JEŃІSKE DEIІN 1 KÚN: Keńes Úkimeti Germanııany qarsylyqsyz tize búktirdi
Berlındik shabýyl operatsııasy. 16 sáýirden 8 mamyr aralyǵynda jalǵasqan Berlın shabýyly aıaqtaldy. 1-shi jáne 2-shi Belarýs, 1-shi Ýkraındyq maıdan áskerleri polshalyq quramalarmen birlesip jaý áskerin talqandap, Berlın qalasyn ıelendi. Odan ári urysty jalǵastyra otyryp, olar amerıkalyq jáne aǵylshyn áskerlerine qosylyp, Elbaǵa shyqty.
Operatsııa uzaqtyǵy - 23 táýlik. Jaýyngerlik is-qımyl - 300 shaqyrym. Keńes áskeriniń jyljý tereńdigi - 100-220 shaqyrym. Shabýyldyń ortasha táýliktik qarqyny - 5-10 shaqyrym. Opertsııa bastalarda ásker sany - 1906200 adam, qaıtarymsyz shyǵyn - 78291 (4,1 paıyz), sanıtarlyq shyǵyndar - 274184, barlyǵy - 352475, ortasha táýliktik - 15325.
Praga operatsııasy (1945). 8 mamyrda 1-shi Ýkraındyq maıdany oń qanatynyń áskeri Chehoslavakııa Respýblıkasynyń aýmaǵyna shyqty. 4-shi gvardııalyq tanki áskeri 35 shaqyrymǵa deıin alǵa jyljyp, Most qalasyn azat etti. I.P. Ermakovtyń 5-shi gvardııalyq mehkorpýsy ıAromerj pen Jatets arasynda «Ortalyq» áskeri tobynyń shtab kolonnasyn talqan etti. 3-shi gvardııalyq tanki áskeriniń ozyq jasaǵy tańerteńgi saǵat 7-de taý betkeıine jetti. E.E. Belovtyń 10-shy gvardııalyq tanki korpýsy Teplıtse qalasyna basyp kirdi. 5-shi jáne 3-shi gvardııalyq ásker 3-shi gvardııalyq tanki áskerimen ózara birlesip Drezden qalasyn ıelenip, Lıbshtadt - Kenıgshteın jelisine shyqty. «Ortalyq» áskeri men maıdannyń sol qanaty jaýdyń izine túse otyryp, Sýdet shegine shyqty.
Keńes aqparattyq bıýrosy habarlaǵandaı, 8 mamyr ishinde 3-shi Belarýs maıdanynyń áskeri Frısh-Nerýngty jaýdan tazalaı otyryp, Noıe Velt jáne Fogelzang eldi mekenderin basyp aldy...
1-shi Ýkraındyq maıdan áskeri eki kúndik urystan keıin qarsylasty toıtara otyryp, Drezden qalasyn ıelendi, Drezden ońtústigindegi chehoslavakııalyq shekaraǵa ótip, Most, Dýhtsov, Teplıtse-Shanov qalalaryn basyp aldy.
4-shi Ýkraındyq maıdan áskeri shabýyldy jalǵastyra otyryp, keskilesken aıqaspen qalany jáne iri temir jol jelisi Olomoýtsty basyp aldy...
2-shi Ýkraındyq maıdannyń áskeri 8 mamyrda Chehoslavakııada ıAromerjıtse, Znoımo qalalaryn ıelendi...
1945 jylǵy 8 mamyr. Berlın túbindegi Karlhorstta 22 saǵat 43 mınýtta Germanııany tize búktirý aktisine qol qoıyldy.
8 mamyrda saǵat ortalyq eýropa ýaqyty boıynsha 22. 43-te berlındik Karlhorst túbeginde burynǵy áskerı-ınjenerlik ýchılışe ashanasy ǵımaratynda Germanııany qarsylyqsyz tize búktirý týraly taǵy bir aktige qol qoıyldy. Karlhrost aktisi 8 mamyrda 23:01 mınýtta soǵystyń toqtatylǵan ýaqytyn rastady.
Sońǵy jaǵdaı 8 mamyrdaǵy aktini qandaı da bir praktıkalyq mánnen aıyrǵanyn atap ótken jón, sebebi a) bul akti talap etken barlyq buıryqtar 7 mamyrda nemis qolbasshylyǵyna berilgen jáne b) eger olar berilmegen jaǵdaıda tize búktirý aktisi kúshine enýine 17 mınýt qalǵanda, ony tıisti orynǵa deıin jetkizý fızıkalyq jaǵynan múmkin bolmady.
German tarapynan aktige general-feldmarshal Bermahttyń Joǵary bas qolbasshylyǵynyń bastyǵy Vılgelm Keıtel, Lıýftvaffe ókili - general-polkovnık Shtýmpf jáne krıgsmarıne qol qoıdy. Qarsylyqsyz tize búktirý aktisine marshal Jýkov (keńes tarapynan) pen odaq ekspedıtsııalyq kúsh bas qolbasshylyǵynyń orynbasary marshal Tedder (Ulybrıtanııa) qol qoıdy.
Tize búktirýdi qabyldaǵan Keńes Odaǵy Germanııamen beıbit kelisimge kelgen joq, formaldyq túrde soǵys jaǵdaıynda qaldy. Soǵysty toqtatý týraly jarlyq KSRO Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń 1955 jylǵy 25 qańtarda ǵana qabyldandy.
Jeńiske 1 kún qaldy...
