ULY JEŃІSKE 70 JYL: 7 orden alǵan ardager

ASTANA. QazAqparat - Áljan Jalǵasbaev - surapyl soǵysta 7 orden alǵan ardager. Ol 1920 jyly dúnıege kelgen, Qyzylorda oblysynyń týmasy. Dúnıeden ótkenine 10 jyl bolyp qalǵan ardagerdiń aty jaqynda Tasbóget aýylynyń bir kóshesine beriletin bolyp otyr.

2005 jyly «Egemen Qazaqstan» gazetinde jaryq kórgen «4 jylda - 7 orden» maqalasynda osy arda­gerimizdiń atyna kóshe berý artyq­tyq etpeıtini jazylǵan. Endi mine, Jeńistiń 70 jyldyǵyna oraı so­nyń qurmetine óz aýyly Syrdarııa aýdanynyń ortalyǵy Tasbógettegi №11 mektepte murajaı ashylyp, sondaǵy bir kóshege atyn berý uı­ǵaryldy.

Negizi, Jalǵasbaevtyń joryq joly Máskeý qalasyndaǵy Po­dolsk artıllerııa ýchılışesinen bas­talǵan. Oqýyn «óte jaqsy» de­gen baǵalarmen bitirip, leıtenant shenin alǵan. Urysqa ýchılışe bas­ty­ǵynan 32 ret «alǵys» alyp kir­gen. Áljan Jalǵasbaev sol boıy maıdanǵa attanyp ketken. 1941 jy­ly Máskeý­diń Mojaısk mańyn­daǵy urysta kýrsant formasymen zeńbirek raschetynyń komandıri bol­ǵan Ál­jan «Erligi úshin» me­dalimen orala­dy. Bul onyń birinshi jaýyngerlik marapaty bolǵan eken.

Qandy shaıqasta ardager Batys maıdan, Brıansk Baltyq boıy maı­dany, Úshinshi Belarýs maıdanyn­da joryqqa shyqqan. Bul soǵysta 50-den asa qalalar, stansalar men eldi mekenderdi jaý qolynan azat etý úshin kúresken. Onyń ishinde Más­keý mańyndaǵy Mojaısk, Klın qonystary men Ilın stan­sa­lary, Orel, Brıansk, Vıtebsk, Preısh, Kaýkeman, Velaý, Allebýrg, Lettsen, Shaýlıaı-Dobel qalalary­nan bastalyp, Býdapeshtt, Vena, Dantsıg jáne Shyǵys Prýssııadaǵy Kenıgsberg bolyp jalǵasa bergen. Ol shaıqasta qansha jaralansa da shydap, qatarǵa qaıta qosylyp otyrǵan. Ardager marapattalǵan 7 orden sonyń dáleli deýge bolady. №44 Qyzyl týly Polotsk motoat­qyshtar polkynyń komandıri ma­ıor Bıbın men onyń saıası jumys jónindegi orynbasary kapıtan Balakarskıı bergen minezde­me­lerde Áljannyń eki erligi aıryqsha atalypty.

Biri - Shaýlıaý-Dobel túbindegi shaı­qas. Sol urysta batareıa ko­man­dıri, leıtenant Á.Jalǵasbaev artıllerııalyq atystyń úzdik she­berligi men kózsiz erlik úlgisin kór­setti delingen. ıAǵnı qorǵanysty buzyp kirgen jaý tankısterin keıin shegindirgen Áljannyń bólimshe­sin­degi artıllerıst-atqyshtarǵa Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy beril­se, ardagerimizge I dárejeli Uly Otan soǵysy ordeni tabysta­lypty.

Al ekinshisi - Shyǵys Prýssııa­daǵy Kenıgsberg qalasyn alý shaı­qasy. Alǵashynda buıryq boıynsha Tılzat túbindegi 2746 metrlik asýdy alýlary kerek bolǵan. Sol urysta nemisterdiń bir batareıasyn túgelimen basyp alǵan Áljan ja­ýyn­gerleri apanyna shegingen ja­ýdyń óz snarıadyn ózine jaýdyrǵan. Minezdeme dereginshe, Á.Jalǵas­baev urys qorytyndysymen Lenın ordenine usynylǵan eken. Alaıda soǵystyń soqqysynan bolar, bú­ginde nagradalar arasynda bul or­den joq. Sonymen, 1941-1945 jyl­ǵy surapyl soǵysty ardagerimiz 3 Uly Otan soǵysy, 2 Qyzyl jul­dyz, Aleksandr Nevskıı jáne jaý­yn­gerlik Qyzyl tý orden­derimen, 3 medalmen aıaqtapty.

Ǵumyry erlikpen ótken Áljan Jalǵasbaev ómiriniń sońyna deıin Tasbóget aýylyndaǵy №11 orta mektepte shákirtterine áskerı-pa­trıottyq tárbıe berýmen aına­ly­syp kelgen. Taǵdyrdyń jazýy­men ardager 75 jasynda 1995 jyldyń jeltoqsan aıynda dúnıeden ozǵanǵ dep jazady «Aıqyn» gazeti.