«Jas Qajymuqannyń sýreti tabyldy» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanynda óńir-óńirdegi azyq-túlik baǵasynyń qalaı qubylyp turǵanyn bir taldaý materıalǵa syıdyrǵan eken. Basylymnyń Shymkent, Oral, Petropavl, Óskemen qalalaryndaǵy tilshileri óz aımaǵyndaǵy azyq-túlik naryǵy men bazardaǵy baǵalar týraly dáıekti aqparat jınaǵan. «Jekelegen oblys ortalyqtaryndaǵy azyq-túlik baǵalarynyń qozǵalysynan habar daıyndaý jóninde gazettiń óńirlerdegi menshikti tilshilerine tyǵyz tapsyrma berilgen edi. Olardan kelip túsken habarlar teńge baǵamynyń erkin aınalymǵa shyǵarylǵanyna qaramastan jalpylaı alǵanda halyq úshin mańyzdy azyq-túlik taýarlarynyń baǵasy turaqty deńgeıde saqtalynyp otyrǵandyǵyn kórsetip berdi. Menshikti tilshiler óz aqparattarynda tek qant baǵasynyń kóterilgendigin jarysa atap kórsetipti. Soǵan qaraǵanda, bul naryq zańdylyǵynan týyndap otyrǵan maýsymdyq ózgeris pe dep qaldyq. Qalaı alyp qaraǵanda da munyń sebebin iske qatysy bar ortalyq organdar anyqtaı jatar degen oıdamyz. Arnaıy shtab baqylaýda ustap otyr»,-dep jazady basylym. Máselen, gazettiń Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy menshikti tilshisi «shekten tys sharyqtaý joq» dep habarlaı otyryp, shyǵys óńirinde halyqtyń kúndelikti tutynatyn negizgi azyq-túlik ónimderiniń baǵasy turaqty dep jazady. «Teńge erkin aınalymǵa jiberilgen soń qant qana azdap qymbattady. Ulttyq valıýtanyń AQSh dollaryna shaqqandaǵy baǵamynyń kúrt arzandaýynan keıin Óskemen qalasy ákimdigi, «Nur Otan» partııasy jáne qoǵamdyq uıymdar ókilderinen quralǵan arnaıy komıssııa óńirdegi baǵa saıasatyn baqylaýdy qolǵa aldy. Búginge deıin jumys toby qaladaǵy birqatar saýda núktelerin aralap úlgerdi. Máselen, kezekti reıd barysynda «Nur Otan» partııasy qalalyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary Maırash Ekibasova, qalalyq kásipkerlik bóliminiń basshysy Baýyrjan Nurǵazın, Jibek matalar kombınaty aýdanyndaǵy ardagerler keńesiniń tóraǵasy Serik Orazbaıuly bastaǵan jumys toby «Dos-Nar» bazaryndaǵy baǵalardy tekserý boıynsha reıd júrgizdi. Jergilikti ónimder sanatyndaǵy kartop, sábiz, pııaz, sarymsaq, qyzylshanyń baǵasy halyqtyń qaltasy kóteretindeı, shekten tys sharyqtaý joq»,-dep jazǵan tilshi. Al, basqa óńirlerdegi azyq-túlik baǵalary týraly bilgińiz kelse, «Egemenniń» búgingi sanynan «Baǵa baǵynýly ma? » degen maqalany oqyńyz.
Basylym sondaı-aq búgin Aqmola oblysynan súıinshi aqparat jetkizip otyr. Aqmola oblysynda Sháımerden Qosshyǵululyna eskertkish qoıylǵan eken. Sháımerden Qosshyǵululy osy arqa óńirine jete tanys ustaz bolǵan adam. Patsha bıligine qarsy shyǵyp, balalardyń dinı saýatyn ashqany úshin ol túrmege de jabylady. «Bul jalǵan, jalpaq dúnıege talaı adam kelip-ketip jatyr. Biraq Memlekettik Dýmaǵa deıin jetip, el múddesin qorǵaǵan qazaq azamattary sanaýly. Sonyń biri - osy kisi. Endigi bizdiń mindet - osyndaı asyldarymyzdyń qadir-qasıetin keler urpaqqa jetkizý. Biz - ejelgi elmiz. Jańa býyn bertingi jyldardyń bederinde ǵana emes, sonaý ǵasyrlardan bastaý alatyn tarıhymyzdy bilip ósýge tıis»-degen eskertkishtiń ashylýynda aqyn Serik Turǵynbekuly. Jalpy, gazettiń jazýynsha mereıli shara kórnekti tulǵanyń kelini Sara Sháımerdenovanyń shashý shashýymen bastaldy. Eńbekshilder aýdanynyń ákimi Asqar Qıyqov ustazdar men oqýshylardy jańa oqý jylymen quttyqtap, shákirtterdiń osy ult ardaǵynyń atyndaǵy mektepte oqýynyń ózi olarǵa úlken jaýapkershilik júkteıtinin aıtqan. Tolyq aqparatty gazettiń «Qaısar rýh kúreskeri» degen maqalasynan oqı alasyzdar. Sondaı-aq, «Egemen Qazaqstan» gazeti jazyp otyrǵandaı, Májilis osy aptadaǵy jalpy otyrysynda qurylystaǵy baǵa belgileý, ózin-ózi retteý, arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy jetildirý, saýda qyzmetin retteý máselelerine qurylǵan zań jobalaryn qarady. Sonyń ishide, basylym «Ózin ózi retteý týraly» zań jobasy da ilespe túzetýlerimen birinshi oqylymda maquldanǵanyn jazǵan. «Zań jobasy boıynsha baıandama jasaǵan Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev ózin ózi retteýdi jeke jáne zańdy tulǵalar júzege asyratyn, ózin ózi retteý uıymynda erikti nemese mindetti múshelikke negizdelgen kásipkerlik nemese kásibı qyzmetti olardyń derbes retteýine baǵyttalǵan sharalar kesheni aıqyndalǵanynan habardar ete ketti»,-dep jazǵan basylym. Májilistiń kezekti jalpy otyrysynda qaralǵan jáne qabyldanǵan zań jobalary týraly «Egemenniń» «Ózin ózi retteý derbes sheshilgende utymdy» atty maqalasynan oqı alasyzdar.
