Jat aǵymdaǵy jigitke aldanǵan Janardyń áńgimesi
Áıeldiń seńgishtigin, náziktigin, júreginiń jumsaqtyǵyn jáne dindi bar bolmysymen qabyldaıtynyn bilip, ony paıdalanatyndar bar.Tipti, Sırııadaǵy jat aǵym músheleri, qazaq azamattary telefonmen sóılesý arqyly qarakóz qyzdarymyzǵa ýaǵyz aıtyp arbap, syrttaı áıeldikke alyp, ózderiniń maqsattaryn júzege asyryp otyrǵan jaǵdaılar da kezdesedi. Sebebi, olardyń «ýaǵyzshylary» Sırııa, Palestına jáne taǵy basqa elderge ekstremıstik maqsatta ketkenderdi aqıqat jolyndaǵy naǵyz dindár adamdar retinde nasıhattaıdy.Olardyń sanasyna solaı sińiredi. Qyz-kelinshekter osy áńgimeni shyn kórip, ımanyndaı senedi. Sóıtip, úlken qıynshylyqqa tap bolady. Solardyń biri búgingi bizdiń keıipkerimiz Janar esimdi kelinshek.
Janar kópbalaly qarapaıym otbasynan shyqqan qyz. Qyzylorda oblysynyń týmasy. Mektepti 2006 jyly úzdik bitirip shyqqan. Almatyǵa kelip, ózi armandaǵan JOO-ǵa oqýǵa tústi. Arasynda bazarda isteıtin qurbysyna baryp, kómektesip júrgen. Biraz aqsha tapqan. Bastapqyda oqýymdy támámdaǵansha bazarda «ýaqytsha jumys isteı turamyn» degen oımen júrgen. Biraq, bul ortanyń onyń keıingi taǵdyryna áser etip, ómirin basqa arnaǵa buryp jiberetindiginen beıhabar edi.
«Basynda qurbyma kómektesitinmin. Keıin ózim sabaqtan erte shyqqan kúnderi jáne senbi, jeksenbide saýda jasaı bastadym. Árıne, taýar meniki emes qoı. Men – satýshy boldym. Bazardaǵy «konteıner» ıesi kúnine 2000 teńge beretin. Keıde taýardyń ústine ózim azdap aqsha qosyp satyp, ústinen 500 teńgedeı kórip otyrdym. Bazarda jumys istep júrip baıqaǵanym, mundaǵy satýshy qyzdardyń basym bóligi namaz oqıdy eken. Bir kúni men de namazǵa jyǵylmaqqa bel býdym. Sóıtip stýdent kezimde-aq namaz oqýdy bastap kettim. Men turatyn jataqhana Ortalyq meshitke jaqyn bolǵandyqtan, ýaǵyz tyńdaýǵa jıi baryp turdym. Bazarda namaz oqıtyn qyz-kelinshekterdiń bári maǵan «ıdeal» bolyp kórindi. Bárimiz Qadir túnin meshitte qarsy alatyn edik. Aýyzasharlarda, taǵy da basqa sebeptermen jıi jınalyp turdyq. Basqosýlarda únemi dinı áńgimeler aıtylatyn. Bárimizdiń basymyzdy biriktiretin syrlasymyz ári keńesshimiz Fatıma degen apaı. Ol kisiniń aıtqanyn barlyǵymyz buljytpaı oryndaýshy edik. Tek onyń esimin qupııa ustaý kerek bolatyn», - deıdi Janar.
Sol qupııa apaıdyń tilimen aıtsaq, ol Janarǵa «ahı baýyrynyń» «sestra» izdep júrgenin aıtyp, órimdeı jas qyzdy radıkal jigitpen tanystyrady.
«Ahı baýyr», «brat» nemese «sestra» dep dinı senimi, ahıdasy bizge týra keletin adamdy aıtady eken. Fatıma apaı ózimizdiń ortanyń adamy, oǵan senýge bolady dep kóndirdi. Jasy qyryqqa jaqyndap qalǵan kisi eken. Biraq densaýlyǵyna baılanysty birazǵa deıin úılenbeı júrgendigin aıtyp, eger men onyń jary bolsam, ıslam boıynsha barlyq sharttardy oryndaıtynyn jetkizdi. Tipti, bizdiń nekemizge káýlik etip, ruqsat etetin «ýálı» ata-anany da taýyp qoıǵandyǵyn aıtty», - dedi Janardyń janary jasqa tolyp.
Janardyń óz ata-anasy namaz oqymaǵandyqtan, nekelerin sharıǵat boıynsha «Ýálı» ata-ana kesý kerek eken. Jan jaǵyndylardyń Janardyń mıyn ýlaǵany sonshalyq, jas qyz birden kelisimin bergen.
«Meniń óz ata-anam bar ǵoı. Biraq olar namaz oqymaıtyn edi. Sondyqtan bizdiń ortanyń qabyldaýy boıynsha, ol kisiler «kápirlerge» jatady. Al namaz oqıtyn, bizdiń ahıdadaǵy erli-zaıypty kisiler nekemizge ruqsatyn berip, «ýálı» ata-ana bolatyn bolsa, ol kisiler aqyret kúninde de bárin moınyna alady. Bir jaǵy ıslam qaǵıdasy boıynsha áıeldiń birinshi mindeti – turmysqa shyǵyp, bala taýyp, kúıeýine qyzmet etý. Sondyqtan da men ol kisige turmysqa shyǵýǵa razylyǵymdy berdim», - dedi ol.
