Ustazdyń eńbegi shákirtteriniń jetistikterimen baǵalanady – Almaty oblysynyń úzdik muǵalimi
Búgingi kúni mekteptiń qaı-qaısysyna barsańyz da synyp jetekshisinen bastap, pán muǵalimderine deıin negizinen áıel adamdar beredi. Tipti dene shynyqtyrý sabaǵyn da júrgizip jatady. Bilim ordalarynda er muǵalimderdiń qatary nege sırep ketti? QazAqparattyń osyndaı saýalyna ustazdar kúni arnaıy suhbat bergen úzdik pedagog jaýap berdi. Ol - Almaty oblysy Jambyl aýdany Uzynaǵash aýylyndaǵy №1 orta mektep-lıtseıiniń matematıka páni muǵalimi Taqylbek Aıtqajyuly. Pedagog-zertteýshi, matematıka ǵylymdarynyń magıstri. 14 jyldyq eńbek ótili bar.
– Taqylbek Aıtqajyuly, muǵalimdik mamandyqqa jaıdan jaı kele salmaǵanyńyz anyq, bul salany tańdaýyńyzdyń sebebi nede?
– Ustazdyq - eń kıeli mamandyq, eńbektegen baladan eńkeıgen qarııaǵa deıin ustazdan tálim alyp, oń solyn tanyp, ómirde óz joldaryn tabady. Ustaz bolý meniń bala armanym, men alǵash mektep tabaldyryǵyn attaǵannan bastap ustazdaryma erkeshe qurmetpen qaradym, álemde ustazdan bilimdi, ustazdan ulaǵatty jan joqtaı kórinetin. Joǵary synypqa kóship, mamandyq tańdaýǵa kelgende men basqa synyptastarym sekildi qandaı mamandyq tańdaımyn dep bas qatyrmadym. Birden uzstazdyq jolyn tańdadym. El erteńi jas urpaqqa sapaly bilim men sanaly tárbıe júrgizý men úshin úlken abyroı ári úlken jaýapkershilik.
– Ustaz eńbegi shákirtimen baǵalanady, maqtan tutatyn oqýshylaryńyz bar ma?
– Árıne, árbir ustazdyń eńbegi onyń shákirtteriniń jetken jetistikterimen baǵalanady. Men ustazdyq etken 14 jyl ishinde talaı shákirtterim túrli aýdandyq, oblystyq, respýblıkalyq baıqaýlar men olımpıadalardan júldeli oryndardan kórinip júr. Ár jylǵy 11 synyp túlekteri UBT –ten oıdaǵydaı nátıje kórsetip keledi. Shákirtterimniń árbir jetistigi jumysyma úlken serpilis ákeledi.
– HH ǵasyr jáne HHІ ǵasyr ustazdarynyń aıyrmashylyǵy bar ma?
– Aıyrmashylyq jer men kókteı dep aıta alamyn. Ár dáýirdiń óz kóshi bolady. Álem sát saıyn ózgerip, aqparat aǵyny tolassyz jańalanyp turatyn HHІ ǵasyrda ustazdar básekege qabiletti, shyǵarmashyl jáne úzdiksiz izdeniste bolǵanda ǵana zaman aǵymyna ilese alady. Al HH ǵasyrda ustazdar bilimi jaǵynan qazirgi ustazdarymyzdan kem túsedi dep aıta almaımyn.
– Qazir jasyratyny joq, ata-analar balalaryn qosymsha kýrstarǵa beredi. Ásirese, 10-11 synyp oqýshylary UBT-te joǵary bal alý úshin qyrýar qarjy tólep barady. Sonda mekteptegi bilim tómen be, álde balanyń túsinip alýyna ýaqyt jetpeı me?
– Qosymsha kýrstarǵa balalar ózderiniń jeke qyzǵýshylyqtaryn damytý maqsatynda qatysady. 10-11 synyp túlekteriniń UBT-ten joǵary ball jınaý úshin túrli ortalyqtarǵa baratynyn joqqa shyǵarmaımyn. Bul mekteptegi beriletin bilimniń tómendiginen emes, ár balanyń bilimdi qabyldaý deńgeıine jáne joǵary synyptardyń oqý baǵdarlamasynyń birshama qıyndyǵyna da baılanysty dep oılaımyn. Árıne UBT ol bilim alýshynyń 11 jyldyq eńbeginiń nátıjesi bolmaq, sol sebepti 10-11 synyp túlekteri kúndelikti mekteptegi josparly baǵdarlamadan tys qosymsha daıyndyqty kúsheıtetini daýsyz.
