ıÝNESKO-nyń Muzdyqtardy zertteý ortalyǵy Qazaqstanda jumysyn jalǵastyrady
ASTANA. KAZINFORM — Májilis depýtattary Qazaqstanda ıÝNESKO aıasyndaǵy 2-sanatty ortalyq retinde Ortalyq Azııa óńirlik glıatsıologııa ortalyǵynyń mártebesin qaıta jalǵastyrý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalady.
Bul qujat 2012 jylǵy 29 mamyrda Qazaqstan Úkimeti men ıÝNESKO arasyndaǵy kelisim negizinde qurylǵan Ortalyq Azııa óńirlik glıatsıologııalyq ortalyǵynyń mártebesin qaıta jalǵastyrýǵa múmkindik beredi. Atalǵan kelisim 2017 jyly alty jyl merzimge ratıfıkatsııalanǵan edi.
— Ortalyq qyzmetiniń tıimdiligin 2023 jyly ıÝNESKO aýdıti rastady. Sarapshylar onyń Ortalyq Azııadaǵy ıÝNESKO aıasyndaǵy jumys isteıtin jalǵyz mamandandyrylǵan glıatsıologııalyq ortalyq retinde «erekshe mártebesi bar» dep atap ótti. Bul Ortalyq sý qaýipsizdigi salasynda Ortalyq Azııadaǵy ǵylymı jetistikterdiń deńgeıin arttyrýǵa yqpal etedi, — dedi QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstriniń mindetin atqarýshy Gúlzat Kóbenova Májilistiń jalpy otyrysynda.
Ortalyqtyń bıik taýly stantsııalary kópjyldyq monıtorıng júrgizip, jahandyq monıtorıng júıelerine derekterdi berýde sheshýshi ról atqarady.
Atap aıtqanda, negizinen úsh bıik taýly stantsııada baqylaý júrgiziledi: «Tuıyqsý muzdyǵy», Úlken Almaty kóliniń aımaǵy jáne «Jýsaly-Kezen» stantsııasy. Onda jyl boıy gıdrometeorologııalyq parametrler, muzdyq massasynyń balansy, qar jamylǵysy, muzdyq kólderi, tabıǵı qaýipti protsester jáne kópjyldyq toń monıtorıngi júrgiziledi.
— Alynǵan derekter Muzdyqtardy álemdik baqylaý qyzmetine (WGMS, Shveıtsarııa) beriledi jáne Klımattyń ózgerýi jónindegi úkimetaralyq sarapshylar tobynyń (IPCC) baıandamalarynda paıdalanylady. Jalpy Ortalyq álemniń 9 elinde 21 uıymmen áriptestik ornatty. Sondaı-aq, Ortalyq salalyq memlekettik organdardy muzdyqtardyń, qar jamylǵysynyń jaı-kúıi jáne Syrdarııa, Ámýdarııa, Іle jáne Shý–Talas ózenderi basseınderinde aǵynnyń qalyptasýy jónindegi derektermen jáne eseptermen qamtamasyz etedi, — dedi mınıstrlik ókili.
Osylaısha, Ortalyq Azııa óńirlik glıatsıologııalyq ortalyǵyna 8 jyl merzimge 2-sanattaǵy ortalyq mártebesi beriledi. Bul ortalyq óńirdiń glıatsıologııasy men sý resýrstaryn ǵylymı turǵyda zertteý, bilim berý jáne úılestirý qyzmetin jalǵastyrady.
Kelisim aıasynda Qazaqstan Úkimetiniń, ıÝNESKO-nyń jáne óńir memleketteriniń ókilderin qamtıtyn Basqarýshylar keńesi qurylmaq. Qazaqstan ortalyq jumysyn jyl saıyn keminde 414 mln teńge kóleminde qarjymen, sondaı-aq ǵımaratpen, qajetti jabdyqtarmen jáne ákimshilik qoldaýmen qamtamasyz etedi.
Budan bólek, kelisim halyqaralyq sarapshylar qatysatyn birlesken jobalar, semınarlar men oqytý baǵdarlamalaryn ótkizýge jol ashady. Sondaı-aq ǵylymı derekterdi ashyq almasýǵa jáne muzdyqtardy monıtorıngileý jáne saqtaý salasynda zamanaýı tehnologııalardy ilgeriletýge múmkindik týady.
Aıta keteıik, bıyl sý salasynyń 800-den astam mamany biliktiligin arttyrdy.