Jambyl Artyqbaev: Tomırıs qaı tilde sóılegen
«Tomırıs hanymǵa arnalǵan fılm shyqqan eken, áli tamashalaýdyń múmkindigi bolǵan joq, Qudaı buıyrtsa reti kelip qalar, kórermiz. Qalyń oqyrman qaýym fılmniń tili týraly daýlasyp jatyr, bul pikirtalas durys dep oılaımyn. Meniń osyǵan baılanysty oıyma kelgen bir suraq, Tomırıs qaı tilde sóılegen ?», dep jazady tarıhshy.
«Sizder sııaqty men de Tomırıs týraly alǵash ret Gerodottan oqydym. Gerodot Tomırısti skıf (túpnusqada -skýz) patshaıymy deıdi, tarıhshynyń túpnusqa jazbasynda patshaıymnyń aty Tomır delinedi. Keıin kele bul ataýdy rımdik tarıhshylar latyn tiline salyp Tomırıs qylyp ózgertkenge uqsaıdy. Pompeı Trog Tomırıs áńgimesin sıpattaı kele ony skýzdardyń ishinde massaget edi deıdi. Endi osy jerde bir qyzyq bastalady. Sizder tek Gerodotty oqysańyzdar, men got (get) tarıhshysy Iordandy da oqydym. Ol bizdiń zamanymyzdyń 550 jyldary ómir súrdi. Onyń «Gotica» serııasynan shyqqan «Getterdiń shyǵý tegi men dańqty isteri» degen kitaby bar. Bul ǵajap kitap skýz (skıf) jáne ǵundar týraly tamasha derekter beredi», - deıdi Jambyl Artyqbaev.
Onyń aıtýynsha, eń basty qyzyǵy Iordan Tomırdy «ózimizdiń arǵy zamandaǵy anamyz, patshaıymymyz» dep nemis tarıhymen baılanystyrǵan. Sonymen qatar, tarıhshy ǵundardyń uly qozǵalysy kezinde german-got taıpalary biri Attılamen odaqtasyp, biri Rım jaǵyna shyqqanyn, áıteýir Qara teńiz mańynan batysqa qaraı lyqsyp, búkil Eýropaǵa taraǵanyn da alǵa tartady.
«Iordannyń taǵy bir deregi – Kırdi jeńgen soń Tomır Qara teńiz jaǵalaýyna Tomy qalasyn saldy deıdi. Iordanǵa tápsir jasaǵandar ol qalany Qara teńizdiń batys jaǵalaýyndaǵy Konstantsa deıdi, al men osy qazirgi Azov qalasy emes pe eken dep oılaımyn. Sebebi Gerodot sııaqty Iordan da Kırmen massagetterdiń soǵysy parsylar (túrnusqada -Parfııa) Ámýdarııadan beri ótken soń, dalalyq alqapta boldy dep sıpattaıdy. Mine, Tomırıs hanym týraly osyndaı qyzyqty derekter az emes. Bul tulǵany tolyq ashyp kórsetý úshin nemistiń tarıhshy-etnograf ǵalymdarymen birlese jumys isteý kerek dep bilemin. Mádenıet mınıstrligi osy sharýany moıynǵa alyp, massaget tarıhyna qatysty zertteýlerdi Germanııa (Alman) jerinde jalǵastyrýǵa múmkindik berse bul sharýa nátıjeli bolar edi», - dep jazady Jambyl Artyqbaev.