– Zamanaýı muǵalim qandaı bolýy kerek?
– Zamanaýı muǵalim kásibı bilimi tereń, rýhanı damyǵan, únemi izdeniste bolyp, ózin-ózi úzdiksiz jetildirip otyratyn shyǵarmashyl tulǵa bolý kerek dep esepteımin.
– Ustazdyń boıynda bolýy kerek qasıetterdi ataı alasyz ba?
– Ult bolashaǵy jas urpaqty tárbıelep otyrǵan árbir ustaz óz mamandyǵyn tereń meńgerip qana qoımaı, meıirimdi, kishipeıil, adal, baısaldy jáne kórkem minezdi bolý kerek dep oılaımyn.
– Sońǵy jyldary muǵalim er adamdardy sırek kezdestiremiz onyń sebebi nede dep oılaısyz?
– Joǵaryda aıtyp ótkenimdeı ustazdyq ol kıeli mamandyq. Osyndaı jaýapty mamandyqqa keıingi jyldarda er adamdardyń sırek keletini de ras. Onyń sebebi, mardymsyz jalaqy jáne muǵalim mártebesiniń qoǵamdaǵy orynynyń tómendigi dep bilemin.Alaıda sońy jyldardaǵy memleketimizdiń ustazdardyń mártebesin kóterýi, jalaqynyń kezeń kezeńimen ósýi osy mamandyqqa er adamdardyń kóptep kelýine oń áserin tıgizdi.
– Jaqynda muǵalimder arasyndaǵy oblystyq baıqaýda júldeger atandyńyz qutty bolsyn! Qandaı talaptar qoıyldy?
– Raqmet, ár aýdannyń kileń myqty ustazdary qatysqan «Jyldyń úzdik muǵalimi-2023» baıqaýynyń jeńimpazy ataný men úshin úlken mártebe, sonymen qatar aldaǵy ýaqytta eselep eńbek etýime serpilis ákeletini daýsyz. Baıqaý oqýshylarmen 20 mınýttyq zamanaýı sabaq ótkizý, «Bilim berýdegi trendter» shyǵarmashylyq tanystyrylym, ımprovızatsııalyq tapsyrmalar jáne tsıfrly portfolıo qatarly 4 kezeń boıynsha ótti. Ár kezeńge naqty baǵalaý krıterııleri qoıylyp, sarapshylarymyzdyń joǵary deńgeıde ádil qazylyq etýimen shynaıy baǵalandy.
– Memleket tarapynan bıýdjettik sala qyzmetkerlerine beriletin artyqshylyqtar kóp. Ustazdardyń aılyǵy da jyl sanap kóbeıýde. Memleket usynyp otyrǵan osyndaı ıgilikterdiń jemisin kórip jatyrsyz ba?
– Árıne, memleketimizdiń «Ustaz mártebesin» kóterý týraly bastamasy jáne muǵalim jalaqysynyń kezeń-kezeńimen ósýi osy mamandyqqa degen qoǵamnyń kereǵar pikirin ózgertip, bilikti mamandardyń kóptep tartylyýyna yqpal etti.
– Qandaı nátıjelerge qol jetkizdińiz?
– «Matematıkalyq saýattylyq negizderi» taqyrybyndaǵy avtorlyq baǵdarlamam respýblıkada bekitilip, ustazdarymyzdyń oń baǵasyn aldy. qazirgi tańda qoldanysta. Oqýshylarym túrli aýdandyq, oblystyq, respýblıkalyq baıqaýlar men olımpıadalardan júldeli oryndardan kórinse, ózim muǵalimder arasynda ótken túrli baıqaýlar men olımpıadalarǵa qatysyp dıplomdarmen, qurmet gramotalarymen, alǵys hattarmen marapattaldym. Aýdan, oblys, respýblıkalyq deńgeıde muǵalimdermen óz tájirıbemmen bólisýdemin.
– Suhbatyńyzǵa rahmet!
