Jaıyq ózeni saǵasynda Kaspıı ıtbalyqtary paıda boldy
Itbalyqtardy «QazAqparat» agenttiginiń tilshisi jáne fotograf Qarasaı Kúnjaryqov «Aqjaıyq» tabıǵı rezervaty aýmaǵynda qustardyń foto jáne vıdeotúsirilimi kezinde baıqap qalǵan. Olar Jaıyq ózeniniń Kaspıı teńizine quıylatyn birneshe júzdegen metr jerden kórindi.
Rezervat qyzmetkerleriniń aıtýynsha, sońǵy jyldary sany ájepteýir qysqarǵan ıtbalyqtar jaǵaǵa óte sırek shyǵyp, kóbinese Kaspııdiń soltústik araldaryn mekendeıdi.
Túlender - ıtbalyq tuqymdas sútqorekti janýar. Denesi urshyq tárizdi, kishkentaı, basy dóńgelek. Zoolog mamandar bul súıkimdi janýardy eskekaıaqtylar tuqymdasyna jatqyzǵan. Búginde janýarlar áleminiń bul ókilderi joıylý qaýpi tónip turǵan jyrtqyshtar qataryna kirip otyr. Reseı Federatsııasy aýmaǵynda janýarlardyń bul túri Qyzyl kitapqa engizilmegen jáne ony aýlaý úshin kvota da berilýde.
Sútqorekti jyrtqyshtar qataryna jatqyzylady, al naǵyz túlender ıtbalyǵy jáne Kaspıı ıtbalyǵy bolyp ekige bólinedi. Janýarlar gradatsııasy olar mekendeıtin sýatqa baılanysty. Eki túri teńiz sýynda, taǵy biri – tuşy sýda meken etedi.
Itbalyq – Jer betindegi eń kóne janýarlardyń biri. Olardyń shyǵý tegi jáne evolıýtsııasy týraly naqty aqparat joq. Ǵalymdar Kaspıı ıtbalyǵy ıirilmeli ıtbalyqtan taraǵan dep shamalaýda. Ol jeer betinde shamamen eki mıllıonǵa jýyq ýaqyt buryn meken etken. Odan keıin Kaspıı men Baıkalǵa ótip, túlenderdiń jańa eki túriniń, sonyń ishinde Kaspıı ıtbalyǵynyń paıda bolýyna ákeldi. Zertteýshiler bul janýarlardyń qaldyqtaryn tek jaǵadan ǵana emes, sondaı-aq jartastar men tóbeshik aýmaqtary, Kaspıı teńizinde muzdyqtardan tabyldy. Qalyń muzdardyń erýi kezeńinde qazirgi Kaspıı ıtbalyqtary ejelgi babalarynyń súıekteri Jaıyq jaǵalaýynan, sondaı-aq Kaspııdiń ońtústik aımaqtarynan da anyqtaldy.
