«Jas tulpar dúbiri» atty týyndy jaryq kórdi
Al sol jastardyń sanasyn serpiltip, bolmysyn oıatqan Alash zııalylarynyń kúres jolyn jalǵastyrǵan «Jas tulpar» qozǵalysy bolǵanyn ekiniń biri bile de bermes.
Osy oraıda, HH ǵasyrdyń 60-70 jyldaryndaǵy jastardyń Qazaqstannyń táýelsizdigi úshin kúresiniń qalaı órbigendigi Almaty qalasyndaǵy «Asyl sóz» baspasynan taıaýda shyqqan «Jas tulpar dúbiri» atty kitaptan jan-jaqty qanyǵa alady.
Bul shyǵarmanyń avtory - Ámirjan Álpeıisov.
«Alash zııalylary men jastulparlyqtarda ortaq bir qasıet boldy. Ol Uly rýhtan shyqqan júrekteriniń túkpirindegi armandary qazaq ultynyń baqytty bolashaǵyna senimi. Qazaq muratynyń erte me, kesh pe, oryndalatynyna esh kúmándanbaýy...» dep jazady avtor.
Týyndyda Alash zııalylarynyń sońǵy kózi Muhtar Áýezovtyń tarıhı ornyna erekshe kóńil bólingen. Óıtkeni uly jazýshynyń tarıhı-kórkem shyǵarmalary, ásirese «Qıly zaman» povesi jastarǵa úlken oı salǵan edi. «Jas tulpar» qozǵalysynyń ıdeıalyq alǵy sharttaryn, Alash ıdeıasynyń nárin M. Áýezov uly Muratqa 1961 jyldyń shildesinde ózi dúnıeden ótkenge deıin berip úlgerdi. Ulttyq múdde, bolashaq urpaq qamy bolatyn oı-arman Máskeý, Lenıngrad jáne basqa Reseı qalalarynda oqıtyn qazaq jastarynyń basyn biriktirdi. Olar jas bolsa da ult taǵdyry úshin ózderiniń jaýapkershilikterin sezine bildi.
Qazaq halqynyń ulttyq, saıası sanasyn qalyptastyrýdaǵy eń bıik beles bolǵan Alash qozǵalysy desek, 40 jyldan soń sol Uly armandy halqyna jetkizýge talpynǵan «Jas tulpar» uıymy boldy. Shyǵarmada eliniń erteńine eleńdegen jastar qozǵalysy músheleriniń osy baǵyttaǵy batyl qadamdary jan-jaqty baıandalady. Sondaı-aq, uıymnyń qalaı qurylǵandyǵy, atqarǵan isteri jaıly derekter, estelik áńgimeler de mol.
«Jas tulparlyqtar» bastaryn qaýip-qaterge tige otyryp óz ultynyń mádenıetiniń, ádebıetiniń, ádet-ǵurpynyń tarıhyn, ana tilin kemitip qaralap otyrǵan memlekettik saıasatpen kelispeıtinderin ashyqtan-ashyq bildirgen.
«Jas tulpar» dúbiri qazaq jastarynyń sanasyn serpiltip, azattyq kúresine jeteledi. Dúbirden oıanǵan jastar Qazaqstannyń bar aımaǵynda jasyryn úıirmeler quryp, shama-sharyqtarynsha áreket etti.
«Bul uıymnyń salǵan joly elý jyl ótse de óz jalǵasyn taýyp otyr. Qazaqstannan tys jerlerdegi qazaq jastarynyń ulttyq-mádenı ortalyqtaryn qurýlary, ózge de jastar uıymdarymen qanattasa jumys isteýleri sonyń bir jarqyn aıǵaǵy ispettes. Al «Jas tulpardyń» júrip ótken joly elimizdegi Táýelsizdik úshin kúres jyldarynyń tarıhı kezeńderiniń biri ispettes», dep túıindeıdi kitap avtory.