«Jánibek-Oral» avtokólik jolynyń nasharlyǵy reseılik qandastarymyzdy da alańdatyp otyr
- Qabıbolla Qabenuly, osy máseleni kóterýge ne sebep boldy?
- Men buǵan deıin de Batys Qazaqstan oblysynyń Bókeı Orda, Jánibek, Qaztalov aýdandaryna baratyn joldyń nasharlyǵyn aıtyp, Úkimet basshysynyń atyna saýal joldaǵan edim. Bul joly meniń atyma Reseıdiń Astrahan jáne Volgograd oblystarynyń turǵyndarynan birneshe hat keldi.
Sonyń ishinde Astrahan oblysyndaǵy qazaq qaýymdastyǵynyń músheleri:«Bizder, Reseı Federatsııasynyń Astrahan oblysyndaǵy qandas baýyrlaryńyz atynan úlken ótinishpen hat jazyp otyrmyz. Qazirgi Qazaqstannyń Batys Qazaqstan oblysy men Reseı Federatsııasynyń Astrahan oblysyn ejelden áleýmettik-ekonomıkalyq, mádenı jáne týysqandyq tyǵyz baılanysta» - deı kele, myna jaıttarǵa nazar aýdarypty.
Olardyń kóptegen týysqandary, quda-jekjattary Batys Qazaqstan oblysynda turady. Al balalary ben nemereleri Oral qalasyndaǵy joǵarǵy jáne arnaýly orta oqý oryndarynda oqıdy, árıne, Reseıde de oqý oryndary bar ǵoı. Reseıdegi qazaqtardyń maqsaty balalary Qazaqstanda oqyp, ózderiniń tilin, mádenıeti men salt-dástúrlerin umytpaı, ózderiniń qazaq ekenderin maqtanyshpen sezinip júrsin degen oı.
Buryn Odaq bolyp turǵan kezde temir jol arqyly Qazaqstannyń qaı qalasyna bolsa da qıyndyqsyz jetip turdy, al qazir Qazaqstan táýelsizdik alǵannan beri, ásirese, shekaralas aýdandarymen qatynas qıyndap ketti. Qazir olarǵa Batys Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy Oral qalasyna jetý úshin avtomobıl joldarymen 600 shaqyrym júrý kerek. Al Oral qalasyna barý úshin reseılikter Saıhyn arqyly júredi. Bókeı ordasy aýdany men Oral qalasynyń ortalyǵyndaǵy joldyń jaǵdaıy óte nashar, greıder, tek jazda, kún ashyqta júrýge bolady.
- Shamasy, sońǵy jyldary kórshiles oblystardyń aýdandary arasyndaǵy baılanys damı túsken-aý?
- Iá, joǵaryda aıtylǵandaı, reseılik qazaqtardyń balalary arasynda Oral qalasyna oqýǵa tilek bildirýshiler jyl sanap kóbeıe túsken. ıAǵnı, olar Oraldyń joǵarǵy oqý oryndarynda oqyǵylary keledi. Al ózderi Batys Qazaqstan oblysyndaǵy týma-týysqandarymen aralasyp turǵysy keledi. Biraq ta osynyń bárine Oral qalasyna deıingi jol qatynasynyń nasharlyǵy, ásirese, aýa raıynyń qolaısyz kezderi - kúz, qys, kóktem mezgilderinde 5-6 aı boıy jol qatynasynyń bolmaýy qıyn jaǵdaı týǵyzýda. Biz sózben aıtqanda, osy joldyń nasharlyǵynan týma-týys, aǵaıyndarmen baılanys jyl sanap sırep bara jatqan kórinedi.
Úlken aqsaqaldar jastary ulǵaıyp qalǵanyn aıta kelip, Qazaqstannan bilim alǵan balalary Qazaqstanda jumys istep, qyzdary qazaqqa turmysqa shyǵyp, balalary qazaqtan kelin alǵanyn qalaıtynyn da jasyrmaıdy.
Sonymen qatar, osy jol qatynasynyń áserinen taýar aıyrbasy da nasharlap ketti.
- Siz birneshe jyl Batys Qazaqstan oblysyn basqardyńyz, barlyq aýdandarynyń jaǵdaıyn jaqsy bilesiz, ásirese, shekaralas aýdandar men olardaǵy jol qatynasy Sizge jaqsy málim dep esepteımiz. Shekaralas aýdandaǵy turǵyndardyń usynystary qandaı eken?
