Jazǵy demalys: Balalardy ata-ájesine jiberý durys pa

ASTANA. KAZINFORM – Balalardyń kópten kútken jazǵy demalys maýsymy bastaldy. 90 kúndi tıimdi ótkizý úshin ne isteý kerek? Úsh aı jazda balaǵa ne istegen paıdaly? KazInform tilshisi anyqtap kórdi.

Jaz bastala sala balalar túrli lagerlerge baryp, ýaqytyn kóńildi ótkizedi. Alaıda bul baqyt bárine birdeı buıyra bermeıdi. Ótken joly Oqý-aǵartý mınıstrligi Tárbıe jáne qosymsha bilim berý departamentiniń basqarma basshysy Altaı Rahymberlın bıyl 92% oqýshy lagermen qamtylatynyn habarlaǵan edi.

— Elimizde jyl boıy jumys isteıtin 16 lager bar. Onda 15 myńnan astam bala qamtylady dep josparlap otyrmyz. Sonymen qatar, úsh aı jumys isteıtin 188 maýsymdyq lager bar. Ol jerde 160 myńnan astam bala qabyldanady dep josparlanǵan. Oǵan qosa, 10 myńnan astam mektep janyndaǵy lagerler oqýshylardy qabyldaıdy, — deıdi ol KazInform tilshisine bergen suhbatynda.

Al lagerge barmaıtyn balalar ýaqytty qalaı ótkizýi kerek? Bul máselede ata-ananyń róli qandaı? Balalar psıhology jaýap berdi.

— Jazǵy demalys kezinde ata-analar balanyń kún tártibin tolyq josparlap tastaýǵa tyrysady. Biraq bul kezeń — bala úshin erkindik ýaqyty. Demalysty mindetke aınaldyrý, ómirin 100% josparlap, barlyq ýaqytyna aralasa berý durys emes. Balanyń ózi qalaǵan ispen aınalysýyna, keıde tipti jaı ǵana ishiniń pysýyna da múmkindik berý kerek. Óıtkeni ish pysý — shyǵarmashylyq pen jańa qabiletterdiń bastaýy. Іshi pysqan sátte bala ózimen tanysady. Neni qalaıtynyn, qandaı ispen aınalysqysy keletinin túsinedi. Balanyń ózimen bolýǵa, ishki dúnıesin tyńdaýǵa ýaqyty bolýy tıis. Sonymen qatar, kúni boıy qaraýsyz qalǵan bala telefonǵa kirip ketýi múmkin. Biraq ony tym qatty baqylaýda ustaý da keri áser etedi. Sondyqtan tepe-teńdikti tabý — basty qaǵıda, — deıdi Móldir Toǵjanova.

Mamannyń aıtýynsha, jazǵy demalysty aýylda ótkizý — eń paıdaly nusqa. Sebebi, aýylda balanyń aǵzasyna kerek birtalaı dárýmendi oınap júrip-aq sińirýge bolady, ári balanyń psıhıkasyna oń áser etedi eken.

— Ideal demalys — kún sáýlesi, sý, taza aýa, topyraq, jemis-jıdek. Osyndaı orta bala psıhıkasyna oń áser etedi. Sondyqtan balany aýylǵa jiberý paıdaly. Biraq ata-áje tym kóp shekteý qoımaıtyn, telefonda otyrmaıtyn bolsa ǵana. Keıbir ata-analar balasyn tek ózderi ǵana qaraı alady dep oılaıdy. Bul — ananyń sharshap, emotsıonaldyq kúızeliske túsýine sebep bolady, — deıdi psıholog.

Balany ata-ájesine jibermes buryn, bul naqty kimniń qalaýy ekenin de anyqtap alǵan jón. Óıtkeni psıholog ata-analar dál osy máselede jıi qatelik jiberetinin aıtady.

— Keıde balany ata-ájesine jiberý — balanyń emes, ata-ananyń ishki emotsııalyq máselesin sheshý joly bolyp ketedi. «Meniń ata-anam ǵoı, olar renjip qalmasyn» degen oımen ata-ana óz balasyn «qurban» etedi. Biraq balanyń ómiri eresekterdiń emotsııalyq qaqtyǵysyn sheshý quralyna aınalmaýy kerek, — deıdi ol. 

Aıta ketelik balalarǵa qarjylyq saýattylyqty úıretetin jańa mýltfılm jaryq kórgeni týraly jazǵan edik.