Uly dala murasyn qaıta túleter kezeń týdy - rektor
Onyń aıtýynsha, Elbasy «Uly dalanyń jeti qyry» maqalasynda túp-tamyryzdy taný, tarıhymyzdy tereń zertteý, uly tulǵalarymyzdy ulyqtaý baǵytynda Qazaqstandaǵy joǵary oqý oryndarynyń aldyna da úlken maqsat-mindetter qoıyp otyr.
-Uly dala murasyn saqtaý úshin biz ózimizdiń mádenı, tarıhı qundylyqtarymyzdy damyta otyryp, álemniń jaqsy qasıetterin boıymyzǵa sińirýimiz kerek. «Jaqsydan úıren, jamannan jıren» degen qanatty sózdiń tórkini osyny uǵyndyrady. Prezıdenttiń oı-pikirleri babalardyń ulaǵatymen astasyp jatyr. Atalarymyz uly dala men uly mádenıetti mura etti. Ol - jalpyǵa ortaq qundylyq, - deıdi Nurlan Habıbollauly.
Táýelsizdik alǵannan bergi kezeńde el tarıhyn zerdeleýde ony jańa deńgeıge kóterý, ótken ǵasyrlardaǵy tarıhymyzǵa qatysty tarıhı derekterdi taldap, jınaqtaý máselesi qolǵa alyndy. «Uly dalanyń jeti qyry» - sol isterdiń zańdy jalǵasy ekendigi anyq. Atalǵan maqala ótken tarıhymyzǵa tereń oı salýǵa úndep, ony el-jurttyń rýhanı ıgiligine tájirıbelik turǵyda aınaldyrý maqsatynda iri, mańyzdy jobalardy usynyp otyr.
«Arhıv - 2025». Bul jobany «Mádenı mura», «Halyq tarıh tolqynynda» synda baǵdarlamalardyń qaıta túleýi desek bolady. El tarıhyndaǵy aqtańdaq betterdi qaıta qalpyna keltirýde bul joba baǵyt-baǵdar berer baǵdarsham ispettes.
«Uly dalanyń uly esimderi». Óz zamanynyń sheńberine syımaı, kóregendik tanytqan tulǵalardyń ómir jolyn, olardyń qazaq qoǵamy úshin atqarǵan keleli qyzmetin zerdeleýde atalǵan jobanyń mán-mańyzy orasan zor. Joba aıasynda buǵan deıin jabyq taqyryp sanalyp, zerdeli zertteýge múmkindik bolmaǵan tulǵalardyń esimderi óskeleń urpaq sanasynda qaıta jańǵyrary sózsiz.
«Túrki áleminiń genezısi». Bul jobada Qazaqstannyń moderatorlyǵymen Túrki halyqtaryna ortaq týyndylardyń onlaın kitaphanasy ashý da basty nazarǵa arnalǵan. Saıyn dalany meken etken halyqtardyń ortaq ustanymyn qalyptastyrý baǵytynda ózge eldiń tarıhshy ǵalymdarymen birlesken kitaptar jazýǵa zor múmkindik týyp otyr.
«Uly dalanyń ejelgi óner jáne tehnologııalar mýzeıi». Shet memleketten kelgen týrısterdi tańdaı qaqtyrar Uly dalanyń uly muralary jeterlik. Mýzeıdegi eksponattardyń qatarynda kóshpelilerdiń negizgi baspanasy kıiz úı de ornyǵýy tıis. Qazaqtyń turmysy «kóshpendi» emes, kóshpeli degen túsiniktiń ornyǵýyna da bul joba óz yqpalyn tıgizbek.
«Dala folklory men mýzykasynyń myń jyly». Uly dalanyń folklory men áýenderi zamanaýı tsıfrlyq formatta «tynys alýyn» kózdeıtin bul joba saıyn saharamyzdaǵy sahna sıqyryn sanasyna sińirgen sańlaqtardyń biregeı týyndylaryn kópshilikke keńinen tanytýǵa sebepshi bolmaq.
«Tarıhtyń kıno óneri men televızııadaǵy kórinisi». Tulǵalardyń shynaıy kınoobrazyn qalyptastyrý arqyly jekelegen tarıhı kezeńge laıyqty baǵa berýge bolady. «Qaharmandar halyqtyń qalaýymen, zamannyń talabymen týylady» desek, ulty úshin muz tósenip, qar jamylǵan tulǵalardyń ómir jolyn kógildir ekrannan kórsetý óskeleń urpaq úshin asa mańyzdy tárbıe quraly.
«Atalǵan jobalardy júzege asyrý ótken tarıhymyzǵa shynaıy jaýapkershilikpen qarap, rýhanı salamyzdy órleýdiń jańa satysyna jeteleıtini anyq. Qazaqtyń uly dalasy jáne sol keńistikti mekendegen ult pen ulystar jer jahannyń materıaldyq jáne rýhanı murasyna óshpes iz qaldyrdy. Uly dala murasyn qaıta túletý, ony el-jurttyń paıdasyna jarytý elimizdiń rýhanı jáne tehnologııalyq turǵydan damýyna tyń serpin bereri sózsiz. M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń ǵalymdary da uly dala murasyn zertteý men zerdeleýge úles qosary aıqyn. Elbasy maqalasy ǵalymdar aldynda otandyq ǵylymdy damytýǵa tyń serpilis sanalar naqty baǵyttardy aıqyndap berdi», dep túıindedi oıyn N.Serǵalıev.
