Jambyl oblysynda Rysqul Jylqyaıdarulynyń qabiri qorǵaýǵa alynbaı tur
TARAZ. KAZINFORM – Qazaqtyń birtýar perzenti, kórnekti qoǵam jáne memleket qaıratkeri Turar Rysqulovtyń ákesi Rysqul Jambyl oblysy Talas aýdanyndaǵy Seıilbek aýylynyń mańynda jerlengen. Alaıda, qaıratkerdiń ákesi jatqan qabir kúni búginge deıin ne memleket tarapynan, ne jergilikti bılik tarapypan qorǵaýǵa alynbaǵan.
«Rysqul Jylqyaıdarulynyń qabiri rasymen Seıilbek aýylynyń mańynda. Kezinde Rysqul Saımasaı bolysty óltirgen soń naǵashylaryna kelgen desedi. Qandaı jaǵdaımen bolsa da kelgeni, Seıilbek aýylynyń mańynan topyraq buıyrǵany ras. «Meni jerlegende qanjarym men kisenimdi ózimmen birge kómińder» dep ósıet aıtypty, jaryqtyq. Rysqul ómirden ozǵanda jergilikti turǵyndar amanatyn oryndap, qanjary men kisenin qosa kómgen eken», – deıdi Rysquldyń taǵdyry týraly Oıyq aýyldyq okrýgi ardagerler keńesiniń tóraǵasy Pantaı Rahmanberdıev.
Onyń aıtýynsha, erterekte Turar Rysqulov qasyna belgili adamdardy ertip, ákesiniń qabirine kelipti. Qabirdi qazdyrǵanda álgi qanjar men kisen shyǵypty. Turar kisendi qaıta kómip, qanjardy ózimen birge ala ketipti.
Belgili jazýshy Sherhan Murtaza da birneshe ret kelgen. 1999 jyly Parlament Májilisine depýtattyqqa kandıdat retinde Oıyq aýylyna kezdesý ótkizýge kelgende de Rysquldyń qabirine baryp, Quran baǵyshtaǵan. Aqsaqaldar sonda jazýshynyń qasynda qyzmet etip júrgen kórinedi.
«Qazir Rysqulǵa qatysty tarıhı derekterdi aıtatyn aqsaqaldar baqılyq bolǵan. Sol aqsaqaldardyń kózin kórgenderdiń ózi seksen jastan asyp otyr. Seıilbek aýylynda Sembek Beshtaev degen qarııa bar. Bul týraly bir bilse, sol aqsaqal biledi», – dedi ol bizge jol siltep.
Biz Pantaı qarııa nusqaǵan Sembek Beshtaev aqsaqalǵa da habarlasyp kórdik. Ókinishke qaraı, aqsaqal syrqattanyp qalǵandyqtan, ózimen tildesýge múmkindik bolmady.
Al Oıyq aýyldyq okrýginiń ákimi Qaırat Oshaqbaı osy kezge deıin qabirge asa mán bermegenin moıyndap, bul baǵyttaǵy jumystar aldaǵy ýaqytta josparlanatynyn jetkizdi. Aýyl qarttarynan surastyra kele, kezinde uzaq jyl Oıyq aýyldyq okrýgine ákim bolǵan, qazir Almaty qalasynda turatyn Dosmurat Shahzadaevpen de tildestik.
«1996 jyldary sol kezdegi Talas aýdany basshylarynyń tapsyrmasymen Rysqul Jylqyaıdarulynyń qabirin qorshap, belgi ornatqan bolatynbyz. Qabir basyna sol kezderi tanymal tulǵalar jıi baryp turatyn. Qazir de umyt qalmaǵan bolar dep oılaımyn. Sony eskerip, jergilikti basshylar tarapynan ony qorǵaýǵa alý týraly másele kóterilý kerek dep esepteımin», – dedi ol.
Aýyl turǵyndary Seıilbek aýylyndaǵy Shona Smahanuly atyndaǵy negizgi mektep dırektorynyń orynbasary Jánibek Turarov ta biraz derekterge qanyq ekendigin aıtyp, jón siltegen bolatyn. Ol da ómiriniń qıyn kezeńinde Rysqul Talas óńirindegi naǵashysy Dáýitbaıdy panalap kelgeni týraly derekti rastady.
«Qyzyl jebe» romanyn jazý barysynda Sherhan Murtaza Rysquldyń basyna jıi kelipti. Osydan 5-6 jyl buryn Túrkistan oblysynan Turar Rysqulovtyń bir top týysy kelip, Rysquldyń qabirine Quran baǵyshtap, qısaıǵan jerin túzetip, jańa belgi tas qoıyp ketti. Sol kezge deıin turǵan tasty mýzeıge qoıamyz dep ózderimen birge alyp ketti. Sol delegatsııanyń ishinde 90 jastan asqan aqsaqal, depýtattar, qoǵam belsendileri de boldy. Olar Talas óńirine, basshylaryna úlken alǵysyn aıtyp ketti», – dedi Jánibek Turarov.
Rysqul zıraty – qatardaǵy qorymnyń biri emes. Ony kórgisi keletinder, zertteıtinder qatary da az bolmasy anyq. Sondyqtan ony memleket qorǵaýyna alatyn ýaqyt ta áldeqashan jetken sekildi. Osy saýalmen Jambyl oblystyq Mádenıet jáne tilderdi damytý basqarmasyna qarasty tarıhı eskertkishterdi qorǵaý jáne qelpyna keltirý dırektsııasynyń dırektory Qýanysh Dáýrembekovke de qaıyrylǵan edik.
«Rysqul Jylqyaıdarulynyń atalǵan aýmaqta jatqany ras. Biraq, ol aýmaqtyń kólemi 20 gektardan kem emes. Sondyqtan onyń dál qaı jerinde jerlengenin anyqtaý qıyn. Naqty qaı jerde jatqany kórsetilip, dáleldense, zırat qundylyq retinde tizimge alynýy tıis. Sol kezde biz tarıhı qundylyq retinde qorǵaýǵa alamyz», – dep jaýap berdi ol.
Qazaqqa Turardaı tekti ul syılaǵan azamattyń basyna baryp Quran baǵyshtaıtyndar qatary áli de az emes. Sondyqtan qabir de qaraýsyz qalmaı, qorǵaýǵa alynar degen úmit joq emes.
