Jalǵan psıhologter kóbeıip ketti: Qalaı ajyratamyz
ASTANA. KAZINFORM — Sońǵy jyldary jalǵan psıhologter men koýchtar qoǵamnyń qyzý talqysyna tústi. Sapasyz qyzmet kórsetetin mamandardyń máselesi Prezıdenttiń de qulaǵyna jetken edi.
Memleket basshysy bıyl Býrabaıda ótken Ulttyq quryltaıda ózine jalǵan psıhologter men koýchtardyń ústinen jıi shaǵym túsip jatqanyn aıtty. Sol sebepti quqyq qorǵaý organdaryna jaǵdaıdy jiti baqylaýda ustaýyn tapsyrdy.
— Qazir jurtqa aqyl aıtyp, aqsha tabatyn jalǵan psıhologter men «koýchtar» kóbeıip ketti. Olarǵa senip, aldanyp qalǵandar kóp. Maǵan bul týraly kóptegen shaǵym túsip jatyr. Jaýapty organdar bul máseleni de nazarǵa alýǵa tıis, — dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Al mamandar kásibı psıhologterdi ajyratýdyń joly ońaı deıdi. Ol úshin ózińiz qabyldaýyna jazylǵan psıhologtiń dıplomyn suraýyńyz kerek. Bul týraly Jibek Joly arnasynyń «Búgin LIVE» baǵdarlamasyna suhbat bergen Gúlzat Asanova aıtyp berdi.
— Psıhologtiń qabyldaýyna barǵan kezde eń birinshi mamannan dıplomynyń bar-joǵyn suraý kerek. Jáne ol maman joǵary oqý ornyn bitirgennen keıin qandaı baǵytta ózin damytyp júr — sony suraý kerek. Sodan keıin qandaı odaqta nemese assotsıatsııada tirkelgeni jaıly bilip alyńyz. Sebebi mundaı arnaıy uıymdastyrylǵan qoǵamdarǵa kásibı deńgeıi joǵary mamandar múshelik etedi. Onda psıhologterdiń tájirıbesi men etıkasy da qadaǵalanady, — deıdi Psıhologter odaǵynyń tóraǵasy.
Baǵdarlama júrgizýshisi stýdııa qonaǵynan qazir nege psıhologter kóbeıip ketkenin surady. «Kásibı qazaqstandyq geshtalt» qaýymdastyǵynyń prezıdenti bul jaǵdaıdy suranys pen qysqa merzimdi kýrstardyń kóptigimen baılanystyrdy.
— Ózderińiz kórip otyrǵandaı, áleýmettik jelide kóptegen psıholog ózderin jarnamalap júr. Bul máseleni men ózim zerttedim. Qazirgi zamanda SMM mamandyǵy damyp bara jatyr. Olar áleýmettik medıa marketıng salasyn oqyp alyp, ózderi aqsha tabý úshin ózge salanyń mamandaryn damytyp, jarnamalaıdy. Al ol mamannyń bilimi bar ma, joq pa — oǵan qaramaıdy. Ekinshi — árıne, suranystyń kóp bolýy. Úshinshiden, qazirgi psıhologter qysqa merzimdi kýrstardy oqyp alady. 1,5 jyldyń ishinde psıholog bolyp shyǵasyń deıtin kýrstar qazir óte kóp. Negizi 2-3 jyldyń ishinde psıhologııaǵa qatysty teorııalyq materıaldar men kitaptardy oqyp alýǵa bolady. Biraq naǵyz maman 1,5 jyldyń ishinde daǵdyny qalyptastyra almaıdy. Oǵan keminde 3-4 jyl kerek, — deıdi Gúlzat Asanova.
Psıholog jas mamandardy qatań synǵa aldy.
— Qazirgi kóptegen jas psıhologtiń bazalyq daǵdylary óte tómen. Onyń bárine qazir kóptegen qysqa kýrstyń kóbeıip ketýi sebep. Nege psıhologter ondaı kýrstardy ótedi? Óıtkeni ondaı psıhologterdiń psıhologııa salasynda jumys isteıtin daǵdylary joq. Sol sebepten olar kýrs úıretýmen aınalysady, — deıdi ol.
Psıhologter odaǵynyń tóraǵasy bul máseleniń sheshý jolyna da toqtaldy.
