Jańa kelisim bosqyndar máselesin sheshe me?
London zańsyz mıgranttarǵa qarsy kúreste berilgisi joq. Ulybrıtanııa bosqyndardy deportatsııalaý týraly kelisimniń jańa nusqasyn daıyndap, Rýandamen ortaq mámilege keldi. Buǵan deıin Joǵarǵy sotta jeńilis taýyp, bosqyndardy Afrıka eline jibere almaǵan úkimet basshysy Rıshı Sýnak tótenshe jaǵdaı týraly zań arqyly Rýandany qaýipsiz memleket dep jarııalamaq, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi.
Kelisimniń jańartylǵan nusqasynda Ulybrıtanııadan Rýandaǵa jer aýdarylǵan zańsyz mıgranttar qýǵyn-súrginge ushyrap, kelgen eline qaıta jiberilmeıdi delingen. Dál osy másele Ulybrıtanııanyń Joǵarǵy sotyn qatty mazalaǵan bolatyn. Ol úsh apta buryn kelisim-sharttyń burynǵy nusqasyn zańsyz dep sanap, qabyldamaı tastaǵan edi. Endi másele sheshimin tapqan sııaqty. Osylaısha Brıtan bıligi La Mansh buǵazy arqyly rezeńke qaıyqpen keletinderge tosqaýyl qoıamyz dep bekinip otyr.
“Biz zańsyz adam tasymalymen aınalysatyn kontrabandalyq toptardyń bıznesin buǵattaımyz. Bosqyndardyń Rýandada qaýipsiz ómir súre alatynyna el úkimeti kepildik berip otyr”, - deıdi Ulybrıtanııanyń Іshki ister mınıstri Djeıms Kleverlı.
Saılaý jaqyndaǵan saıyn konservatorlardan maza qashty. Bılik partııasy elde zańdy júrgenderdiń de sanyn azaıtamyz dep halyqqa ýáde bergen bolatyn. Biraq statıstıka basqasha: bıyl 700 myńǵa jýyq ımmıgrant Ulybrıtanııaǵa taban tirep, rekord ornatqan. Olardyń kópshiligi Eýropalyq Odaq elderinen emes, Úndistan, Nıgerııa, Qytaı, Pákistannan kelgender. Aralarynda stýdentter men jumys babymen júrgender kóp. Bılik olarmen de kúresti kúsheıtkeli otyr.
“Biz Brıtan halqynyń jalaqysyn tómendetýge sebepshi bolyp júrgen zańdy mıgranttardyń da sanyn azaıtamyz. Bilikti mamandardy tartý úshin jumys berýshiler kelesi kóktemnen bastap, qyzmetkerlerine jylyna 38 700 sterlıng fýntyn tóleýi kerek bolady. Sondaı-aq stýdentterge otbasylaryn alyp kelýge tosqaýyl qoıamyz. Nátıjesinde keler jyly ótken jylmen salystyrǵanda mıgranttardyń sany shamamen 300 000-ǵa kemimek”, - deıdi Ulybrıtanııanyń Іshki ister mınıstri Djeıms Kleverlı.
Oppozıtsııa úkimetti aqshany dalaǵa shashyp jatyr dep aıyptady. Konservatorlar jańa kelisimdi búge-shúgesine deıin oqymady-mys. “Rýandaǵa tólenetin 140 mıllıon sterlıng fýntynyń esh qaıtarymy joq”, dedi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy.
“Biz jańa kelisimge sáıkes mıgranttardy jer aýdarǵannan keıin olardyń júrip-turýy men as-aýqaty úshin bes jyl tólep otyrýymyz kerek. Buǵan qosa, Rýandaǵa jiberilgen kez-kelgen adam qylmys jasaǵan jaǵdaıda elge qaıtarylýy múmkin. Bul aqparatty búgin mınıstrlerińiz rastady”, - deıdi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy Kır Starmer.
Basy daýǵa qalyp, bılikten qýylǵan burynǵy Іshki ister mınıstri Ulybrıtanııa parlamentiniń Qaýymdar palatasynda tóbe kórsetti. Sýella Bravermannyń pikirinshe, qaıyqtar toqtatylmasa, torıler halyqtyń nazarynan tys qalyp, saılaýda jeńiliske ushyraıdy.
“Joǵarǵy Sotta jeńilgennen keıin Premer-mınıstr tótenshe zań engizýge kelisti. Men onyń sheshimin quptaımyn. Biraq bul sheshim shyqqaly beri úsh apta ótti. Zań jobasyn áli kórgen joqpyz. Maǵan ony jarııalaý kúni jaqyn ekenin aıtty, biraq bizde ýaqyt az. Bul tótenshe zań jobasymen biz qazir tanysýymyz kerek”, - deıdi Brıtan parlamentiniń múshesi Sýella Braverman.
Joǵarǵy sottyń sheshimin joqqa shyǵaratyn tótenshe zań qabyldanǵan jaǵdaıda Parlament pen Sottyń arasynda buryn-sońdy bolmaǵan konstıtýtsııalyq teketires týýy múmkin. Úkimet eldiń eń myqty zańgerlerimen sottasyp júrgende saılaý ótetin kún de jaqyndap, torılerdiń aqyr aıaǵynda bılikten ketpesine kim kepil, deıdi sarapshylar.
