Valıýtanyń álsireýine yqpal etken faktorlar: ınflıatsııa, saýda balansy men ımport
ASTANA. KAZINFORM — Ulttyq banktiń tóraǵasy Tımýr Súleımenov ınflıatsııanyń ósýine áser etip otyrǵan negizgi faktorlardy atady.
— Halyqaralyq valıýta qorynyń boljamy boıynsha álemdik ekonomıka 2025 jyly 3,2 paıyzǵa ósedi. Qazaqstannyń negizgi saýda-seriktesteri — Eýropa odaǵynda ekonomıka 1,2 paıyzǵa, Qytaıda — 4,8 paıyzǵa jáne Reseıde 0,9 paıyzǵa ósýi yqtımal. Syrtqy syn-qaterlerge qaramastan, Qazaqstannyń ekonomıkasy turaqty ósim kórsetip otyr. Bıylǵy 9 aıdyń qorytyndysy boıynsha jalpy ishki ónim 6,3 paıyzǵa ulǵaıdy. Eń joǵary ósim kólik salasynda, qurylysta, taý-ken ónerkásibinde, saýdada jáne óńdeý ónerkásibinde baıqalyp otyr, — dedi Tımýr Súleımenov Májilistiń jalpy otyrysynda.
Onyń aıtýynsha, ekonomıkalyq ósim fıskaldyq jáne kvazıfıskaldyq yntalandyrý jáne joǵary ınvestıtsııalyq suranys negizinde qalyptasyp keledi. Osynyń arqasynda jalpy suranysta aıtarlyqtaı ósim baıqaldy. Otandyq taýarlar men qyzmetterdiń usynysy suranystyń ósýin qamtamasyz ete almaı jatyr. Bul ınflıatsııalyq jaǵdaı týǵyzady jáne ımportqa suranysty arttyrady.
— Osylaısha, qyrkúıekte jalpy jyldyq ınflıatsııa 12,9 paıyz boldy. Azyq-túlik taýarlarynyń baǵasy — 12,7 paıyzǵa, azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlar — 10,8 paıyzǵa, aqyly qyzmetter 15,3 paıyzǵa artty. Aılyq ınflıatsııa men onyń turaqty bóligi de jedeldedi. Atap aıtqanda, baǵa qysymynyń kúsheıýi ishki jáne syrtqy faktorlardyń áserinen qalyptasty. Іshki faktorlarǵa — ishki suranystyń aıtarlyqtaı artýy, belsendi tutynýshylyq kredıtteý, kommýnaldyq qyzmetterge tarıfterdiń jáne janar-jaǵarmaı baǵasynyń ósýi jatady.
Syrtqy faktorlarǵa — azyq-túlikke álemdik baǵanyń ósýi, kórshiles Reseıdegi joǵary ınflıatsııa men rýbldiń nyǵaıýy, sondaı-aq álemdegi saýda shekteýlerinen týyndaǵan belgisizdik jatady. Osy faktorlar aıasynda ınflıatsııa qańtardaǵy 8,9 paıyzdan qyrkúıekte 12,9 paıyzǵa deıin ósti, — dedi UB basshysy.
Onyń sózine qaraǵanda, ınflıatsııanyń joǵary deńgeıi, saýda balansy profıtsıtiniń tómendeýi jáne ımportqa suranystyń artýy ulttyq valıýtanyń álsireýine de yqpal etti. Osyǵan baılanysty, Ulttyq bank makroekonomıkalyq balansty qalpyna keltirý jáne ınflıatsııany baqylaýdan shyǵarmaý maqsatynda 10 qazanda bazalyq mólsherlemeni 18 paıyzǵa deıin kóterdi.