Vladımır Zelenskıı AQSh-pen sırek kezdesetin mıneraldar jónindegi kelisimdi qabyldamady

ASTANA. KAZINFORM —  Ýkraına prezıdenti AQSh tarapynan kez kelgen paıdaly qazbalardy óndirý máselesi eldiń qaýipsizdik kepildikterimen baılanysty bolýy kerek ekenin málimdedi, dep habarlaıdy Euronews. 

Juma kúni Mıýnhendegi qaýipsizdik konferentsııasy aıasynda Vladımır Zelenskıı men AQSh vıtse-prezıdenti Djeı Dı Vens arasyndaǵy kelissózderdiń negizgi bóligi bolǵan bul usynys naqty qaýipsizdik kepildikterin qarastyrmaǵan, dep málimdedi aty-jóni jarııalanbaǵan ýkraınalyq sheneýnikter.

Zelenskııdiń kelisimge qol qoımaý týraly sheshimin, eń bolmaǵanda qazirgi ýaqytta, Aq úıdiń joǵary laýazymdy sheneýnigi «alǵyrlyqtan ada qadam» dep atady.

- Men mınıstrlerge bul kelisimge qol qoıýǵa ruqsat bergen joqpyn, óıtkeni meniń oıymsha, ol bizdi jáne bizdiń múddelerimizdi qorǵaýǵa daıyn emes, - dedi Zelenskıı senbi kúni Mıýnhende The Associated Press agenttigine.

Usynys AQSh-tyń Ýkraınaǵa Baıden ákimshiligi tarapynan buryn kórsetilgen qoldaý úshin «ótemaqy» retinde jáne bolashaq kómekke tólem retinde sırek kezdesetin mıneraldardy qalaı paıdalana alatynyna qatysty boldy, dep málimdedi qazirgi jáne burynǵy joǵary laýazymdy ýkraınalyq sheneýnikter aty-jónderin atamaý shartymen.

Ýkraına aeroǵarysh, qorǵanys jáne ıadrolyq ónerkásipte qoldanylatyn strategııalyq mańyzdy mıneraldardyń úlken qorynyń ıesi. Tramp ákimshiligi olarǵa qoljetkizýge múddeli ekenin málimdep, bul Qytaıǵa táýeldilikti azaıtýǵa kómektesetinin atap ótti. Alaıda Zelenskıı bul resýrstardy ıgerýdi Ýkraınaǵa qaýipsizdik kepildikterin berý máselesimen baılanystyrdy.

- Men úshin kez kelgen qaýipsizdik kepildikteri men kez kelgen ınvestıtsııalar arasyndaǵy baılanys óte mańyzdy, - dedi Ýkraına prezıdenti.

Aq úıdiń Ulttyq qaýipsizdik keńesiniń baspasóz hatshysy Braıan Hıýz bul usynysty naqty rastaýdan bas tartty, biraq óz málimdemesinde «prezıdent Zelenskıı Tramp ákimshiligi Ýkraınaǵa usynyp otyrǵan tamasha múmkindikti durys baǵalamaı otyr» dedi.

Tramp ákimshiligi Ýkraınaǵa qosymsha amerıkalyq kómekti jiberýden sharshady, jáne Hıýzdyń aıtýynsha, mıneraldyq resýrstar jónindegi kelisim AQSh salyq tóleýshilerine Kıevke jiberilgen qarajatty «qaıtarýǵa» múmkindik beredi, sonymen birge Ýkraınanyń ekonomıkasyn damytýǵa yqpal etedi.

Hıýz sondaı-aq Aq úı «AQSh-pen tyǵyz ekonomıkalyq baılanys bolashaq agressııadan eń jaqsy qorǵanys bolatynyn jáne turaqty beıbitshiliktiń ajyramas bóligi sanalady» dep esepteıtinin aıtty.

- Muny AQSh moıyndaıdy, orystar moıyndaıdy, jáne ýkraındar da moıyndaýy kerek, - dep qosty ol.

Buǵan deıin Aq úı Kıevtiń Vashıngtonǵa kórsetilgen «300 mıllıard dollarǵa jýyq» kómekti «ótep berýin» qamtamasyz etý nıeti bar ekenin málimdegen bolatyn.

Joǵary laýazymdy sheneýniktiń aıtýynsha, Mıýnhendegi kelissózder barysynda amerıkalyq resmı tulǵalar kommertsııalyq kózqarasty ustanyp, negizinen paıdaly qazbalardy barlaý erekshelikteri men Ýkraınamen yqtımal áriptestik qurý máselesine nazar aýdarǵan.

-   Bul otarshyldyq sıpattaǵy kelisim, jáne Zelenskıı oǵan qol qoıa almaıdy, - dep málimdedi burynǵy joǵary laýazymdy sheneýnik.

Ýkraınadaǵy ken oryndarynyń áleýetti quny ázirge talqylanǵan joq. Belgili málimetterge sáıkes, Mendeleevtiń perıodtyq júıesindegi 118 hımııalyq elementtiń 92-si Ýkraına ken oryndarynda kezdesedi. Eldegi barlyq metall qorynyń 42%-y qazirgi ýaqytta okkýpatsııalanǵan aýmaqtarda ornalasqan. 2022 jyly BUU Ýkraınada ýran (2,3%), kobalt, lıtıı, grafıt jáne basqa da mańyzdy elementterdi qosa alǵanda, álemdik «strategııalyq mańyzdy elementterdiń» 5%-y bar ekenin málimdegen.

Eske salsaq Mıýnhen qaýipsizdik konferentsııasynda qandaı máseleler talqylanǵany týraly jazǵan edik.