ıÝNISEF qyzylshanyń jahandyq jaıylýyna alańdaýly
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń aptalyq epıdemıologııalyq esebi men Aýrýlardyń aldyn alý jáne baqylaý ortalyǵynyń (CDC) aýrý men ólim-jitim týraly apta saıynǵy esebinde 2017 jyly qyzylsha aýrýlarynyń kúrt artýy birqatar elderde tirkelgeni aıtyldy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
Baıandamada sońǵy 17 jylda qyzylshamen aýyrý úrdisin baǵalaý tanystyrylǵan. Esep 2000 jyldan beri qyzylshaǵa qarsy ımmýndaýdyń arqasynda 21 mıllıonnan astam adamnyń aman qalǵanyn kórsetti. Degenmen 2016 jyldan bastap álem boıynsha qyzylsha tirkelgen jaǵdaılardyń sany 30 paıyzdan asty. Vaktsına salýdaǵy kemshilikterdiń sebebinen qyzylsha ár aımaqta shyǵa bastaǵan. Byltyr 110 000-ǵy jýyq adam osy aýrýdan kóz jumǵan.
QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimeti boıynsha, 2017 jyly balalarǵa vaktsına salý men qaıta vaktsına salý jumysy 98%-ǵa oryndalǵan. 2018 jyldyń barlyq aıynda qyzylsha juqtyrǵan 98 adam tirkelgen. Onyń 81-i (87%) 14 jasqa deıingi balalar.
«Sońǵy onjyldyqta Qazaqstandaǵy ımmýndaý baǵdarlamalarynyń tabysyna qaramastan, onyń deńgeıi tómendep barady. Ári ımmýndaý isi qala men aýylda birkelki emes. Jalpy, Eýropa aımaǵyndaǵy elderde ımmýndaý problemalarynyń saıası mindettemesi men densaýlyq saqtaý júıesi álsiz, basqarýy nashar. Sondaı-aq, ásirese kirisi orta deńgeıdegi elderde ulttyq ımmýndaý baǵdarlamasynyń qarjylyq turaqtylyǵyna alańdaýshylyq bar», - dedi BUU-nyń Qazaqstandaǵy Balalar qorynyń densaýlyq saqtaý jáne tamaqtaný baǵdarlamalarynyń úılestirýshisi Qanat Suhanberdıev.
Qyzylshamen aýyratyndardyń kúrt artýyna jaýap retinde densaýlyq saqtaý organdary ımmýndaý júıelerine turaqty ınvestıtsııalardy tartady. Sondaı-aq kúndelikti vaktsınalaý qyzmetterin kúsheıtýge baǵyttalǵan sharalardy qolǵa almaq. Bul sharalar eń kedeı topqa, sonyń ishinde qaqtyǵystar men qonys aýdarýdan zardap shekken adamdarǵa jetýi kerek.
Densaýlyq saqtaý organdary, ımmýndaý jumysy úshin keń kólemdegi qoǵamdyq qoldaýǵa shaqyrady. Sonymen birge vaktsınalaýǵa qatysty sheshim qabyldaı almaý men jalǵan aqparat taratýdan aýlaq bolýdy suraıdy.
DDU men CDC-nyń ortaq jarııalanymy «Álem boıynsha qyzylsha aımaǵyn joıý isindegi progress - 2000-2017» baıandamasy DDU aptalyq epıdemıologııalyq esebi men Aýrýlardyń aldyn alý jáne baqylaý ortalyǵynyń (CDC) aýrý men ólim-jitim týraly apta saıynǵy esebinde jarııalandy.
2001 jyly qolǵa alynǵan qyzylsha men qyzamyqty joıý jónindegi bastamany (M&RI) Amerıkanyń Qyzyl Krest qoǵamy, BUU qory, CDC, ıÝNISEF pen DDU basqarady. M&RI qyzylshadan adam ólmeıtinin nemese qyzamyq sındromymen týylmaǵanyn, sondaı-aq 2020 jylǵa deıin keminde bes DDU óńirlerinde qyzylsha men qyzamyqtyń joıylýyna qarsy jahandyq vaktsınatsııa josparyn oryndaýǵa talpynady.
Qyzylshany joıý osy aımaqta nemese basqa geografııalyq aımaqta 12 aıdan astam ýaqyt boıy qyzylsha vırýsynyń endemıkalyq túrde berilmeıtini arqyly sıpattalady. Kersinshe, eger vırýs qaıta kelse, jyl boıy ony adamdardyń juqtyrýy úzdiksiz jalǵassa, ol el qyzylshadan qutylǵan elge jatpaıdy.
