Jatyr moıny obyrynyń qalaı aldyn alýǵa bolady
ASTANA. KAZINFORM - Qańtardyń úshinshi aptasynda jyl saıyn Dúnıejúzilik jatyr moıny obyry týraly habardar bolý aptalyǵy atap ótiledi.
Bul jahandyq bastama osy qaýipti aýrýdyń aldyn alýǵa, dıagnostıkalaýǵa jáne emdeýge nazar aýdarýǵa baǵyttalǵan. Jatyr moıny obyrynyń aldyn alýdyń eń tıimdi ádisteriniń biri adam papıllomasy vırýsyna (APV) qarsy vaktsınatsııalaý bolyp sanalady.
APV-a qarsy vaktsına qalaı áser etedi?
Vaktsınatsııalaý – bul aýrý juǵýdyń aldyn alatyn senimdi jáne qaýipsiz ádis. Vaktsına ımmýndyq júıege vırýsty tanýǵa jáne ony organızmge zııan tıgizbeı turyp joıýǵa kómektesedi. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) jasóspirimder men jas áıelderdi, ásirese vırýstyń áserine ushyramaǵan adamdardy vaktsınatsııalaýdy usynady.
Qazaqstanda adam papıllomasy vırýsyna (APV) qarsy vaktsına 11 men 13 jas aralyǵyndaǵy qyzdarǵa salynady.
Qazaqstan Bas memlekettik sanıtarlyq dárigeriniń 2024 jylǵy 17 qyrkúıektegi qaýlysyna sáıkes, 11 jasqa tolǵan qyzdar josparly túrde vaktsınatsııalaýǵa jatady. Conymen qatar 12 jáne 13 jastaǵy qyzdar úshin tolyqtyryp ımmýndaý qarastyrylǵan. Vaktsınatsııa alty aı aralyqta eki ret júrgiziledi.
Ekpe salý ata-analardyń nemese balalardyń zańdy ókilderiniń habardar etilgen kelisimin alǵannan keıin mekteptiń medıtsınalyq kabınetterinde júrgiziledi. Ata-analardyń ótinishi boıynsha vaktsınatsııalaý tirkelgen jerdegi emhanalarda da júrgizilýi múmkin.
Vaktsınatsııalaý ne úshin qajet?
Tıimdiliginiń joǵary bolýy. Vaktsına jıi obyr týdyratyn aıtarlyqtaı qaýipti APV shtamdarynan qorǵaıdy.
- Uzaq ýaqyt qorǵaý. Vaktsınatsııalaýdyń tolyq kýrsy júrgizilgennen keıin ımmýnıtet kóptegen jyldar boıy saqtalady.
- Álemdik tájirıbe. AP-ǵa qarsy vaktsınatsııalaý 100-den astam elde engizilgen jáne jatyr moıny obyrymen syrqattanýshylyqty tómendetýdegi tıimdiligin dáleldegen.
Jatyr moıny obyrynyń qalaı aldyn alýǵa bolady?
Vaktsınatsııalaýdan bólek, turaqty túrde skrınıngten ótý mańyzdy ról atqarady. PAP-test ádisi (tsıtologııaǵa jaǵyndy alý) men APV-ǵa test júrgizý jatyr moıny jasýshalaryndaǵy ózgeristerdi erte satylarda anyqtaýǵa jáne aýrýdy toqtatýǵa múmkindik beredi.
APV-ǵa qarsy vaktsınatsııalaý qaı jerde júrgiziledi?
Vaktsınatsııalaý júrgiziletin oryndar men oǵan jazylý tártibi týraly anyq aqparat alý úshin:
- ózińizdiń emhanańyzben habarlasyńyz.
- Qazaqstan Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń nemese jergilikti densaýlyq saqtaý basqamasynyń saıtyna kirińiz.
- jaqyn jerdegi medıtsına ortalyǵyna baryńyz.
- Profılaktıka — bul jatyr moıny obyrymen kúresýdiń birden bir ádisi. Vaktsınatsııalaý men turaqty tekserýler densaýlyq pen ómirdi saqtap qalýǵa kómek beredi. Der kezinde vaktsınatsııalaý ózińizdiń jáne balalaryńyzdyń densaýlyǵyn saqtaýdyń mańyzdy qadamy ekenin esten shyǵarmańyz! - dedi Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama jáne monıtorıng ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynan.
Dáriger jatyr moıny obyryna qarsy bes vaktsına bar ekenin aıtqan bolatyn.