Valve Corporation, Apple, Temu: sheteldik ınternet-platformalar Qazaqstan bıýdjetine 118,4 mlrd teńge tóledi
ASTANA. KAZINFORM – QR Qarjy mınıstrliginiń Memlekettik kirister komıteti tsıfrlyq qyzmetter salyǵy engizilgeli beri sheteldik ınternet-kompanııalar Qazaqstan bıýdjetine jalpy 118,4 mlrd teńge aýdarǵanyn habarlady.
«Google salyǵy» degen ne?
2022 jylǵy 1 qańtardan bastap Qazaqstanda qazaqstandyq paıdalanýshylarǵa elektrondyq qyzmetter kórsetetin nemese ınternet arqyly taýar satatyn sheteldik kompanııalardy salyq salý tetigi qoldanylyp jatyr. Bul tetik tutynýshymen tikeleı jumys isteıtin jahandyq onlaın-platformalarǵa (B2C formaty) qatysty. Mundaı kompanııalar Qazaqstanda tirkelýge jáne qosylǵan qun salyǵyn (QQS) 12% mólsherlememen tóleýge mindetti. Bul shara otandyq jáne sheteldik tsıfrlyq qyzmetter jetkizýshileri úshin ádil básekelestik ortasyn qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
Tirkelgen kompanııalar
Búgingi kúni Qazaqstanda 118 sheteldik rezıdent emes kompanııa esepke qoıylǵan, olardyń qatarynda álemniń iri platformalary bar.
2025 jyly taǵy 20 kompanııa qosyldy, olardyń ishinde:
· Chess.com – shahmat áýesqoılaryna arnalǵan halyqaralyq platforma;
· OpenAI, L.L.C. – ChatGPT servısiniń ázirleýshisi;
· Canva Pty Ltd. – onlaın-dızaın platformasy;
· Microsoft Ireland Operations Limited – Microsoft kompanııasynyń bólimshesi;
· Canyon Bicycles GmbH – kásibı velosıped óndirýshisi.
Ekonomıkaǵa úlesi
Salyq qoldanylǵannan beri sheteldik tsıfrlyq kompanııalar jalpy 118,4 mlrd teńge tóledi, sonyń 48,6 mlrd teńgesi 2025 jyly tústi. Bul ótken jyldyń osyndaı kezeńimen salystyrǵanda 20 mlrd teńgege kóp.
2025 jylǵy eń iri QQS tóleýshiler:
· Valve Corporation – 8,6 mlrd ₸;
· Apple – 8 mlrd ₸;
· Temu – 6,2 mlrd ₸.
Halyqaralyq tájirıbe
Uqsas tsıfrlyq qyzmet salyqtary kóptegen damyǵan elde qoldanylady:
· EO — biryńǵaı e-VAT júıesi;
· Ulybrıtanııa, Úndistan, Kanada — arnaıy tsıfrlyq salyqtar;
· Avstralııa, Japonııa, Sıngapýr — sheteldik kompanııalarǵa arnalǵan jeńildetilgen onlaın-tirkeý.
Qazaqstannyń modeli EYDU usynymdaryna jáne jahandyq úzdik tájirıbege tolyq sáıkes keledi.
Kórshilerdiń tájirıbesi
· Ózbekstan – 2020 jyldan beri sheteldik tsıfrlyq qyzmet jetkizýshilerden 12% QQS alady;
· Qyrǵyzstan – 2022 jyldan bastap uqsas rejımdi engizd;
· Reseı – 2024 jyldan rezıdent emes kompanııalardyń tsıfrlyq servısterine 18% QQS belgiledi.
Osylaısha, óńir elderi tsıfrlyq ekonomıkanyń shynaıylyǵyna beıimdelip, salyq ádildigin qamtamasyz etý jáne ulttyq múddelerdi qorǵaý baǵytynda belsendi sharalar qabyldap jatyr.
Qazaqstan úshin mańyzy
«Tsıfrlyq QQS» engizý Qazaqstanǵa tsıfrlyq salany tıimdi retteıtin elder qataryna qosylýǵa múmkindik berdi. Bul sheshim bıýdjet túsimderin ulǵaıtty, sheteldik kompanııalardyń qyzmetin ashyq etti jáne qazaqstandyq ІT-kásiporyndar úshin básekelestik jaǵdaılaryn teńestirdi.
Aıta keteıik, salyq bereshegi 5,8 mln teńgeden aspaıtyn kásipkerler tólem merzimin kepilsiz ózgerte alady.