- Olar bolashaqta osy Batys Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy Oral qalasy men Bókeı ordasy aýdanynyń aralyǵyndaǵy avtomobıl joldarynyń qatynasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri Kárim Másimov myrzanyń aldyna másele etip qoıyp, sheshýge yqpal etýimdi suraıdy.
Reseıden Qazaqstan shekarasyna deıin jol qatynasy jaqsy, ári qaraı Qazaqstandaǵy jol óte nashar ekenin jazǵan. Qandastarymyz: «Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty retinde Sizden Reseıde júrgen qandas baýyrlaryńyzdyń ótinishin eskerip, bizderdi qınap júrgen osynaý jol máselesine qol ushyn berip kómektesýińizdi ótinish etip suraımyz jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri K.Másimov myrza da bizdiń ótinishimizdi aıaqsyz qaldyrmaıdy dep senemiz»,- dep aıaqtalǵan hattyń sońyna 143 adam qol qoıǵan.
- Osy máselege qatysty taǵy qaı óńirden hat keldi?
- Sonymen qatar Volgograd oblysy, Pallasov mýnıtsıpaldy aýdanynyń ákimi N.N. Slepýha, Pallasov aýdandyq Dýmasynyń tóraǵasy R.A.Aqyshev, «Samal» Zavolje qazaqtary Volgograd aımaqtyq qoǵamdyq uıymynyń tóraǵasy J.N. Jolmuhanbetov menim atyma hat joldapty.
Onda Edildi jaǵalaı ornalasqan Reseıdiń Lenın, Sredneahtýbınsk, Bykov, Nıkolaev, Staropoltav jáne Pallasov aýdandary Batys Qazaqstan oblysymen, onyń ishinde Jánibek aýdanymen shektesetinin, bul óńirde erteden ekonomıkalyq, mádenı jáne týystyq baılanys qalyptasqanyn jazady. Reseıdiń atalǵan aýdandarynda qazir 60 myńnan astam qazaqtar turady. Reseılikter Prezıdent N.Nazarbaevtyń basshylyǵymen Qazaqstanda áleýmettik-ekonomıkalyq salada oń ózgerister bolyp jatqanyn baıqap otyrǵandaryn atap ótken.
Kórshiles eldiń turǵyndaryn Qazaqstandaǵy týystaryna jıi qarym-qatynas jasaý úshin «Jánibek-Oral» respýblıkalyq mańyzǵa ıe avtokólik jolynyń nasharlyǵy qatty alańdatyp otyr. Kúz ben kóktemde, qysqy merzimde sazdy jolmen júrý múmkin bolmaı qalady. Reseı jaǵynan Jánibek stantsııasyna deıin asfalt jol bar. Eki el Prezıdentteriniń kelisimderine sáıkes áleýmettik-ekonomıkalyq damýdy arttyrý úshin shekara-keden beketteriniń qyzmeti biraz ońtaılandyrylatyn boldy. Yntymaǵy jarasqan kórshiles aýdandardyń qatynasyna tek qana avtokólik joly kedergi keltirip turǵanyn jaza kelip, osy máseleniń Úkimet tarapynan sheshilýine yqpal etýin, ózderiniń ótinishin Qazaqstan basshylaryna jetkizýdi suraıdy.
- Siz Úkimet basshysyna joldaǵan saýalyńyzdy qalaı qorytyndyladyńyz?
- Astrahan jáne Volgograd oblystarynyń qazaq jerimen shektesetin aýdandarynda 200 myńnan astam qazaqtar turatynyn, olardyń atajurttaǵy baýyrlarymen tarıhı, týystyq baılanystary úzilmegenin atap óttim. Sondyqtan sol óńirdiń turǵyndaryna jáne Qazaqstan men Reseıdiń saýda-ekonomıkalyq áleýetin arttyratyn avtokólik jolynyń strategııalyq mańyzy zor ekenin jazdym. Búgingi tańda 520 shaqyrymdyq «Jánibek-Oral» avtokólik jolynyń tek qana 135 shaqyrymyna asfalt tóselgen. Qalǵany jaı qarajol. Qıyrshyq tas ta tóselmegen. Eń bolmasa «Jánibek-Oral» avtokólik jolyna qıyrshyq tas tóselýi úshin respýblıkalyq bıýdjetten qarjy bólý máselesin qarastyrýdy suradym. Óıtkeni bul jol óte mańyzdy. «Batys Qytaı - Batys Eýropa» kúrejolyna kelip qosylady. Úkimet basshysy oń jaýap beredi degen senimim bar.
