Jambyldaǵy sý tapshylyǵy: sharýalardyń shyǵyny qalaı sheshiledi
Spıker aldymen aımaqtyń Qyrǵyz Respýblıkasy tarapynan beriletin sýarmaly sýdyń barlyq lımıtin paıdalaný týraly áńgimeledi.
«23 maýsymda qol qoıylǵan sý berý kestesine sáıkes biz óz lımıtimizdi tolyqtaı aldyq. Biz buǵan maqsatty túrde bardyq.
Birinshiden, sýarmaly sýdyń bolatynyna senimdi bolǵanymyzdy aıta keteıin. Onyń ústine bıyl Qyrǵyz Alataýynda muzdaqtardan «shilde tasý» bolǵan joq. Jylda bul ýaqytta joǵarydan Kırov sý qoımasyna 15-18 tekshe metr sý túsip jatsa, bıyl bar-joǵy 1-1,5 tekshe metr sý kelip jatyr.
Ekinshiden, osyǵan súıene otyryp, egilgen aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn múmkindiginshe saqtap qalý kerek boldy. Sol úshin sýmen barynsha qamtamasyz ettik.
Úshinshiden bizdiń esepteýlerimizge sáıkes, Kırov sý qoımasyndaǵy sý qorynan 45 tekshe m/s berilgende 5 tamyzǵa deıin sý jetetin boldy. Bul óz kezeginde sharýa qojalyqtarynyń shyǵynyn barynsha azaıtýǵa múmkindik berdi. Óıtkeni 5 tamyzdan keıin kókónis-jemis jáne baqsha daqyldaryn jınaý naýqany bastalyp ketedi.
Tórtinshiden, júgeri men qant qyzylshasynan basqa daqyldardy sýarmaly sýmen qamtamasyz etý úshin biz Qyrǵyz Respýblıkasynyń aýmaǵynda drenajdyq arnalardy tazartý sharalaryn qabyldadyq. Budan búgingi kúnge 6-8 tekshe metr sý alynyp jatyr», - dep túsindirdi Jambyl oblysy ákiminiń orynbasary.
Ol syrtqy temperatýra 40 gradýstan joǵary bolǵan maýsym-shilde aılarynda sýdy únemdegende, egistik jerdiń 50 paıyzyna deıin shyǵyn bolatynyn jetkizdi.
«Sol sebepten bul jaǵdaıda qabyldanǵan sheshimder daqyldardy is júzinde saqtaýǵa múmkindik berdi. Búginde egis alqaptarynyń 10-15 paıyzyna shyǵyn keldi», - dedi Qanatbek Mádibek.
Onyń málimetine qaraǵanda, shyǵyndanǵan daqyldardyń negizgi úlesi Qordaı aýdanyna tıesili. Onda vegetatsııalyq kezeńniń basynan sý jetkizý ótinimnen 50 paıyzǵa tómen berilgen.
«Jalpy, oblys boıynsha sýarmaly sýdyń jetispeýshiligi men temperatýranyń qalyptan joǵary bolýyna baılanysty daqyldardyń shyǵyny 2022 jylmen salystyrǵanda 25-30 paıyzǵa tómen bolady dep josparlanǵan.
Qalyptasqan jaǵdaıdy eskere otyryp, shilde aıynyń ortasynda Premer-Mınıstrdiń tóraǵalyǵymen ótken keńeste biz óńirlik tótenshe jaǵdaı jarııalaý týraly másele kóterdik. Úkimet basshysynyń hattamalyq tapsyrmasyna sáıkes vedomstvoaralyq jumys toby quryldy. Top quramyna Aýyl sharýashylyǵy, Qarjy, Tótenshe jaǵdaılar mınıstrlikteriniń, Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń Sý resýrstary komıtetiniń, «Qazsýshar» Jambyl oblystyq fılıalynyń jáne jergilikti atqarýshy organdardyń ókilderi kirdi», - dedi aımaq basshysynyń orynbasary.
Jumys toby egis alqaptaryn aralap, jergilikti jaǵdaımen tanysqan. Sharýa qojalyqtarymen kezdesýler ótkizgen.
«Nátıjesinde Úkimetke óńirlik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaı jarııalaý jáne sharýa qojalyqtarynyń shyǵyndaryn óteýge qarjy bólý týraly usynys engizildi.
Búgingi tańda oblystyń alty aýdanynda – Qordaı, Merki, T.Rysqulov, Talas, Baızaq jáne Jambylda shyǵyndy anyqtaý boıynsha jumys toby quryldy. Sharýa qojalyqtaryna keltirilgen shyǵyn kólemi jaqyn kúnderi túpkilikti aıqyndalatyn bolady», - dep atap ótti spıker.
Qanatbek Mádibek sý tapshylyǵyn kezeń-kezeńimen sheshý maqsatynda Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligine osy jyly «Eýropalyq Qaıta Qurý jáne damý banki» jáne «Dúnıejúzilik qaıta qurý jáne damý bank» jelisi boıynsha jobalardy iske asyrýdy aıaqtaý, 2023 jyly 3 sý jańa qoıma salýǵa jobalyq-smetalyq qujattar ázirleý jáne 2024 jyly qurylysyn bastaý, Tasótkel sý qoımasyn rekonstrýktsııalaý týraly usynystar engizilgenin habarlady.
«Bul is-sharalar bolashaqta qosymsha 220 mln tekshe metr sý jınaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq «Jasórken» gıdrologııalyq beketin qalpyna keltirý jumystaryn bastaý jáne aıaqtaý óz kezeginde Talas ózeni arqyly keletin sý kólemin baqylaýǵa oń yqpal etedi», - dedi jaýapty maman.
Aıta keteıik, buǵan deıin Jambyl oblysyndaǵy sý daýy týraly, qyrǵyz sarapshylary qandaı sheshim usynǵanyn jazǵan bolatynbyz.