Úrimjide qazaqtyń mýzykalyq aspaptarymen tanysýǵa keletinderdiń qarasy qalyń
ÚRІMJІ. KAZINFORM — Birneshe jyldan beri Shyńjań óner ınstıtýty janyndaǵy «Uıǵyrdyń on eki muqamy» kórme pavılonynda qazaqtyń ulttyq mýzyka aspaptary dáriptelip júr.
Atap aıtqanda, bul ınstıtýtta uıǵyrdyń tarıhı mýzykalyq jádigeri, rýhanı qazynasy sanalatyn «on eki muqam» saz ónerinen bólek, qazaq pen qyrǵyzdyń, tájikterdiń mádenıtine arnalǵan qundy jádigerler barshylyq.
Osy oqý ornynyń oqytýshylary Shyńjań aýmaǵyndaǵy az ulttardyń tilinde jazylǵan ánderdi zertteýge úles qosqan mýzykatanýshy Van Týnshýdy erekshe qurmetteıdi. Osydan 20 jyl buryn «ıÝNESKO» «On eki muqamdy» uıǵyr halqynyń rýhanı qazynasy, ulttyq mýzyka murasy retinde tizimine qosty. V. Týnshý 1950-shi jyldary «Uıǵyrdyń on eki muqamy» jaıynda derekterdi jınaqtap, áýenderdi taspaǵa túsirgen. Zertteýshi óz ómirin negizinen Shyńjańdaǵa ónerge arnaǵan.
Qazir uıǵyr muqamy mýzyka óneri búkil álemge tanymal boldy. «On eki muqam» — halyq arasyna keń taralǵan jandy mýzykanyń dástúrli mektebi, sondaı-aq ǵasyrdan ǵasyrǵa jalǵasqan halyqtyq án-jyr men kórkem ónerdiń dastandary negizinde qalyptasqan.
Shyńjań óner ınstıtýty janyndaǵy mýzeıdiń qyzmetkeri Fılora Farhadtyń aıtýynsha, osynda mýzykatanýshy Van Týnshýdyń eńbekteri qoıylǵan, sondaı-aq qazaq, uıǵyr, qyrǵyz jáne tájikterdiń ulttyq aspaptarynyń barlyq túri Shyńjań aýmaǵynan jınaqtalǵan.
— Bizge AQSh-tan, Anglııadan, Kanadadan, Indonezııadan biraz týrıst kelip, osyndaǵy aspaptardyń áralýandyǵyna tánti boldy. Bes jyl buryn ashylǵan bul mýzeıdegi qundy jádigerlerdi kórýge keletinderdiń qarasy qalyń. Úrimjini bizde án men bıdiń ortalyǵy dep jıi aıtady, sondyqtan osy suranysty zańdy qubylys dep oılaımyn, — deıdi F. Farhad.
Qazir mýzeıde 150-ge jýyq aspap bar. Olardyń kóbi aǵashtan jasalǵandyqtan, erekshe kútimdi qajet etedi.
— Bizde qazaqtyń ulttyq aspaptary kóp jınaqtalǵan. Óner ınstıtýtynyń stýdentteri de osy aspaptar jaıynda keńirek málimet alýǵa tyrysady, — dedi F. Farhad.
Budan buryn habarlanǵandaı, Úrimji marafonynda qandastarymyz top jardy.
