Ustaz Ordaly Qosaı: Árbir shákirt – jeke tulǵa
- Ordaly aǵa, 30 jyldan astam ýaqyt shákirt tárbıelep, qarapaıym muǵalimnen mektep dırektoryna deıin kóterildińiz. Siz tárbıemen berilgen bilim – ólsheýi joq qazyna degendi jıi aıtasyz. Búginde bilim salasyn jańǵyrtý qalaı júzege asyp jatyr?
- Búginde el jańaryp, qaıta jańǵyrý bastalyp jatyr. Materıaldyq ıgilik damyp, turmys túzeldi. Endi sana jańǵyrýy kerek.
Otandastarǵa, ásirese, áriptesterime aıtarym, Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» jáne «Uly dalanyń jeti qyry» maqalalaryn oqyp úırenýimiz kerek. Adamdy ultymen, tili, mádenıeti, salt-dástúri, tabıǵaty men tarıhy baılanystyrady. Sondyqtan bilim berý júıesi ózdiginen bólek jańǵyra almaıdy. Búkil muǵalim atyna kir keltirýden aýlaq bolýǵa shaqyramyn. Alaıda sanada silkinis bolmaı, qulshylyq etý jalǵasyp barady. Sonyń bir kórinisi – bilim júıesindegi totalıtarlyq basqarýdyń sarqynshaqtary. Ekonomıka naryqqa kóshkeli ákimshil-ámirshil basqarýdyń kúni ótkeni dáleldendi. Joǵarydan komanda joq. Bárin naryq basqarady, retteıdi. Al, bilim berý salasy áli de bolsa eskilikten qutyla almaı keledi. Buıryqpen esep shyqpaıdy, shyǵarma jazylmaıdy, tájirıbe jasalmaıdy, sóılem taldanbaıdy. Erkin bolmasa, muǵalimderdiń shyǵarmashylyq yntasy joǵalady, beıtarap kúı keshedi. Árbir shákirt – jeke tulǵa. Árqaısysyna ártúrli jol kerek. Osyny este ustaý qajet.
- Endeshe, mekteptegi bilim júıesin jańǵyrtýǵa baılanysty qandaı usynystaryńyz bar?
- Birinshiden, mektep jumysynyń alǵa basýy tek bir ǵana laýazym ıesi – mektep dırektoryna baılanysty. Sondyqtan mektep dırektoryn tańdaý – eń basty sharýa. Tańdaý jáne usynys bildirý tek qana pánderdiń qoǵamdyq birlestigi arqyly júzege asyrylýy kerek. Óıtkeni úmitker óz pániniń úzdik mamany jáne jany pedagog bolýy kerek.
Ekinshiden, ult tamyryna oralýǵa shyndap kirisý úshin, mekteptiń barlyq synyptarynda «Ult ádebi» páni engizilýi tıis. Ulttyq salt-dástúrdi sińirýmen qatar, otbasynyń ózekti máseleleri «Ata-ana bolýǵa daıyndal» taraýynan bastalýy kerek.
Úshinshiden, mekteptegi oqý-tárbıe úrdisimen jurtshylyq tanys emes. Jergilikti telearnalar mekteptegi oqý-tárbıe jumysynyń barysyn elge jetkizý úshin aptasyna bir «45» mınýtyn qııýy tıis.
Tórtinshiden, ár muǵalimniń tulǵalyq jaýapkershiligin qalyptastyrý. Barlyq jalpy bilim beretin mektepterde matematıka pánin oqytýdyń Nazarbaev Zııatkerlik mektepteriniń deńgeıine jetkizý.
Besinshiden, muǵalimder bilimin jetildirýdiń dıstantsııalyq júıesin damytý.
- Ardager ustaz retinde sońǵy kezde bilim salasynda bolyp jatqan oń ózgerister jaıly pikirińiz qandaı?
- Bilim berý júıesi sońǵy kezderi Kembrıdj ádisimen oqytylyp, muǵalimderge alaqulalyq jasaldy. Úsh aı oqyǵan muǵalimge eki ese artyq tólendi. Al, oqýshylardyń bilimi sol kezde tómendep ketti. Qazir Ashat Aımaǵambetov salaǵa tyń ózgerister ákelip jatyr. Prezıdent tapsyrmasyn júzege asyryp, muǵalim mártebesi aıqyndaldy. Ustazdardy qaǵazbastylyqtan qutqardy. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev udaıy jastarǵa qoldaý bildirip otyrady. Sondyqtan jumys isteımin degen jastarǵa múmkinidik berýimiz kerek.
- Ýaqyt bólip suqbattasqanyńyzǵa raqmet!