— Biz osy naýryz aıynda Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligine kásibı standarttardyń joqtyǵy týraly hat joldaǵan edik. Óıtkeni qazirgi bolyp jatqan máselelerdiń sebebi de osy. Bizde salalyq-kvalıfıkatsııalyq qurylym joq. Belgili bir mamandy psıholog dep ataý úshin standartty qurylym bolýy kerek. Qazir osy másele boıynsha jumys toby quryldy. Olar osy qurylymdy daıyndaýdy bastady. Onda psıhologtiń boıynda qandaı daǵdy bolý kerektigi tolyq belgilenedi. Osy qurylym daıyn bolǵan soń biz kásibı standarttardy jasap shyǵaramyz. Jáne soǵan saı sertıfıkatsııalyq ortalyqtar ashý kerek. Al ortalyqtar táýelsiz bolý qajet, — deıdi maman.
Gúlzat Asanova el arasyndaǵy psıhologter týraly stereotıpterdiń jalǵan ekenin aıtady. Ol psıhologter men psıhıatrlardy shatastyryp almaý keregin eskertti.
— Adamdar psıhologtiń kómegine ishki dúnıeni nemese eki adamnyń ortasyndaǵy qarym-qatynasty damytý úshin de júgine alady. Olar psıhologııasy saý azamattar bolýy da múmkin. Adamdar psıhologqa tek qıyn jaǵdaıda keledi dep oılaıdy. Sol úshin psıhologııa men psıhıatrııany shatastyryp almaýymyz kerek, — deıdi «Kásibı qazaqstandyq geshtalt» qaýymdastyǵynyń prezıdenti.
Al psıholog Erjan Myrzabaev «psıholog» sózin qazaqshalap, «jantanýshy» dep ataý keregin aıtty.
— Adamdar psıhologqa barýdan qorqyp, qysylmaý kerek. Psıhologtarǵa «psıhtardy» emdeıtin emes, adamdarǵa psıhologııalyq turǵyda kómektesetin maman retinde qaraý kerek. Meniń oıymsha, kóp adamnyń psıhologterge qatysty stereotıpteri tildik erekshelikterge baılanysty týyndap jatyr. Mysaly, psıhologııa degen kezde eń birinshi «psıh» degen sóz estiledi de, adamdarda birden negatıv týyndaıdy. Negizi psıhologııanyń qazaqsha aýdarmasy — jan taný. Menińshe, qazaqı mentalıtetke negizdep osy sózdi qoldanysqa engizýimiz kerek. Qaıda bardyń degende «jantanýshyma baryp keldim» dep aıtsa jaqsy ǵoı. Mundaı jaǵdaıda jantanýshyǵa jyndylar barady degen uǵym oıǵa kelmeıdi, — deıdi ol.
«Búgin LIVE» baǵdarlamasyna onlaın baılanysqa shyǵyp, pikir bildirgen maman óziniń AQSh-ta jınaǵan tájirıbesimen bólisti.
— Men bıyl AQSh-tyń Vashıngton qalasynda ótken Halyqaralyq psıhologter konferentsııasyna qatystym. Ol jerdegi krıterıılerge sáıkes olar psıhologterdi lıtsenzııalaýdy mindettegen. AQSh-ta tek dıplom bolýy jetkiliksiz. Onda árbir shtattyń arnaıy mekemeleri kásibı psıhologterge lıtsenzııa beredi. Jáne sol lıtsenzııany ustap turý úshin de jyl saıyn 60-72-100-240 saǵattyq biliktilikti arttyrý kýrstarynan ótýi talap etiledi. Mysaly, psıhologterge belgili bir forýmǵa qatyssańyz, sizge 8 biliktilikti arttyrý saǵatyn qosyp beremiz deıdi. Olar túrli forýmdarǵa qatysyp, biliktilikti arttyrý saǵatyn 72-ge tolyqtyrady. Soǵan sáıkes olardyń lıtsenzııalary da uzartylyp otyrady. Nátıjesinde mamandar 20 jyl buryn alǵan dıplomymen qalyp qoımaı, júıeli túrde ózin damytyp, jetildirip otyrady, — deıdi psıholog.
Buǵan deıin psıholog lýdomannyń jaqyndary tarapynan jiberiletin eń úlken qatelik týraly aıtqanyn jazdyq.