Uıqynyń qanbaýy adam ómirin qysqartady – ǵalym

ALMATY. KAZINFORM – 1 naýryzdan bastap Qazaqstan biryńǵaı ýaqyt beldeýine kóshedi. Osyǵan baılanysty kópshilik arasynda túrli saýal týyndaǵany da jasyryn emes. Alaıda, ǵalymdar quptap otyr. Birinshi paıdasy túngi uıqy tabıǵı ýaqytqa jaqyndaıdy. Sonyń arqasynda tynyǵý ýaqyty bir saǵatqa uzarady. Bul týraly agenttik tilshisine Astrolog, etnograf-ǵalym Bolat Bopaıuly aıtty. 

Ǵalymnyń sózinshe, buryn ýaqyt - ár beldeýge, ár óńirge, ár aımaqqa túsiretin kún sáýlesimen eseptelgen. 

«Baǵzy zamanda saǵat bolmaǵan, ýaqytty «mama aǵashpen» (jylqy baılaıtyn aǵash qazyq), adam óz kóleńkesimen nemese aspan arqyly bilgen. Mysaly, «tal tús», «tań alaý», «qyzyl ińir». Kesh toqsan toǵyz túlep batady, tań toqsan toǵyz túlep atady. Tún de solaı. Adamdar soǵan qarap-aq ýaqytty bilgen.

Qazaqta eki ýaqyt esebi bar. Shámshııa – kún jáne Qamarııa- aı. Bizde aı esebimen júrgen. Óıtkeni, aspandaǵy aıdyń tolýy, qarańǵyly jáne jaryǵymen saǵat ýaqytyn eseptep, bilip otyrǵan», - deıdi Bolat Bopaıuly.

Ǵalym kóktemniń alǵashqy kúninde jergilikti ýaqytty 1 saǵatqa artqa jyljytý óte durys sheshim dep esepteıdi.

«Tańǵy saǵat 4 pen 7-ge deıingi aralyqta aýa tazarady. Osy ýaqytta adam aǵzasy kúni boıyna kúsh jınap alady. Keshki saǵat 22:00-den keıin uıqynyń kezeńi bastalady. Eger uıyqtamaıtyn bolsańyz, uıqy menen uıqysyzdyq kádimgideı soǵysady. Uıqyny uıqysyzdyq jeńetin bolsa, ımýnıtet, as qorytý joldary, oılaý júıesi, estý qabileti, kórý, dene qýaty álsireıdi. Sodan, adam ómiri qysqarady, jazylmaıtyn aýrýǵa shaldyǵýy múmkin. Sondyqtan bir saǵat artqa shegerý durys. Bir saǵat uıqy, 24 saǵatqa kúsh qýat beredi», - deıdi Bolat Bopaıuly.