylymdardy unatyp, ınjenerlik dáldikti qajet etetin mamandyqty tańdaǵan.
— Biz ǵylym men óndiristiń arasyndaǵy dánekermiz. Bizdiń ólsheýlerimizsiz eshbir kenshiniń jumysy bastalmaıdy. Barlyq qazba jumystary bizdiń esepten týyndaıdy, — deıdi ol.
Búginde marksheıder mamandyǵyn zamanaýı tehnologııalarsyz elestetý múmkin emes. Qarmet kompanııasynyń shahtalarynda tsıfrlyq ólsheý quraldary, aero-gazdyq baqylaý júıeleri men turaqty baılanys arnalary keńinen qoldanylady.
— Bizdiń qolymyzda árdaıym senimdi, zamanaýı baılanys quraldary bar, olar eshqashan isten shyqpaıdy. — Aero-gazdyq baqylaý datchıkteriniń arqasynda jer astyndaǵy jaǵdaıdy naqty baqylap otyramyz, sondyqtan ózimizdi qaýipsiz sezinemiz. Bul senimdilik syılap, jumysqa tolyq nazar aýdarýǵa múmkindik jasaıdy, — deıdi Darıa.
Shahtalarda ornatylǵan ınternet júıesi brıgadalar arasyndaǵy úzdiksiz baılanysty qamtamasyz etedi. Ólsheý nátıjeleri bir sátte jer betine jiberilip, mamandar derekterdi taldap, josparlardy naqtylap otyrady.
— Biz qazir is júzinde onlaın rejıminde jumys isteımiz. Tipti jerdiń astynda júrgenniń ózinde tehnologııalar bizge únemi baılanysta bolýǵa jáne barlyq jaǵdaıdy baqylaýda ustaýǵa múmkindik beredi, — deıdi ol.
Darıanyń janynda jas áriptesi Aıbarsha Bekbolatova eńbek etedi. Ol — marksheıder isi boıynsha magıstr dárejesine ıe, nebári 25 jasta. Aıbarsha — óz otbasyndaǵy alǵashqy kenshi.
— Qıyn bolatynyn bildim, biraq bul meniń tańdaǵan jolym, — deıdi Aıbarsha. — Maǵan bul mamandyqtyń dáldik pen jaýapkershilikti talap etetini unaıdy. Meniń ólsheýlerim búkil aýysymnyń qaýipsizdigine áser etedi, sondyqtan ár kúnniń mańyzy erekshe.
Aıbarsha Egindibulaq aýylynda dúnıege kelgen. Ýnıversıtet pen magıstratýrany bitirgen soń, Qarmet kompanııasynyń Lenın atyndaǵy shahtasyna jumysqa ornalasqan. Jas ta bolsa, shahtadaǵy aýyr eńbekke tótep berip, óz isin abyroımen atqaryp júr.
— Eń bastysy — óz isińdi jaqsy kórý, — deıdi ol. — Sonda eshqandaı qıyndyq qorqynyshty bolmaıdy. Eger jumys júrekke jaqyn bolsa, shahta da qarańǵy emes, múmkindikterge toly álemge aınalady.
Darıa men Aıbarshanyń pikirinshe, shahtada erlerge ǵana tán nemese áıelderge ǵana tán jumys joq. Munda eń bastysy — kásibı sheberlik pen senimdilik.
— Bul jumys minez qalyptastyrady, — deıdi Darıa. — Jer astyna túsý úshin rýhanı myqtylyq kerek. Eger óz isińe senimdi bolsań, bári qurmetpen qaraıdy.
Qarmet kompanııasynyń shahtalarynda búginde ondaǵan áıel-marksheıder eńbek etedi. Olardyń eńbegi — ınjenerlik dáldik pen tózimdiliktiń kórinisi. Jer astynda, árbir metr esepke alynatyn keńistikte, dál osy áıelder bolashaq óndiris baǵytyn aıqyndap otyr.
Kórinbeıtin, biraq mańyzdy eńbek. Dál osy názik jandardyń qolymen syzylǵan ólsheý syzyqtary arqyly Qarmet shahtalary ómir súrip, dem alyp tur.
Buǵan deıin Qarmet kompanııasynyń «Shahtınskaıa» shahtasynda kenshiler brıgadasy jańa rekord ornatqany habarlanǵan bolatyn№ Olar bir aıda kómir qabatynda júzdegen metr jol júrip ótken.