Qysqasy, Janar týǵan áke-sheshesiniń qarsylyǵyna qaramastan turmysqa shyqty. Qalada páter jaldap turdy. Oqýdan shyqty. Negizgi mindeti – úı sharýasy men kúıeýiniń tamaǵy, oǵan kútim jasaý boldy. Joldasy únemi oǵan dinı ýaǵyzdar aıtyp otyrǵan. Ásirese, áıeldiń eriniń aldyndaǵy paryzdary týraly kóp aıtqan eken.
«Sen maǵan Allanyń razylyǵy úshin turmysqa shyqtyń, men saǵan Allanyń razylyǵy úshin úılendim. Sondyqtan, sen meniń buıryǵymdy buljytpaı oryndaýǵa mindettisiń. Eger jánnatqa barǵyń kelse, eń birinshi meniń tilimdi alýyń kerek» – degen maǵynadaǵy sózderdi kóp aıtatyn. Onyń bul talaptarynyń dinı negizi bolǵandyqtan, men olardy durys dep qabyldap, kóńilinen shyǵýǵa tyrystym. Bir jaǵynan, bul meniń tanym-túsinigime qaıshy kelmeıtin edi. Tek onyń memleket, saıasat, bılik týraly kózqarasyn onsha túsine bermeıtin edim. Onyń aıtýynsha, elimizdiń zańdary «kúpir» zańyna jatady, sonymen birge «taǵut», ıaǵnı shaıtannyń zańdary deıtin. Demek, mundaı memlekette turatyn azamattar men zańǵa baǵynatyndar shaıtannyń zańymen júredi degendi bildiredi eken. Sol sebepti olardy ıslam qaǵıdalary boıynsha óltirýge ruqsat etiledi dep jıi aıtatyn», - deıdi Janar.
Sonymen qatar onyń jıi aıtatyn áńgimesiniń biri: «Quranda Alla Taǵala namazǵa, oraza ustaýǵa, zeket berýge, qajylyq óteýge buıyrǵan. Biz olardy oryndaımyz. Sonda nege jıhadty oryndamaımyz?! Jıhad jasaý da Quranda bar. Jıhad – musylmandardyń altynshy paryzy bolyp sanalady» degen dástúrli dinge qarama-qaıshy keletin dúnıelerdi jıi aıtqan.
«Kúıeýimniń jıhad týraly nege aıtatynyn túsinbeı júrdim. Biraq sonda da únsiz tyńdaıtyn edim. Kúıeýim erte ketip, kesh keletin. Maǵan naqty qandaı sharýamen aınalysatynyn ashyp aıtpaıtyn. Bar biletinim, onyń telefondaǵy áńgimelerinen, óziniń «brat», «baýyrlarymen» birge isteıtin jumysy bolǵan. Onysyn saýda-sattyq dep oıladym. Keıbir kúnderi túnde úıge de qonbaıtyn edi. Sosyn basqa qalalarǵa issaparlarǵa ketip júrdi. Bastapqyda mán bermedim. Er adamnyń isi túzde dep túsindim. Biraq meniń oǵan tym qatty senip qalǵanymdy ózim de sezbeppin. Ne aıtsa da, árbir sózine ımanymdaı sendim», - deıdi Janar.
Janardyń jaryna degen senimi aqtalmady. Bir kúni kúıeýin quqyqqorǵaý organdary tutqyndady. Olar Janarǵa joldasynyń basqa jubaıy men bala-shaǵasy baryn aıtyp berdi.
«Onymen tergeý ızolıatorynda jolyqtym. Ol taǵylǵan aıyptardyń jala ekenin, onyń «taǵut» zańyna qarsy kúreskendigin, qylmysty jasaǵanymen, onyń ıslam boıynsha qylmys emes ekenin aıtyp baqty. Alaıda onyń zańǵa qaıshy áreket jasaǵany anyq edi. Ol azdaı, onyń basqa qaladaǵy birinshi áıelinen 4 balasynyń baryn óz aýzynan estigende esimnen tanyp qaldym»,- osynshama aldanǵanyma ishim ashıdy», - deıdi Janar.
Osydan keıin, Janar ótirik pen jalǵan kónbistikke boı aldyrmaıtyn boldy. Soqyr senim sońynda júrgen olardyń ózderin musylmanbyz deýi Janarǵa sondaı jıirkenishti kórindi. Sóıtip, ol Fatıma apaıynan aýlaq júrýdi sheshti.
«Ókingennen paıda joq, qursaǵymdaǵy balamdy túsirip aldym.Qazir úıde otyryp tapsyrys qabyldaımyn. Baýyrsaq, samsa,tort pisiremin. Keshegi, bal-bul janǵan stýdenttik kezimdegideı jas qyz da emespin. Keıde «endi meni kim alady» dep te oılaımyn. Biraq Alla Taǵaladan kúder úzbeý kerektigin bilemin. Budan keıin qansha jerden «ahı-baýyrymyz» dese de, qadamymdy myń oılanyp baryp basýdy sheshtim», - dep Janar áńgimesin aıaqtady.
Ata dástúrimizben sabaqtasyp ketken ıslamnyń qazaqqa eshqashan jattyǵy bolmaǵan, bolmaıdy da! Alaıda tabıǵatynan er adamdy ózinen bir saty joǵary sanap, ómirdegi tiregindeı kórgen Janar sııaqty arýlarymyzdy azamattardyń ózderi túzý joldan adastyrmasa deımiz.