***
«Aıqyn» gazeti de búgingi muqaba betine qýanyshty jańalyq shyǵarǵan. Basylymnyń jazýynsha, Qajymuqan batyrdyń erterekte, jas kezinde túsken tarıhı sýreti tabylǵan. «Qajymuqan atamyzdyń jas kezinde túsken sýreti tabyldy. Fotosýret Sankt-Peterbýrg Ortalyq memlekettik kınofotoqujattar arhıvde saqtalypty. Bul arhıvte 1850-2010 jyl aralyǵynda túsirilgen barlyǵy 568 956 fotoqujat bar. Fotosýretterdiń kópshiligin L.O.Bernshteın, K.K.Býlla, M.M.Gershman, P.S.Jýkov, S.L.Levıtskıı, S.A.Magazıner, N.A.Naýmenkov, P.A.Otsýp, V.P.Samoılov, D.M.Trahtenberg, B.V.Ýtkın, ıA.V.Shteınberg, N.P.ıAnov sekildi maıtalman fotograftar túsirgen»,-dep jazady basylym. Al, Qajymuqan babamyzdyń jas kezindegi tarıhı sýretin kim túsirgen jáne ol osy sýret balýannyń týǵan jylyna qatysty burynǵy derekterdi qalaı joqqa shyǵaryp otyrǵanyn bilgińiz kelse, «Aıqynnyń búgingi sanyndaǵy « Jas Qajymuqannyń sýreti tabyldy» degen taldamaly maqalasyn oqyńyz.
Gazet sondaı-aq densaýlyq saqtaý salasyndaǵy tyń jańalyqtady jaza kele, elimizde donor men aǵza aýystyrý baǵyty damyp kele jatqanyn jazady. «Mysaly, 2014 jyly Qazaqstanda aǵza aýystyrý boıynsha 242 operatsııa jasalǵan. Bul memlekettiń «Salamatty Qazaqstan» baǵdarlamasy aıasynda júzege asyrylýda. Osyǵan qarap-aq, medıtsına salasynyń kún sanap qaryshtap kele jatqanyn baıqaý qıyn emes»,-deıdi gazet tilshileri. «Aıqynnyń» habarlaýynsha, búginde qoǵamnyń «aǵza almastyrýǵa» degen kózqarasy burynǵymen salystyrǵanda áldeqaıda túzelgen. Sondaı-aq qaıtys bolǵan týysqanynyń aǵzasyn kezek kútip otyrǵandarǵa syılaýǵa ruqsatyn beretinder qatary kóbeıgen. Degenmen, kezek kútip otyrǵandar da az emes. 2014 jylǵy málimet boıynsha, bir jylda júrek aýystyrýǵa kezek kútkenderdiń sany 138 adamǵa jetedi eken. Bul týraly gazettiń búgingi sanyndaǵy «Aǵza aýystyrýǵa» kózqaras túzelip keledi» degen maqaladan oqı alasyzdar.
***
Al «Ekspress-K» gazeti búgin qylmys áleminde birge «jumys» istegen erli-zaıypty ekeý jaıly jazady. Gazettiń aqparatyna súıensek, erli-zaıyptylar Ekibastuz qalasynda buryn ózderi jumys istegen býkmerlik keńseni tonap, bes júz myń teńgeni qaltaǵa basǵan. Bul týraly gazettiń «Bonnı-bıkesh ı Klaıd-myrza» degen taqyryby tartymdy aqparatynan oqı alasyzdar.
