ULY OTAN SOǴYSYNYŃ BATYRLARY: Aqádil Sýhanbaev
Aqádil Sýhanbaev 1920 jyly Jambyl oblysy Sverdlov aýdanynda dúnıege kelip, 1944 jyly Polshada qaza tapqan. Sovet Odaǵynyń Batyry (24.03.1945).
Aýyldyq mektepti bitirgennen keıin, kolhozda jumys istedi. 1941 j. Qyzyl armııa qataryna alyndy. 174-Borısovsk Qyzyl týly atqyshtar dıvızııasynyń 628-Grodnensk Qyzyl týly polkindegi1-batalon quramynda boldy. S. Belorýssııany, Lıtvany, Polshany azat etý úshin bolǵan shaıqastarǵa qatysty. «Stjeltsovızna» dep atalatyn polıak derevnıasy úshin bolǵan urysta ol Aleksandr Motrosovtyń óshpes erligin qaıtalap, pýlemettiń ambrazýrasyn óz denesimen japty. Týǵan kolhozy, oqyǵan mektebi batyr esimimen atalady. Kolhoz ortalyǵynda batyrǵa eskertkish ornatylǵan.
Qaıtalanǵan emes, jasalǵan erlik
...Dańqty jerlesimiz, nebári 24 jasynda erlik jasaǵan Aqádil Sýhanbaev aǵamyzdy A.Matrosov erligin qaıtalaýshy dep ataýǵa aýzymyz barmaıdy. Ol óz erligin 1944 jyldyń 31 shildesinde Polsha jerinde, Stjeltsovızna derevnıasy úshin bolǵan shaıqasta myńdaǵan jaýyngerlerdiń kóz aldynda jasaǵan.TMD Qarýly Kúshteri murajaıynda saqtaýly Keńes Odaǵy Batyry ataǵyna usyný qaǵazynda jazylǵandaı, atqyshtar batalonynyń bólimshe komandıri Aqádil Sýhanbaev sheshýshi sátte jaýyngerlerdiń alǵa jyljýyna kedergi jasap jatqan jaý pýlemetine keýdesin tosyp, oq nóserin toqtatqan. Sol sátte erligi men esimi tutas maıdanǵa demde taralyp, uran bolyp jaýyngerlerdi shabýylǵa kótergen. Keıin urys tynǵanda 31-shi armııanyń qolbasshysy, Keńes Odaǵynyń Batyry, general-polkovnık Vasılıı Vasılevıch Glagolevtiń tapsyrmasymen denesi qazylyp alynyp, Polshadan Lıtvanyń kórikti qalasyna ákelinip úlken áskerı salt-joramen jerlengen. Urys qyzý júrip jatqan qaýyrt kezge qaramastan qazaq jaýyngerine osynshama qurmet kórsetilýi onyń erliginiń soǵys tarıhynda mańyzdy ról atqarǵandyǵyn kórsetedi.
Belarýs astanasy Mınskide bolǵan kezimizde qaladaǵy úlken kóshelerdiń biri V.V.Glagolevtiń esimimen atalatynyn bildik. Osyndaǵy Uly Otan soǵysy murajaıynda azat etýshi jaýyngerler sapynda A.Sýhanbaevtyń da portreti ilýli tur. Belarýstar óz bólimshesimen jaý kúshti bekingen Grodno qalasyna birinshi bolyp kirgen Aqádil aǵamyzdyń erligin erekshe qadirleıdi. Qalada bir kóshe qazaqtyń batyr ulynyń atymen atalady. Osy kóshedegi kásiptik-tehnıkalyq ýchılışege eskertkish taqta ornatylǵan. Mektep murajaıynda arnaıy múıis te bar.
Soǵystan keıin desant áskerleriniń qolbasshysy qyzmetinde júrip, 1974 jyly qaıǵyly qazaǵa ushyraǵan qolbasshy V.V.Glagolevtiń esimi týǵan qalasy Kalýga men Máskeýdegi kóshelerge de berilgen. Ol ózi basqarǵan áskerı quramalardyń erjúrek jaýyngeriniń esimi men erligi qasterlenýine árdaıym qamqorlyq jasap otyrǵan. Uly Otan soǵysyndaǵy Jeńistiń 20 jyldyq merekesi qarsańynda sol kezgi Jambyl, qazirgi Taraz qalasyndaǵy kóshelerdiń birine A.Sýhanbaev esimi berilýine generaldyń tikeleı yqpaly bar.Bul týraly sol jyldary oblystyq partııa komıtetinde jaýapty qyzmet atqarǵan aqyn Jaqsylyq Sátibekovtyń maqalasy da ( "Generaldyń tapsyrmasy", "Eńbek týy" gazeti, 23 naýryz, 1990 jyl) kezinde jaryq kórgen.
Erlik jasaǵanyna bir jarym aı ýaqyt ótkende, Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilmeı turyp-aq (Jarlyq 1945 jyldyń naýryzynda shyqty) 1944 jyldyń 20 qyrkúıeginde eńbekshiler depýtattary Sverdlov ( qazirgi - Baızaq) aýdandyq keńesiniń 74-shi sandy sheshimimen ózi oqyǵan ortalaý mektep pen týyp-ósken "Qarasý" ujymsharyna esimi berilgen Aqádil Sýhanbaevtyń jeke qarýy Máskeýge TMD Qarýly Kúshteri murajaıyna qoıylǵan. Erligi týǵan eli Qazaqstan ǵana emes Reseıde, Belorýssııada, Lıtvada erekshe qadirlenip keledi. 2005 jyly Taraz qalasynda erlik jasap turǵan sátin beınelegen eskertkishiniń ashylýy saltanatyna Elbasymyz N.Á.Nazarbaev qatysyp, sóz sóılegen. Jyl saıyn 31 shildede batyr eskertkishine gúl qoıý rásimi ótip turady.
Tursynhan TOLQYNBAIULY, Qazaqstan Jýrnalıster odaǵynyń múshesi. Jambyl oblysy
